Lợi bất cập hại khi Mỹ đề xuất các quy định về xe điện

Trạm sạc xe điện của Tesla ở Arlington, bang Virginia (Mỹ). Ảnh: AFP/TTXVN

Đề xuất này sẽ cung cấp khoản tín dụng thuế lên tới 3.750 USD cho những người nộp thuế ở Mỹ mua xe điện nếu một tỷ lệ phần trăm nhất định giá trị khoáng chất quan trọng của pin xe điện được khai thác hoặc xử lý ở Mỹ, các quốc gia có hiệp định thương mại tự do với Mỹ (chẳng hạn như Australia) hoặc các quốc gia mà Mỹ có thỏa thuận về khoáng sản quan trọng (chẳng hạn như Nhật Bản).

Tuy nhiên, quy định này sẽ khiến người mua xe điện không đủ điều kiện nhận cả khoản tín dụng thuế khoáng sản quan trọng trị giá 3.750 USD lẫn khoản tín dụng thuế linh kiện pin 3.750 USD nếu “bất kỳ khoáng chất quan trọng hiện hành nào có trong pin... đều được chiết xuất, xử lý hoặc tái chế bởi một thực thể nước ngoài có liên quan (FEOC)”.

Mặc dù Bộ Tài chính và Sở Thuế vụ cho biết họ sẽ ban hành “hướng dẫn tiếp theo” về định nghĩa FEOC, nhưng nếu họ áp dụng định nghĩa của Bộ Thương mại cho Đạo luật Khoa học và CHIPS, thì định nghĩa đó sẽ bao gồm bất kỳ thực thể nào có ít nhất 25% cổ phần thuộc quyền sở hữu của một FEOC.

Theo luật hiện hành của Mỹ, FEOC bao gồm các công ty “được sở hữu, kiểm soát hoặc chịu sự quản lý hoặc chỉ đạo của chính phủ của một số quốc gia nhất định", bao gồm Trung Quốc, Nga, Iran và CHDCND Triều Tiên.

Như vậy rõ ràng, nếu pin được lắp ráp tại Mỹ sử dụng lithium được chiết xuất ở Australia nhưng được xử lý ở Trung Quốc, thì lithium đó sẽ được coi là do FEOC xử lý, và những chiếc xe điện sử dụng pin đó sẽ bị loại bỏ khỏi cả tín dụng thuế khoáng sản quan trọng và tín dụng thuế linh kiện pin.

Do hướng dẫn tạm thời của Bộ Tài chính Mỹ thiếu rõ ràng cũng như thiếu quy tắc cuối cùng, nên có nhiều ý kiến khác nhau về việc liệu Bộ Tài chính Mỹ và Sở Thuế vụ có áp dụng định nghĩa FEOC của Bộ Thương mại hay không. Công ty luật Hogan Lovells tin rằng “rất có thể Bộ Tài chính sẽ tuân theo định nghĩa của Bộ Thương mại cho Đạo luật CHIPS và Khoa học bởi vì “sẽ rất lạ nếu hai cơ quan đưa ra các định nghĩa trái ngược nhau”.

Ngược lại, công ty luật Covington & Burling cho rằng “mặc dù có lý do chính đáng để áp dụng một cách giải thích duy nhất cho cùng một điều khoản trong các đạo luật gần như được ban hành đồng thời, Bộ Tài chính không bị ràng buộc phải áp dụng cách giải thích của Đạo luật CHIPS và Khoa học về “thực thể nước ngoài có liên quan” theo Đạo luật Giảm lạm phát. Tuy nhiên, Chính phủ Mỹ dường như sẽ áp dụng một định nghĩa FEOC thống nhất giữa các cơ quan chính phủ.

Do đó, các công ty xe điện bán hàng tại thị trường Mỹ có thể sẽ tránh tìm nguồn cung cấp khoáng sản từ — và đầu tư vào — các dự án khoáng sản của Australia do Trung Quốc sở hữu. Ví dụ, mỏ lithium Greenbushes của Australia có thể sẽ được coi là FEOC vì công ty Tianqi của Trung Quốc nắm giữ 26% cồ phần.

Các công ty xe điện của Mỹ cũng có thể mua ít nguyên liệu do Australia khai thác hơn và đầu tư ít hơn vào các mỏ của Australia vì các công ty khai thác mỏ của Australia thường dựa vào các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc. Do Australia thiếu năng lực tinh chế đáng kể nên nước này vận chuyển nhiều khoáng sản sang Trung Quốc để chế biến - ví dụ, 90% tổng lượng lithium sản xuất ở Australia được tinh chế ở Trung Quốc. Theo quy định được đề xuất, xe điện chạy bằng pin chứa khoáng chất do Trung Quốc khai thác và tinh chế sẽ không đủ điều kiện nhận tín dụng thuế xe điện.

Nếu muốn các công ty bán xe điện ở Mỹ cung cấp khoáng sản do Australia sản xuất và đầu tư vào các dự án khoáng sản của quốc gia châu Đại Dương này, Chính phủ Australia có thể cung cấp các khoản tài trợ và cho vay đối với các công ty Australia để chế biến khoáng sản thành vật liệu pin như nickel sulfat và cobalt sulfat...

Tại Đối thoại Darwin hồi tháng Tư, Bộ trưởng Tài nguyên Australia Madeleine King đã lưu ý: “Chúng ta có thể phát huy lợi thế của mình, chống lại rủi ro về nguồn cung tại quốc gia và khu vực bằng cách xây dựng năng lực xử lý và nâng cao chuỗi giá trị”. Thật vậy, Thủ tướng Anthony Albanese gần đây đã công bố khoản hỗ trợ 2 tỷ AUD (1,267 tỷ USD) vào việc mở rộng Cơ sở Khoáng sản Quan trọng, nâng tổng nguồn tài chính sẵn có cho các dự án khoáng sản quan trọng của Australia—bao gồm cả các cơ sở chế biến - lên 6 tỷ AUD (3,801 tỷ USD).

Các công ty khai thác mỏ của Australia cũng có thể tìm cách hợp tác trong các dự án chế biến ở Mỹ, các quốc gia có hiệp định thương mại tự do khác và các quốc gia có hiệp định khoáng sản quan trọng, cho phép các khoáng sản quan trọng do Australia khai thác đủ điều kiện nhận tín dụng thuế của Đạo luật Giảm lạm phát. Ngoài ra, Australia có thể tìm cách giảm quyền sở hữu của Trung Quốc bằng cách yêu cầu Trung Quốc thoái vốn khỏi các công ty và dự án khoáng sản quan trọng của nước này. Ủy ban Đánh giá Đầu tư Nước ngoài của Australia cũng có thể sàng lọc chặt chẽ hơn các khoản đầu tư vào lĩnh vực khoáng sản.

Tuy nhiên, nếu không có thêm thông tin cập nhật từ Bộ Tài chính và Sở Thuế vụ – theo dự kiến là vào cuối năm nay - các công ty của Australia không thể hiểu đầy đủ cách tuân thủ định nghĩa FEOC của Đạo luật Giảm lạm phát.

Do đó, định nghĩa cuối cùng của FEOC có thể thay đổi và tác động đối với Australia cũng có thể thay đổi./.

Thanh Tú (P/v TTXVN tại Sydney)