Lời cảnh báo từ cái chết của 6 con báo săn quý hiếm

Một con báo đã được tiêm thuốc an thần trước khi bay từ Nam Phi đến Ấn Độ vào 2. Ảnh: Siphiwe Sibeko/Reuters.

Nỗ lực đưa loài báo săn trở về tự nhiên đã vấp phải trở ngại lớn sau khi 3 con báo trưởng thành và 3 cá thể báo con bị chết trong vòng 8 tháng qua, theo Guardian.

Dự án Cheetah đã phải chịu vô số lời chỉ trích bởi cái chết của 6 con báo này.

Động vật nguy cấp

Được biết, đây là một kế hoạch quốc tế trị giá khoảng 6 triệu USD, bao gồm việc chuyển 20 con vật từ châu Phi đến Công viên Quốc gia Kuno (Ấn Độ) vào đầu năm nay. Một số nhà bảo tồn cho biết dự án không thiết kế đủ không gian chứa báo săn hay dự án diễn ra quá vội vàng.

Tuy nhiên, các nhà khoa học thuộc dự án khẳng định một số trường hợp tử vong ở giai đoạn đầu là điều dễ hiểu, và số lượng cá thể bị chết sẽ dần hạn chế.

"Nếu muốn đưa loài động vật nào trở lại hoang dã, bạn phải làm điều đó rất cẩn thận. Dường như dự án này không làm được vậy, họ đã quá vội vàng", theo tiến sĩ Sarah Durant thuộc Hội đồng Quốc gia về Động vật hoang dã ở London (Anh).

Báo săn là loài động vật nhanh nhất trên thế giới, có thể chạy với tốc độ lên tới 104 km/giờ. Báo săn được chia làm 5 nhóm loài, tất cả đều đang bị giảm số lượng trầm trọng do biến đổi khí hậu, săn bắn và môi trường sống bị tàn phá.

Do đó, các quần thể báo Đông Phi, Nam Phi và Đông Bắc Phi còn sót lại đều đang trong tình trạng báo động, theo Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế.

Hai loài còn lại là báo săn Tây Bắc Phi và báo săn châu Á thuộc nhóm cực kỳ nguy cấp.

Dự án gây tranh cãi

Quần thể báo săn ở Ấn Độ, bao gồm các phân loài báo săn châu Á, đều đã bị tuyệt chủng vào thế kỷ trước. Những cá thể bản địa cuối cùng đã bị Maharajah Ramanuj Singh Deo bắn hạ vào năm 1947. Báo săn châu Á hiện chỉ còn ở Iran.

Maharajah Ramanuj Singh Deo cùng con báo săn đực mà ông đã bắn. Ảnh: JBNHS.

Trái lại, có khoảng 6.500 báo săn châu Phi (Acinonyx jubatus), do các khu bảo tồn động vật hoang dã ở Nam Phi từng khôi phục thành công số lượng báo.

Ấn Độ đã phát động việc khôi phục lại quần thể báo săn, bằng các sử dụng loài báo săn Nam Phi (Acinonyx jubatus jubatus). Tuy nhiên, đề xuất này bị tòa án Ấn Độ phản đối do nó không phải loài bản địa, nên việc này vi phạm các quy tắc bảo tồn quốc tế.

Vào năm 2020, phán quyết của tòa án đã bị hủy bỏ, dự án Cheetah được khởi động rầm rộ. Những cá thể đầu tiên từ Namibia đã đến Kuno vào tháng 9/2022, 12 con khác từ Nam Phi đến vào tháng 2/2023.

Tuy nhiên, cuối tháng 5/2023, đã có 3 con báo Kuni và 3 con báo con mới sinh đã chết. Hai con trưởng thành chết vì suy nội tang và con thứ ba bị chết trong một cuộc chạm trán hoang dã.

Nguyên nhân cái chết của đàn báo con hiện chưa rõ. Nếu con non trong tự nhiên có tỷ lệ sống thấp do bị sư tử và linh cẩu săn mồi, thì những con báo sinh ra trong khu bảo tồn có khả năng sống sót cao hơn.

Adrian Tordiffe, bác sĩ thú y tại Đại học Pretoria, Nam Phi, cố vấn cho dự án, cho biết cái chết của ba con báo trưởng thành là do áp lực di chuyển cao. "Việc có nhiều cá thể chết trong thời gian ngắn không phải điều bất thường, khi mọi thứ ổn định thì vấn đề đó sẽ được khắc phục", ông nói.

Tuy nhiên, giáo sư Durant không đồng tình với dự án. Cô nói: "Kuno là một công viên tương đối nhỏ, không có nhiều con mồi để báo săn, nên dễ dẫn đến báo sẽ ra ngoài phạm vi công viên. Điều đó không quá xa lạ nhưng giới chức vẫn tỏ ra ngạc nhiên".

Cô nói thêm: “Bất kỳ quốc gia nào hồi sinh một loài thú ăn thịt lớn đều xứng đáng được hoan nghênh. Tuy nhiên, dường như có quá nhiều tổn thất tại Kuno, tôi nghĩ rằng cần phải suy nghĩ lại về cách quản lý của Dự án Cheetah và nên tạm dừng trong lúc này".

Bảo Châu