Lộ diện các ứng cử viên cho chức thủ tướng Nhật Bản

Cựu Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida. Ảnh: Reuters

Cho đến thời điểm này, chỉ có cựu Ngoại trưởng Fumio Kishida đã chính thức thông báo về việc tham gia cuộc chạy đua vào chiếc ghế chủ tịch LDP. Bên cạnh đó, có hai chính trị gia khác đã bày tỏ ý định ra tranh cử là đương kim Bộ trưởng Cải cách hành chính Taro Kono và cựu Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông Sanae Takaichi.

Ông Kishida, năm nay 64 tuổi, đã thông báo sẽ ra tranh cử chức Chủ tịch LDP từ ngày 26/8. Phát biểu với các phóng viên, ông Kishida cho biết ông ra tranh cử để chứng tỏ LDP “lắng nghe người dân và vẫn còn nhiều lựa chọn”. Tuần này, ông đã kêu gọi soạn thảo gói kích thích kinh tế trị giá “hàng chục nghìn tỷ yen” để đối phó với dịch COVID-19. Ông cũng cho rằng Nhật Bản cần phải duy trì lãi suất siêu thấp để hỗ trợ cho nền kinh tế đang gặp khó khăn vì dịch bệnh.

Ông Kishida từng được coi là nhân vật có khả năng kế nhiệm cựu Thủ tướng Shinzo Abe, người đã từ chức vào cuối tháng 8/2020. Tuy nhiên, nghị sỹ đến từ tỉnh Hiroshima này chỉ đứng ở vị trí thứ hai trong cuộc chạy đua tranh chức chủ tịch LDP năm ngoái, sau Thủ tướng Suga.

Một ứng cử viên đầy triển vọng khác là Bộ trưởng Cải cách hành chính Nhật Bản Taro Kono. Ngày 3/9, hãng tin Kyodo dẫn lời một nguồn tin giấu tên cho biết ông Kono đã bày tỏ ý định sẽ ra tranh cử chức chủ tịch LDP.

Ông Kono, năm nay 58 tuổi, đã tốt nghiệp Đại học Georgetown vào năm 1985 và có thể nói tiếng Anh thành thạo. Ông đã từng giữ các ghế Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời chính quyền của cựu Thủ tướng Abe. Ông là thành viên của phái Shikokai thuộc LDP do Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Taro Aso lãnh đạo và được cho là ủng hộ các chính sách quan trọng của ông Abe. Ngoài vị trí Bộ trưởng Cải cách hành chính, hiện ông Kono là quan chức phụ trách chương trình tiêm vaccine phòng COVID-19 của Chính phủ. Chính trị gia này thường có vị trí khá cao trong các cuộc thăm dò dư luận về những nhân vật có khả năng kế nhiệm Thủ tướng Suga.

Bộ trưởng Cải cách hành chính Nhật Bản Taro Kono. Ảnh: Reuters

Trước ông Kono, cựu Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông Sanae Takaichi, năm nay 60 tuổi, đã tuyên bố sẽ ra tranh cử chức chủ tịch LDP. Phát biểu với các phóng viên sau khi Thủ tướng Suga thông báo không ra tranh cử, bà Takaichi, một nhân vật thuộc phe bảo thủ và thân cận với cựu Thủ tướng Abe, khẳng định bà “sẽ chiến đấu cho đến phút cuối” trong cuộc đua vào chiếc ghế lãnh đạo đảng cầm quyền sắp tới. Nếu giành chiến thắng, bà Takaichi sẽ trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản.

Ngoài ba chính trị gia trên, Chủ tịch Hội đồng Nghiên cứu chính sách LDP Hakubun Shimomura và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba cũng có thể tham gia cuộc đua này.

Ông Shimomura, năm nay 67 tuổi, từng để ngỏ khả năng ra tranh cử nhưng đã rút lại ý định này sau cuộc gặp kéo dài 10 phút với Thủ tướng Suga hôm 30/8. Tuy nhiên, sau thông báo mới nhất của Thủ tướng Suga, chính trị gia đến từ tỉnh Gunma này cho biết “tình hình đã thay đổi” và ông sẽ tham vấn với những người khác trong LDP.

Trong khi đó, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba cũng có thể sẽ tham gia cuộc đua này. Phát biểu với các phóng viên tại thành phố Tottori hôm 27/8, ông Ishiba cho biết ông cần “cân nhắc từ nay cho tới trước khi cuộc đua vào chiếc ghế chủ tịch LDP chính thức bắt đầu vào ngày 17/9. Trước đó, ông Ishiba có vẻ như không muốn ra tranh cử khi kêu gọi cần hoãn bỏ phiếu bầu chủ tịch mới cho tới sau cuộc bầu cử hạ viện vì tình hình dịch bệnh hiện nay. Tuy nhiên, với việc cuộc bỏ phiếu bầu chủ tịch LDP có thể sẽ diễn ra trước cuộc bầu cử hạ viện, dường như ông Ishiba đã thay đổi quan điểm.

Trước đó, Thủ tướng Suga từng có ý định sẽ ra tranh cử chức chủ tịch LDP và nhận được cam kết ủng hộ từ Tổng Thư ký LDP Toshihiro Nikai. Tuy nhiên, vào sáng 3/9, ông Suga bất ngờ thông báo sẽ không ra tranh cử. Lý giải về điều này, ông nói: “Tôi đã dự định sẽ ra tranh cử, nhưng việc ứng phó với dịch COVID-19 và ra tranh cử sẽ đòi hỏi rất nhiều sức lực. Tôi nghĩ rằng không có cách nào để làm cả hai việc đó nên tôi đã phải lựa chọn… Tôi đã quyết định tập trung vào các biện pháp phòng chống dịch COVID-19”.

Với diễn biến đầy bất ngờ này, nhiều khả năng Thủ tướng Suga có thể sẽ không tiến hành cải tổ ban lãnh đạo LDP. Trước đó, ông dự định sẽ cải tổ ban lãnh đạo LDP, trong đó có việc thay thế Tổng Thư ký Nikai, vào đầu tuần tới cùng lúc với việc cải tổ nội các. Theo Tổng Thư ký Nikai, cuộc bỏ phiếu bầu chủ tịch LDP sẽ được tổ chức theo đúng kế hoạch vào ngày 29/9 tới, một ngày trước khi nhiệm kỳ chủ tịch LDP của Thủ tướng Suga kết thúc. Chiến dịch tranh cử dự kiến sẽ bắt đầu từ ngày 17/9.

Khác với cuộc chạy đua vào chức chủ tịch LDP năm ngoái, vốn chỉ có sự tham dự của các đảng viên là nghị sỹ, cuộc bỏ phiếu sắp tới có sự tham gia của cả các đảng viên không phải là nghị sỹ và đại diện của các tổ chức ủng hộ đảng này. Bất cứ ai muốn giành chiến thắng đều phải giành được ít nhất 50% trong số 766 phiếu, trong đó có 383 lá phiếu của các nghị sỹ LDP. Người giành chiến thắng trong cuộc đua vào chiếc ghế chủ tịch LDP gần như chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng mới của Nhật Bản do đảng cầm quyền đang chiếm đa số ghế ở Hạ viện.

Đào Thanh Tùng (PV TTXVN tại Nhật Bản)