Loại cá với cái tên độc nhất vô nhị ở Phú Yên (Đắk Lắk), vừa ăn vừa phải 'ồ' lên

Nhắc đến Phú Yên (nay là tỉnh Đắk Lắk) – vùng đất miền Trung yên bình với biển xanh, cát trắng và những món ăn dân dã, người ta thường nghĩ đến sò huyết đầm Ô Loan, cá ngừ một nắng hay bánh hỏi cháo lòng. Nhưng ít ai biết rằng nơi đây còn có một loại cá nghe tên đã khiến người ta bật cười thích thú: cá Ồ.

Cái tên nghe vừa lạ tai vừa ngộ nghĩnh, khiến bất kỳ ai lần đầu nghe cũng phải trầm trồ: “Ồ? Cá gì mà tên dễ thương vậy?”. Và thú vị hơn, khi đã nếm thử, người ta lại phải “ồ lên” lần nữa vì vị ngon ngọt, đậm đà đến khó quên.

Cá Ồ - hay còn được người dân Phú Yên gọi vui là “cá ngạc nhiên”, thuộc họ cá thu ngừ, tên khoa học là Auxis rochei. Cá có thân thon dài, trơn láng, phần lưng ánh xanh bạc còn bụng thì trắng sáng. Một con cá Ồ trưởng thành thường dài chừng 40–50 cm, bằng bắp tay người lớn.

Loài cá này sinh sống nhiều ở vùng biển ven bờ Phú Yên, nhất là khu vực Tuy Hòa, Sông Cầu, và được ngư dân đánh bắt quanh năm, song ngon nhất là vào mùa từ tháng 4 đến tháng 6 âm lịch.

Điều khiến cá Ồ được yêu thích không chỉ vì thịt ngọt, chắc, ít tanh mà còn bởi nó dễ chế biến. Từ một nguyên liệu bình dân, người dân xứ Nẫu đã sáng tạo ra hàng loạt món ngon, mỗi món một hương vị riêng mà món nào cũng khiến thực khách phải xuýt xoa.

Phổ biến nhất là cá Ồ nướng muối ớt, món ăn “quốc dân” của người Phú Yên. Cá được làm sạch, ướp cùng hành, tỏi, ớt, muối, tiêu rồi nướng trên than hồng. Khi cá chín, da cá xém vàng, tỏa mùi thơm lừng quyện trong khói than, chỉ cần xé nhẹ miếng cá chấm với nước mắm ruột cá là đủ để cảm nhận trọn vẹn vị mặn mòi của biển cả. Ngoài ra, người dân còn chế biến cá Ồ thành cá Ồ hấp cuốn bánh tráng, cá Ồ kho me, cá Ồ nấu mặn ăn với bún, hay thậm chí làm mắm ruột cá Ồ – loại mắm đặc sản nồng nàn, đậm đà khó lẫn với bất kỳ nơi nào khác.

Đặc biệt, cá Ồ nướng giấy bạc hoặc nướng lá chuối là món mà du khách không nên bỏ qua khi đến Phú Yên. Cách làm tưởng đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ: cá sau khi làm sạch được ướp cùng tỏi, ớt, muối, tiêu, rồi bọc kín trong lá chuối tươi, đặt lên than liu riu. Khi lá cháy sém, bên trong tỏa ra mùi thơm ngọt dịu, mở ra là từng thớ cá trắng ngần, thấm vị mặn cay nhẹ, vừa bùi vừa béo, ăn kèm rau sống và bánh tráng thì đúng là “vừa ăn vừa phải ồ lên”.

Người dân địa phương còn truyền nhau một mẹo nhỏ: khi ăn cá Ồ, hãy “bẻ một tí đuôi cá ăn trước” để thử độ chín và cảm nhận vị tươi nguyên của thịt cá. Chính sự mộc mạc ấy làm nên nét duyên riêng cho ẩm thực xứ Nẫu – nơi mọi món ăn, dù dân dã đến đâu, cũng chứa đựng cả tấm lòng của người làm.

Ngày nay, cá Ồ không chỉ là món ăn quen thuộc trong bữa cơm của người Phú Yên mà còn trở thành điểm nhấn trong hành trình khám phá ẩm thực miền Trung. Du khách đến Tuy Hòa thường tìm đến những quán nhỏ ven biển hoặc bên bờ kè Bạch Đằng để thưởng thức món cá Ồ nướng thơm phức, nhâm nhi cùng chén rượu gạo và ngắm hoàng hôn trên biển. Cái “ồ” bật ra lúc ấy – không chỉ vì hương vị của món ăn, mà còn vì sự bình dị, chân thật và hiếu khách của con người nơi đây.

Giữa vô vàn đặc sản của Phú Yên, cá Ồ vẫn có chỗ đứng riêng, khiêm nhường mà đáng nhớ. Nó không cầu kỳ, không đắt đỏ, nhưng lại khiến người ta phải nhớ mãi. Bởi đôi khi, sự “ngạc nhiên” đến từ những điều giản dị nhất, như chính con cá Ồ – món quà nhỏ của biển khơi, khiến ai đã ăn một lần cũng phải “ồ” lên vì thích thú.

Yến Nguyễn