Loài cây đặc biệt nhất thế giới, nở hoa rồi tự kết thúc 'cuộc đời'

Có tên khoa học là Tahina spectabilis, cọ tự tử được xem là một trong những loài cây hiếm gặp nhất hành tinh vì đặc điểm chỉ ra hoa một lần rồi chết. Cây sẽ "tự tử" sau khi bung hàng triệu bông hoa, khép lại hành trình sinh tồn của mình.

Chỉ có thể tìm thấy ở vùng lãnh thổ khoảng 4km² thuộc Analalava, Madagascar, loài cọ này phân bố với mật độ rất hạn chế. Với chiều cao khoảng 18m và lá dài đến 5m, cọ tự tử giữ vị trí là loài cọ có kích thước lớn nhất ở Madagascar. Kích thước đồ sộ của cây cho phép nó hiển thị rõ ràng qua ảnh vệ tinh Google Earth.

Ảnh: Fondation Franklinia

Lần đầu tiên loài cọ đặc biệt này được nhận diện vào năm 2005. Trong một chuyến đi dã ngoại cùng gia đình ở miền bắc Madagascar, Xavier Metz – một người Pháp đang triển khai dự án trồng điều – đã phát hiện ra cây cọ kỳ lạ này. Metz đã chụp ảnh cây và gửi chúng tới các chuyên gia tại Vườn thực vật Hoàng gia KEW, Anh. Những bức hình này lập tức thu hút sự chú ý từ giới khoa học, bao gồm cả Tiến sĩ John Dransfield.

Tiến sĩ Dransfield đã mô tả cọ tự tử là một trong những kỳ quan thực vật học và nhận xét rằng, thật tuyệt vời khi ban đầu chỉ có một cành non dài giống như măng tây ở trên ngọn cây. Ông cho biết sau vài tuần, cành non độc nhất này bắt đầu trải rộng ra, với các nhánh cây phủ đầy hoa li ti được thụ phấn và cuối cùng ra quả.

Điều làm nên sự độc đáo của loài cọ này là phải mất khoảng 30-50 năm mới ra hoa lần đầu. Khi trổ hoa, cây bung hàng triệu bông cùng lúc. Tuy nhiên, đây cũng là lần duy nhất cây nở hoa, vì sau đó vài tháng, nó sẽ dần suy yếu và chết đi. Nguyên nhân là do cây đã dùng toàn bộ chất dinh dưỡng để nuôi lượng hoa khổng lồ, dẫn đến kiệt quệ.

Tên gọi "cọ tự tử" ra đời để phản ánh quy luật sinh tồn khắc nghiệt mà loài cây này phải đối mặt. Giới nghiên cứu thực vật còn phát hiện rằng loài cọ này có mối quan hệ họ hàng với một số loài cọ tại châu Á như ở Afghanistan, Thái Lan và Trung Quốc.

Tạp chí Science cho biết từ thời điểm phát hiện đến năm 2008, đã ghi nhận khoảng 91 cây cọ tự tử trưởng thành, tuy nhiên đến năm 2012, Sách đỏ IUCN báo cáo rằng chỉ còn xấp xỉ 30 cá thể trưởng thành tồn tại ngoài tự nhiên.

Sinh cảnh của loài cây này đang bị tổn hại nghiêm trọng do tình trạng cháy rừng và việc người dân phá rừng để mở rộng đất nông nghiệp. Nhằm bảo vệ loài cọ quý hiếm này, hạt giống của chúng đã được gửi đến các cơ sở nghiên cứu trên toàn cầu để tiến hành trồng thử nghiệm, từ đó hy vọng có thể phục hồi và tăng số lượng cá thể trong tương lai.

Doanh Doanh (t/h)