Loạn giá thiết bị phòng cháy, chữa cháy
Sau vụ cháy chung cư mini với hậu quả thương tâm ở phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội, người dân đổ xô đi mua các thiết bị phòng cháy, chữa cháy (PCCC) khiến các cửa hàng này cháy hàng, đẩy giá lên cao, trong khi thực tế các thiết bị này có hiệu quả phòng khí độc khi cháy hay không thì không phải ai cũng biết.
Giá thiết bị phòng cháy, chữa cháy đang “nhảy múa”
Vài ngày nay chị Nguyễn Minh Nguyệt (chung cư FLC 265 Cầu Giấy, Hà Nội) tá hỏa đi tìm mua mặt nạ PCCC và bình cứu hỏa vẫn chưa tìm mua được vì tìm hiểu trên mạng cũng như tại các cửa hàng, chị cũng không biết nên mua loại nào bởi có quá nhiều loại và giá cả. “Có những loại rất rẻ, giá vài chục nghìn đến vài trăm, nhưng có loại 1,5 triệu đến 4 triệu đồng. Xuất xứ đủ loại, từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam, Mỹ, Nga đều có. Tôi nghe nói mặt nạ của Nga và mặt nạ của quốc phòng Việt Nam là dùng tốt, nhưng giá cũng lên 1,5 triệu một cái. Hàng Việt Nam cháy hàng không có, còn hàng của Nga thấy rao bán trên mạng rất rẻ, mình cũng không tin tưởng cho lắm”, chị Nguyệt cho biết. Sau khi nghe quảng cáo của một người bạn về mặt nạ Trung Quốc, chị quyết định đặt mua 5 chiếc cho 5 người trong gia đình với giá “hữu nghị” 120.000 đồng/chiếc nhưng được hẹn 2-3 tuần sau mới có hàng vì là hàng “oder”.
Quả thật chỉ cần gõ trên mạng xã hội cụm từ “mặt nạ phòng cháy” sẽ cho ra nhiều hội nhóm, fanpage, cá nhân rao bán với đủ chủng loại, mẫu mã, giá cả và nguồn gốc xuất xứ. Theo tìm hiểu của phóng viên, mặt nạ trùm kín mặt có nguồn gốc từ Trung Quốc được quảng cáo rao bán nhiều nhất, nhưng giá cả mỗi nơi mỗi khác. Loại này trước đây chỉ có giá 60.000 đồng/chiếc thì nay lên 80.000 - 100.000 đồng/chiếc. Có nơi bán 200.000 - 300.000 một chiếc. Theo quảng cáo của những người bán thì đây là loại mặt nạ vừa rẻ, vừa bền, có tác dụng bảo vệ cấp tốc đường hô hấp, ngăn ngừa tình trạng nhiễm khói độc, suy hô hấp, hôn mê. Nó có bộ phận lọc khí giúp người sử dụng có thể tỉnh táo tìm ra lối thoát hoặc duy trì sự sống cho đến khi lực lượng cứu hộ tới cứu khi hỏa hoạn xảy ra. Cấu tạo mặt nạ chống khói PCCC được làm từ vật liệu có khả năng chống cháy, bên ngoài vỏ được phủ lớp màng bạc nhôm để phòng chống sự bức xạ nhiệt cao, tránh gây tổn thương vùng đầu cho người đang thoát hiểm. Trên các trang thương mại điện tử, giá loại mặt nạ này càng thêm “nhảy múa”, mỗi gian hàng bán một giá khác nhau và hiện nay đều tăng từ 10-30%.
Chưa kể còn nhiều loại mặt nạ phòng khí độc trong sản xuất kinh doanh, phun sơn, phun thuốc trừ sâu cũng được các gian hàng quảng cáo có khả năng phòng khói độc trong cháy nổ. Tuy nhiên, giá cả cũng mỗi nơi mỗi khác và hầu hết không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Bên cạnh mặt nạ phòng khói độc, món đồ được tìm mua nhiều nhất hiện nay chính là thang dây thoát hiểm. Với thiết kế đơn giản và dễ dùng, thang dây được coi là ''cứu tinh'' của các gia đình sống trên những tòa nhà ống, cao tầng hay chung cư mini. Rất nhiều người đã nhanh chóng tìm mua sản phẩm này qua mạng để phòng bị cho những trường hợp xấu nhất có thể xảy ra. Trên các trang mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, từ khóa ''thang dây thoát hiểm'' liên tục được tìm kiếm. Thang dây thoát hiểm có 2 loại là dây dù và dây bằng cáp, bán kèm bộ dây đai. Trong đó, phổ thông nhất là các loại 5m, 10m, 15m, 20m, 30m, 35m. Đi kèm với thang dây, nhiều người cũng tìm mua dây đai an toàn (giá dao động 700.000 đồng - hơn 1.000.000 đồng), bộ thả dây chậm,...
Trên các sàn thương mại điện tử, thang dây giá sẽ dao động 90.000 - 150.000 đồng/m tương đương trong khoảng 410.000 - 520.000 đồng một chiếc, thậm chí có nơi bán với giá gần 600.000 đồng.
Trên các hội nhóm và các trang mạng xã hội, mức giá của loại mặt hàng này có sự chênh lệch nhiều hơn. Theo khảo sát tính tới thời điểm hiện tại, mức giá rẻ nhất đang duy trì ở mức 85.000 đồng/m, tương đương khoảng 425.000 đồng cho loại 5m. Còn lại, trung bình ở mức 120.000 - 130.000 đồng/m, tương đương 600.000 - 650.000 đồng loại 5m. Trước nhu cầu tăng cao, nhiều shop bán thiết bị PCCC và cứu hộ trên các sàn thương mại điện tử đã thông báo ''cháy hàng'' cho sản phẩm thang dây thoát hiểm. Hiện tại, nếu muốn mua thiết bị này, khách hàng sẽ phải đợi từ 5-7 ngày (chưa kể thời gian ship hàng).
Một tài khoản H.V quảng cáo loại thang dây Hà Lan nhưng do Trung Quốc sản xuất dài 10m, có khả năng cứu mạng người thoát nạn từ tầng 4, dễ dàng treo trên khung cửa sổ nhờ dây buộc đa năng, tải trọng 450 kg, cho phép leo xuống cùng lúc với nhiều người, dễ dàng treo trên khung cửa sổ nhờ dây buộc đa năng, cuộn ra không cần nút thắt để sử dụng nhanh chóng và không quên nhắn nhủ mọi người inbox để có giá ưu đãi.
Bên cạnh mặt nạ, thang dây, các loại bình chữa cháy cũng đang được tìm mua khiến người tiêu dùng chóng mặt, không biết chọn loại nào, giá cả ra sao cho phù hợp. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại bình chữa cháy, với mức giá khác nhau từ giá rẻ cho đến cao cấp. Những loại được sản xuất từ Nhật Bản, Singapore hoặc có nguồn gốc từ châu Âu sẽ cao hơn gấp 2-4 lần so với bình chữa cháy có xuất xứ Trung Quốc. Bình chữa cháy cũng có 2 loại đang phổ biến trên thị trường hiện nay là dạng bột và dạng khí CO2. Dạng bột loại 1-8kg có giá 150.000 - 300.000 đồng/bình; dạng khí CO2 từ 3-5kg có giá 400.000 - 580.000 đồng/bình.
Trên sàn Shopee, bình chữa cháy cũng đang loạn giá. Đơn cử cùng một loại bình chữa cháy dạng bột ABC MFZL 2kg, có đơn vị bán 169.000 đồng hoặc 180.000 đồng, nhưng có đơn vị khác bán với giá 200.000 đồng. Một số gian hàng còn bán bình chữa cháy không kiểm định với giá rẻ chỉ từ 170.000 đồng với bình 4kg.
Ngoài thang dây thoát hiểm, bình chữa cháy, mặt nạ phòng độc thì chăn chống cháy, quần áo chống cháy cũng là các mặt hàng đang được tìm kiếm nhiều, gây ra tình trạng loạn giá tương tự. Chăn chống cháy từ 120.000 - 200.000 đồng/chiếc; quần áo chống cháy có giá khoảng 950.000 - 1.500.000 đồng/bộ...
Chủ một cửa hàng PCCC ở Phạm Văn Đồng cho biết, sau vụ cháy lớn ở Khương Đình, nhiều người dân và các cơ sở kinh doanh có tâm lý lo lắng, bất an. Họ bắt đầu tìm đến cửa hàng để mua thang dây thoát hiểm, bình chữa cháy và mặt nạ chống độc để phòng sự cố cháy nổ xảy ra. Giá của từng sản phẩm có phần nhích lên. Trên thị trường phổ biến nhất là 2 loại mặt nạ phòng độc gồm loại che nửa mặt và loại kín mặt. Loại nửa mặt có ưu điểm là bầu lọc thiên về lọc khói độc còn nhược điểm là loại này hở mắt nên người dùng sẽ bị cay mắt do khói. Bên cạnh đó, bầu lọc và mặt nạ rời nhau, khi dùng phải lắp vào nên trong tình huống khẩn cấp, người dùng có thể không thao tác được.
Với loại che kín mặt, ưu điểm là che được mắt và liền cục lọc, dễ sử dụng hơn, nhưng nhược điểm là không lọc được nhiều loại khói độc, chỉ lọc khói thường. Hiện tại giá các mặt hàng này tăng khoảng 10-20% so với trước. Một số mặt hàng bán chạy, như mặt nạ phòng độc hiện cửa hàng đã bán hết, muốn đặt hàng phải 10 ngày nữa mới có.
Quan trọng vẫn là ý thức
Trước tình hình giá cả các mặt hàng thiết bị PCCC đang nhảy múa, nhiều nơi có tình trạng găm hàng, tăng giá, bán hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, ngày 15/9 vừa qua, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Nguyễn Thanh Bình đã ký ban hành công văn yêu cầu Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác nắm bắt tình hình địa bàn, rà soát, xác minh thông tin về dấu hiệu vi phạm của tổ chức, cá nhân hoặc địa điểm kinh doanh đối với các sản phẩm thuộc trang thiết bị PCCC như các loại bình xịt cứu hỏa, mặt nạ chống khói, thang dây.
Cùng với đó, lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường yêu cầu các đơn vị chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ, phối hợp với lực lượng chức năng trên địa bàn tổ chức kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm (nếu có) đối với tổ chức và cá nhân sản xuất, kinh doanh các mặt hàng như trên theo đúng quy định của pháp luật.
Trong quá trình kiểm tra, cần kết hợp tuyên truyền trực tiếp đến các tổ chức, cá nhân các quy định của pháp luật về kinh doanh hàng hóa nói chung, các mặt hàng thuộc các trang thiết bị PCCC nói riêng.
Tổng cục Quản lý thị trường cũng yêu cầu Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai ngay và báo cáo kết quả về Tổng cục Quản lý thị trường theo quy định.
Theo một cán bộ Cảnh sát PCCC Công an quận Cầu Giấy thì người dân không nhất thiết phải mua loại mặt nạ đắt tiền, nhất là giống của lực lượng cứu hộ, bởi chỉ cần loại bình thường 2-3 phút là có thể chạy thoát khỏi đám cháy hoặc được cứu hộ kịp thời. Còn bình chữa cháy thì nên mua loại MT3 CO2, 3-5kg khí trở xuống đầy đủ tem mác để đảm bảo sức khỏe và trạng thái thể lực thành viên trong gia đình. Quan trọng nhất vẫn là nâng cao tinh thần cảnh giác và ý thức PCCC của người dân. Ngoài việc trang bị các loại thiết bị PCCC cơ bản như mặt nạ, thang dây, bình chữa cháy, chuông báo cháy, chăn chống cháy, thường xuyên tập huấn nâng cao kỹ năng PCCC, lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra công tác PCCC tại các khu đông dân, chung cư cao tầng, trung tâm thương mại, chợ dân sinh... thì việc đầu tiên với người dân là phải mở lối thoát nạn thứ hai, nhất là với những nhà ống, nhà kinh doanh, nhà tập thể.
Thứ hai là thường xuyên kiểm tra, quản lý các nguồn điện, nguồn lửa, nguồn nhiệt đảm bảo an toàn; sắp xếp, hệ thống hóa dây dẫn, trang thiết bị điện, ga, bếp ăn, nơi thờ cúng, đồ dùng sinh hoạt một cách khoa học; kịp thời sửa chữa, bảo dưỡng, thay thế, loại bỏ trang thiết bị điện, ga, đồ gia dụng đã xuống cấp, quá hạn sử dụng; ngắt, khóa thiết bị điện, ga khi không sử dụng. Không để chất cồn, vật dụng, chất dễ cháy, nổ gần nguồn lửa, nguồn nhiệt; không tích lũy, lưu trữ xăng dầu, hóa chất có thể gây cháy, nổ trong nhà hay trong xe ô tô; không tự ý lắp đặt, tận dụng sử dụng những vật liệu dễ bắt lửa; không nên để người già, trẻ nhỏ ở nhà một mình... Trước những hiểm họa của cháy, nổ luôn rình rập, mỗi người dân hãy tự đề cao cảnh giác, chủ động là những chiến sĩ PCCC; mỗi gia đình là một pháo đài vững chắc, an toàn, qua đó góp phần đẩy lùi “giặc lửa” ra khỏi đời sống xã hội.