Lỗ hổng trong quản lý người nhiễm virus viêm gan B và C

Máy đánh giá độ xơ hóa gan tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh tạo thuận lợi hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan

Ở nước ta, tỷ lệ người mang virus viêm gan B chiếm từ 5-10% và người mắc virus viêm gan C chiếm khoảng 1% số dân. Dù tỷ lệ người mắc cao như vậy nhưng ở Hải Dương việc quản lý người nhiễm 2 loại virus này vẫn còn nhiều hạn chế.

Chỉ biết khi bệnh chuyển nặng

Ông Phạm Công M. (70 tuổi) ở xã Ngũ Hùng (Thanh Miện) đang điều trị bệnh viêm gan B ở Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Hải Dương. Ông M. có tiền sử bệnh đái tháo đường nhiều năm nay. Thỉnh thoảng ông có các triệu chứng như người mệt mỏi, chán ăn... nhưng ông cho rằng đó là do ảnh hưởng của bệnh đái tháo đường nên không đi khám. Khoảng 2 tuần trước, các dấu hiệu này nặng hơn, ông M. mới đến Trung tâm Y tế huyện kiểm tra. Tại đây, các bác sĩ cho biết ông M. bị men gan cao và giới thiệu lên Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Hải Dương khám chữa. Kết quả, ông M. đã bị viêm gan B mạn tính.

Tương tự là trường hợp của ông Phạm Văn N. ở phường Long Xuyên (Kinh Môn). Cách đây khoảng 10 ngày, ông N. cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức nên đã đi khám và được chẩn đoán mắc viêm gan B. Đáng nói là bệnh của ông N. đã chuyển sang thể nặng hơn, chớm xơ gan. Có nghĩa là ông N. đã mắc viêm gan B trong thời gian dài trước đó nhưng không hề hay biết. "Từ trước đến giờ tôi thấy sức khỏe của mình không có vấn đề gì. Hằng ngày, tôi vẫn đi làm những công việc nặng nhọc. Tôi không nghĩ là mình đã mắc bệnh viêm gan B từ lâu rồi", ông N. bộc bạch.

Tháng 10.2019, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh phối hợp với Trung tâm Y tế TP Hải Dương triển khai chương trình khám, tư vấn, xét nghiệm sàng lọc miễn phí cho người có nguy cơ cao nhiễm virus viêm gan B, C tại các trạm y tế phường, xã của TP Hải Dương. Kết quả, khoảng 10% số người được khám nhiễm virus viêm gan B, 1% nhiễm virus viêm gan C. Hầu hết những người này đều lần đầu được phát hiện. Bác sĩ Nguyễn Thế Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh cho biết sở dĩ người mắc virus viêm gan B, C không biết mình bị bệnh vì họ vẫn sống khỏe mạnh bình thường. Họ có thể bị men gan cao, mệt mỏi, chán ăn nhưng biểu hiện không nặng lắm, không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống nên dễ dàng bị bỏ qua. Chỉ đến khi cơ thể quá mệt mỏi mới đến cơ sở y tế khám. Lúc này, thường là bệnh đã diễn biến nặng, thậm chí là chuyển sang giai đoạn xơ gan không thể phục hồi.

Cần xây dựng hệ thống quản lý tuyến

Việc quản lý người nhiễm virus viêm gan B, C là rất cần thiết. Theo Bộ Y tế, virus viêm gan B và C là nguyên nhân chính gây nên các bệnh lý về gan. Diễn biến của bệnh viêm gan có thể dẫn đến nguy cơ tử vong. 60% số người bị ung thư gan là do trước đó nhiễm virus viêm gan B, 30% là do nhiễm virus viêm gan C, chỉ có 10% là do các nguyên nhân khác. Như vậy, nếu được quản lý tốt sẽ giảm 90% tỷ lệ người mắc ung thư gan.

Theo số liệu đánh giá tương đối, tại tỉnh ta thời điểm này có khoảng 3.000 người nhiễm virus viêm gan B, C được quản lý, điều trị tại các Bệnh viện gồm: Đa khoa tỉnh, Nhiệt đới tỉnh và Trường Đại học Kỹ thuật y tế Hải Dương. Như vậy, còn một tỷ lệ rất lớn người nhiễm bệnh chưa được quản lý, thậm chí là chưa phát hiện trong cộng đồng.

Với vai trò là đơn vị tuyến tỉnh về phòng chống bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh mong muốn cơ quan chức năng của tỉnh cho phép thiết lập hệ thống tuyến trong quản lý bệnh viêm gan B, C, giống như việc quản lý bệnh nhân HIV/ADIS từ tỉnh đến cơ sở. Việc này nhằm phát hiện những trường hợp có nguy cơ mắc viêm gan cao. Từ đó thực hiện sàng lọc những trường hợp mạn tính cho vào diện điều trị, những trường hợp virus không tiến triển cho vào diện quản lý để xét nghiệm theo định kỳ. Nếu làm được điều này sẽ hạn chế tối đa nguy cơ xơ gan cho người bệnh, giảm tỷ lệ lớn nguy cơ ung thư gan và hạn chế sự lây lan ra cộng đồng.

Hiện việc điều trị viêm gan đã có những bước phát triển tích cực. Đối với viêm gan C, tuy chưa có vaccine phòng nhưng nhờ sự ra đời của các thuốc kháng virus tác động trực tiếp DAAs nên tỷ lệ người điều trị khỏi có thể đạt tới 100%. Viêm gan virus B đã có vaccine phòng bệnh và thuốc điều trị. Hiện bảo hiểm y tế đã hỗ trợ thanh toán chi phí cho các loại bệnh này theo quy định nên người bệnh có thể giảm nhiều gánh nặng trong điều trị.

Từ năm 2019, UBND tỉnh đã cho phép Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh đầu tư máy Fibro Scan để đánh giá độ xơ hóa gan. Đây là một trong những kỹ thuật hiện đại nhất trên thế giới trong việc đánh giá độ xơ hóa gan không xâm nhập, có hiệu quả tương đương với biện pháp sinh thiết gan, mang đến nhiều lợi ích cho người bệnh như không gây đau đớn, chảy máu, thời gian thực hiện chỉ khoảng 10 phút...

THANH NGA