Linh hoạt trong bộ máy điều hành HTX và doanh nghiệp

Điển hình như bà Lý Mùi Mương, Phó Giám đốc HTX chè Phìn Hồ (Hà Giang) hiện cũng là Giám đốc của Công ty chè Cổ Thụ Việt Nam. Hay ông Phan Huy Sự, Chủ tịch HĐQT HTX Thương mại dịch vụ vận tải Nhơn Trạch (Đồng Nai) đang là Tổng giám đốc Liên hiệp HTX Nhơn Trạch; ông Ngô Quốc Dũng, Giám đốc HTX Nông nghiệp công nghệ cao Dũng Lỗ Chài (Phú Yên) đang là đại diện theo pháp luật cho Công ty TNHH Thiết kế và xây dựng Dũng Thái…

Thuận lợi trong hợp tác, đa dạng ngành nghề

Việc tham gia ban lãnh đạo HTX đồng thời là người đại diện về mặt pháp luật cho doanh nghiệp đã thể hiện được trình độ, sự uy tín, vai trò của những người lãnh đạo HTX đối với doanh nghiệp. Điều này có thể đảm bảo sự thống nhất từ việc xây dựng kế hoạch, ban hành chính sách, chiến lược, và tạo sự đồng thuận cao trong thực hiện, Đặc biệt, hiện nay, nhiều doanh nghiệp được thành lập trong HTX và ngược lại. Mối quan hệ này cũng tạo ra sự gắn kết, đặc biệt là giúp hình thành được những mối liên kết bền chặt trong nông nghiệp.

Một trong những điểm mới trong Luật HTX 2023 là cho phép HTX thuê người ngoài làm giám đốc HTX.

Hiện nay, nhiều đối tác, đặc biệt là đối tác nước ngoài muốn ký hợp đồng hợp tác, nhưng rất ít người hiểu và biết rõ về mô hình kinh tế tập thể, HTX. Việc lãnh đạo HTX đồng thời là đại diện theo pháp luật, người điều hành của công ty liên kết cũng tạo thuận lợi trong việc đại diện cho thành viên, hộ liên kết làm việc với những đối tác để ký hợp đồng. Từ đây, mục tiêu mà cả HTX và doanh nghiệp hướng đến chính là mở rộng được thị trường, tiêu thụ được nhiều hàng hóa cho thành viên, nông dân.

Ông Hoàng Phú Long, đại diện cơ sở trầm hương đá mỹ nghệ, cũng là Giám đốc HTX Nông lâm nghiệp và dịch vụ du lịch trầm hương Phú Long (Phú Yên) cho biết, việc phát triển từ cơ sở kinh doanh đơn thuần sang HTX chính là bước đi hợp lý giúp thành viên, người dân đa dạng được ngành nghề, thuận lợi trong liên kết hợp tác và tiếp cận chính sách của Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông thôn.

“Hiện, các ngành nghề như sản xuất trầm hương, đá mỹ nghệ đang phục vụ rất tốt cho dịch vụ du lịch nông thôn. Đây cũng định hướng của địa phương và Nhà nước, nên sẽ tạo cơ hội cho cả cơ sở sản của cá nhân và HTX phát triển”, ông Long chia sẻ.

Góp phần "nâng chất" HTX

Tuy nhiên, việc giám đốc, phó giám đốc hay Chủ tịch HĐQT HTX hiện nay đồng thời giữ các chức vụ trong doanh nghiệp, liên hiệp HTX khiến không ít người đặt câu hỏi liệu có dẫn đến vấn đề lạm quyền, về lâu dài sẽ không phát huy được sức mạnh trong mối liên kết hợp tác của mô hình kinh tế tập thể?

Bà Từ Thị Tuyết Nhung, Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam cho biết, nông dân hiện nay chủ yếu sản xuất nhỏ, để xuất khẩu phải thông qua doanh nghiệp nên tên thương hiệu, nông sản thường bị chuyển sang của doanh nghiệp. Trong khi nhiều HTX trong sản xuất kinh doanh vẫn còn gặp những trắc trở, quy mô và tiềm lực tài chính hạn chế. Nhưng khi thành lập doanh nghiệp trong HTX hoặc đại điện HTX đồng thời là đại diện doanh nghiệp sẽ tránh tình trạng làm mất thương hiệu nông sản vào tay đơn vị khác và hỗ trợ HTX sản xuất tốt hơn.

Đặc biệt, hiện nay có những doanh nghiệp mong muốn đóng cổ phần và là thành viên HTX (HTX lâm nghiệp công nghệ cao Phú Yên…) đang giúp HTX lớn mạnh, khẳng định được giá trị, vai trò của mô hình HTX trong nền kinh tế. HTX cũng là điều kiện cần thiết để đại diện cho nhóm hộ đạt được chứng nhận cần thiết khi xuất khẩu.

Điều này cũng phù hợp với quy định trong Luật HTX 2023 hiện nay là cho phép HTX thành lập doanh nghiệp bên trong HTX và thuê người ngoài làm giám đốc. Luật HTX 2023 cũng tạo điều kiện thuận lợi cho những người vừa làm đại diện cho doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh vừa làm giám đốc HTX.

Những quy định này thể hiện sự linh hoạt, mềm dẻo trong Luật HTX, từ đó tạo môi trường thuận lợi cho HTX trong quản lý, điều hành cũng như phát triển sức mạnh, bản chất của mô hình kinh tế tập thể trong thời kỳ kinh tế thị trường.

Ông Phạm Minh Đức, nguyên Phó Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, cho rằng dù việc giám đốc HTX làm đại diện doanh nghiệp, hộ kinh doanh hay HTX thuê người có kiến thức, kinh nghiệm về làm giám đốc chỉ là vấn đề nội bộ của HTX nhưng thực chất điều này đang là cách thu hút hiệu quả nhiều đối tượng, nhiều thành phần, tầng lớp trong xã hội tham gia HTX.

“Đây là điều kiện thuận lợi để nâng chất mô hình HTX ở Việt Nam, đồng thời phát triển các chuỗi giá trị hàng hóa bền vững, từ đó thúc đẩy các hình thức sản xuất an toàn, hữu cơ trên cả nước”, ông Đức nhấn mạnh.

Huyền Trang