Lính dù Nga phá vỡ kế hoạch của NATO ở vùng Balkan năm 1999 như thế nào?

Lực lượng gìn giữ hòa bình Nga ở Kosovo.

Theo RIA, ngày 12 tháng 6 năm 1999, một tiểu đoàn tổng hợp gồm lính dù Nga được triển khai tới Bosnia và Herzegovina trong khuôn khổ Lực lượng Ổn định gìn giữ hòa bình do Liên Hợp Quốc ủy quyền (SFOR) đã hành quân 600 km để kiểm soát Sân bay Slatina gần Pristina.

Hoạt động này được tiến hành vào cuối Chiến tranh Kosovo năm 1999, cuối cùng chứng kiến sự rút lui của quân đội Nam Tư khỏi tỉnh ly khai của Serbia.

Vào ngày 11 tháng 6 năm 1999, 206 lính dù Nga rời thị trấn Ugljevik của Bosnia, lái những chiếc xe bọc thép chở quân (APC) của họ băng qua Nam Tư lúc bấy giờ tới Pristina.

Có tổng cộng 15 xe APC và 35 xe quân sự, cùng với một số xe tiếp nhiên liệu, đã đến thủ đô của Kosovo vào ngày 12 tháng 6, đặc biệt là nhờ nỗ lực của cảnh sát Serbia đã dọn đường cho quân đội Nga, đảm bảo một 'hành lang xanh'.

Mục tiêu của sứ mệnh Pristina là thể hiện "sự ủng hộ anh em của người dân Nga đối với người Serbia và tác động đến tình hình trong tương lai", Trung tướng đã nghỉ hưu Nikolay Staskov, cựu tham mưu trưởng Lực lượng Dù Nga và là một trong những người tham gia sứ mệnh, cho biết.

Ông nhấn mạnh quân đội Nga hành động nhanh hơn lực lượng NATO, lực lượng cũng được giao nhiệm vụ kiểm soát sân bay Slatina.

Tướng Staskov nhớ lại, các xe bọc thép chở quân BTR-80 cùng với lính dù Nga đã di chuyển với tốc độ gần như không thể tưởng tượng được để bao phủ hơn 600 km (372 dặm) để nhiệm vụ cực kỳ bí mật có thể được hoàn thành nhanh nhất có thể.

"Lãnh đạo NATO phản ứng giận dữ trước thực tế là tiểu đoàn dù Nga đã vượt qua lực lượng của liên minh.

Tướng Anh Mike Jackson, người chỉ huy Lực lượng Kosovo (KFOR) mới thành lập vào thời điểm đó, nhận thấy rằng quân đội Nga đang ở trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu và có thể sử dụng vũ khí.

Vì vậy ông ấy đã đưa ra nhận xét nổi tiếng của mình 'Tôi sẽ không bắt đầu Chiến tranh thế giới thứ ba vì bạn (Tướng Wesley Clark, chỉ huy hàng đầu của Mỹ ở châu Âu)'", ông Staskov nói.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói rằng: "Tạ ơn Chúa, yêu cầu của những kẻ nóng nảy ở Washington và các nước phương Tây khác, đặc biệt là ở London, nhằm kiềm chế người Nga đã không thành công".

Ngược lại, tướng Staskov dẫn lời Tổng thống Nga lúc đó là Boris Yelstin ca ngợi những hành động xuất sắc của lính dù Nga. Ông Yelstin cũng bày tỏ sự hài lòng với thực tế là ông "cuối cùng đã thành công trong việc đánh vào mũi NATO".

Tướng Staskov kết luận: "Điều quan trọng nhất là vào thời điểm đó, Lực lượng Vũ trang Nga, đặc biệt là Lực lượng Dù, có đủ khả năng thực hiện các nhiệm vụ vì Tổ quốc".

Về phần mình, Leonid Ivashov, cựu lãnh đạo cơ quan hợp tác quân sự quốc tế chính của Bộ Quốc phòng Nga, đã chỉ ra một thực tế đáng chú ý là "thậm chí không có một lính dù nào bị thương trong quá trình hoạt động".

Ông đã tham gia các cuộc đàm phán năm 1999 về khu định cư Kosovo, đồng thời bổ sung thêm quyết định của người đứng đầu lực lượng lính dù Nga về việc di chuyển đến sân bay Slatina.

Lãnh đạo Ivashov nói: "Cơ sở này rất quan trọng từ quan điểm chiến thuật. Chúng tôi đã chứng minh rằng Nga không thể bị loại khỏi tiến trình chính trị toàn cầu và rằng đất nước Nga độc lập và không phụ thuộc vào NATO hay bất kỳ ai khác".

Cựu lãnh đạo cơ quan hợp tác quân sự quốc tế của Bộ Quốc phòng Nga nói thêm rằng cuộc tuần hành ở Pristina có "quy mô địa chính trị" khi NATO cố gắng đẩy châu Âu tới chiến tranh.

"Người châu Âu không muốn chiến đấu hoặc chuẩn bị cho cuộc chiến với Nga, họ cũng không quan tâm đến một cuộc xung đột có thể nảy sinh giữa Mỹ và Nga có thể ảnh hưởng đến tình hình kinh tế ở châu Âu và một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Vì vậy, Người Mỹ bắt đầu đẩy châu Âu tới gần một cuộc xung đột quy mô lớn", Ivashov nói.

Cũng theo ông Ivashov, việc lính dù Nga tiến vào sân bay Slatina thành công đã trở thành sự kiện quan trọng nhất thể hiện bản chất của những người lính Nga đã cho thấy sức mạnh và sự hoàn hảo trong suốt chiến dịch.

Ông Ivashov nói: "Ở Pristina, binh lính của chúng tôi là tâm điểm chú ý. Một đơn vị Anh đã cố gắng chiếm sân bay Slatina ngay sau đó nhưng vô ích".

Ông ca ngợi những nỗ lực của Cơ quan Đặc biệt Nga và của Serbia, những người "đã làm việc theo cách mà không một phát súng nào của lực lượng Kosovo bắn vào lính dù Nga".

Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình Nga hồi đầu năm nay, Tổng thống Vladimir Putin đã đề cập đến vai trò của ông trong hoạt động này, điều này thực sự cho phép Moscow vượt xa NATO vào thời điểm đó và đảm bảo quyền của Moscow tham gia vào việc giải quyết cuộc xung đột ở Nam Tư cũ.

Theo ông Putin, người giữ chức thư ký Hội đồng An ninh Nga vào năm 1999, Tổng tham mưu trưởng lúc đó là Anatoly Kvashnin đã yêu cầu ông đưa ra khuyến nghị về cách Lực lượng vũ trang Nga nên hành động ở Kosovo.

"Dù sao, ông ấy đã nói chuyện với tôi về điều đó và hỏi ý kiến của tôi. Và tôi nói với ông ấy: Nếu ông nghĩ điều đó hợp lý - hãy làm đi", ông Putin nhớ lại.

Kiên Bùi