Lời cảnh tỉnh trong 'cơn bão' cầu thủ nhập tịch

Malaysia thắng nhờ "vũ khí nhập tịch"

Tối 10.6 trên sân vận động Bukit Jalil (Malaysia), có sức chứa hơn 80.000 khán giả, đội tuyển Malaysia đã trình diễn một bộ mặt hoàn toàn khác biệt so với những lần đối đầu trước đây với Việt Nam. Không chỉ vượt trội về thể lực, đội chủ nhà còn lấn lướt về cách tổ chức lối chơi và khả năng tận dụng cơ hội, điều mà lâu nay vốn là điểm mạnh của đội tuyển Việt Nam.

Góp công lớn trong chiến thắng đậm đà 4-0 là các cầu thủ nhập tịch chất lượng đến từ nhiều nền bóng đá phát triển như Brazil, Argentina, Bỉ, Anh. Bộ đôi tiền đạo João Figueiredo và Rodrigo Holgado không chỉ ghi bàn mà còn tạo áp lực liên tục lên hàng thủ Việt Nam. Các hậu vệ như Corbin-Ong hay Dion Cools lại chơi như những máy quét, hóa giải mọi pha lên bóng của đội khách. Có thể nói, chiến thắng của Malaysia không phải là sự bùng nổ nhất thời, mà là kết quả của quá trình chuẩn bị dài hơi, với chiến lược nhập tịch được nghiên cứu, lựa chọn kỹ lưỡng cả về chuyên môn lẫn khả năng hòa nhập.

Trận thua đậm này sẽ giúp cho HLV Kim Sang-sik và bóng đá Việt Nam nhận ra nhiều điều. Ảnh: VFF

Trong khi đó đội tuyển Việt Nam lại bộc lộ nhiều vấn đề. Bước vào trận đấu với đội hình có nhiều điều chỉnh về nhân sự, HLV Kim Sang-sik lựa chọn sơ đồ 5-4-1 thiên về phòng ngự phản công, nhưng chính sự thiếu gắn kết giữa các tuyến đã khiến thế trận nhanh chóng đổ vỡ. Ngay từ hiệp một, Việt Nam đã bị ép sân và phải nhờ đến sự xuất sắc của thủ môn Filip Nguyễn mới tránh được bàn thua sớm. Tuy nhiên, sang hiệp hai, đội tuyển Việt Nam nhanh chóng bị vỡ trận. Việc không có một trung phong thực thụ khiến khả năng phản công của Việt Nam trở nên vô hại. Những miếng đánh biên bị bắt bài, trong khi khu trung tuyến hoàn toàn lép vế trước sức mạnh của hàng tiền vệ Malaysia.

Ngoài yếu tố chuyên môn, một trong những điểm yếu lớn nhất lộ rõ trong trận này là thể lực. Khi đối thủ chơi pressing tốc độ cao và liên tục dồn ép, các tuyển thủ Việt Nam nhanh chóng hụt hơi, không còn giữ được sự tỉnh táo và tổ chức cần thiết.

Từ câu chuyện của Malaysia, vấn đề nhập tịch một lần nữa được đặt ra với bóng đá Việt Nam. Thực tế, bóng đá Việt từng có những cầu thủ nhập tịch như Đinh Hoàng Max, Huỳnh Kesley Alves... Gần đây Nguyễn Xuân Son xuất hiện và được xem là cầu thủ nhập tịch xuất sắc nhất. Tuy nhiên đáng tiếc là Xuân Son sớm dính chấn thương sau “pha” tỏa sáng rực rỡ tại ASEAN Cup, nên chưa thể quay trở lại đội tuyển.

Có thể nói nhập tịch không xấu. Trái lại, đó là xu hướng phổ biến trong bóng đá hiện đại với xu hướng hội nhập mạnh mẽ như hiện nay. Nhưng nhập tịch như thế nào để vừa đảm bảo chất lượng chuyên môn, vừa không phá vỡ bản sắc và niềm tự hào dân tộc mới là điều cần tính đến.

Các chuyên gia trong nước cho rằng, nếu mở cửa nhập tịch, nên ưu tiên cầu thủ có gốc gác Việt Nam (cầu thủ Việt kiều) hoặc những người đã gắn bó lâu dài với bóng đá nội địa, có khát khao cống hiến và phù hợp với định hướng phát triển chung của nền bóng đá. Trong hơn 10 năm qua, chúng ta cũng có nhiều cầu thủ gốc Việt Nam chất lượng từng lên tuyển. Có thể kể đến như Nguyễn Filip (CH Séc), Đặng Văn Lâm (Nga), Cao Pendant Quang Vinh (Pháp).

Vấn đề quan trọng đặt ra hiện nay là chúng ta không để nhập tịch trở thành giải pháp tình thế hoặc “chạy theo trào lưu”, mà cần được hoạch định như một phần trong chiến lược nhân sự dài hạn của đội tuyển quốc gia, bên cạnh việc đào tạo cầu thủ trẻ và tìm kiếm các cầu thủ gốc Việt có chất lượng.

Đào tạo trẻ vẫn là nền tảng cốt lõi

Bên cạnh việc cân nhắc nhập tịch cầu thủ, tìm kiếm những cầu thủ gốc Việt có chất lượng, điều mà bóng đá Việt Nam không thể bỏ qua là việc nâng cấp toàn diện hệ thống đào tạo trẻ. Đội tuyển hiện tại đang trong quá trình chuyển giao thế hệ, nhiều trụ cột như Quế Ngọc Hải, Hùng Dũng, Văn Quyết đang bước qua sườn dốc sự nghiệp, trong khi lớp kế cận vẫn chưa tạo được sự tin tưởng.

Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn nữa cho các trung tâm đào tạo, từ khâu tuyển chọn, huấn luyện đến cọ xát quốc tế. Mô hình học viện kiểu HAGL JMG, PVF, Viettel hay những mô hình đào tạo hiệu quả từ các CLB như CLB Hà Nội, Nghệ An... cần được nhân rộng. Song song, cần có chính sách đưa cầu thủ trẻ ra nước ngoài thi đấu, tích lũy kinh nghiệm và bản lĩnh trước khi trở lại phục vụ đội tuyển. Thực tế đã chứng minh, sự phát triển bền vững chỉ có thể đến từ việc làm chủ nguồn lực. Nhập tịch cầu thủ có thể là đòn bẩy, nhưng chỉ đào tạo nội tại mới là nền móng lâu dài để bóng đá Việt Nam phát triển bền vững.

Có thể nhìn nhận trận thua 0-4 như một cú sốc. Nhưng cú sốc ấy đôi khi là cần thiết để bóng đá Việt Nam thoát khỏi vùng an toàn, nhìn rõ những khoảng trống đang tồn tại. Cú sốc ấy nhắc nhở chúng ta rằng chỉ với tinh thần thôi là chưa đủ. Đã đến lúc cần bổ sung thêm bản lĩnh, thể lực, chiến thuật và cả tư duy quản trị hiện đại.

Trận thua trước Malaysia cũng cho thấy nếu không thay đổi cách nghĩ, cách làm, chúng ta sẽ bị bỏ lại phía sau. Các đối thủ trong khu vực đã và đang chuyển mình rất nhanh và nếu không chuyển mình cùng tốc độ ấy, đội tuyển Việt Nam sẽ sớm lạc nhịp. Giữ gìn bản sắc và tinh thần dân tộc là điều cần thiết, nhưng không có nghĩa là khép cửa với những thay đổi. Đã đến lúc bóng đá Việt Nam cần tư duy cởi mở hơn với việc nhập tịch cầu thủ, song song với việc làm mới hệ thống đào tạo và nâng tầm các chiến lược thể thao quốc gia.

Trận thua 0-4 trước Malaysia có thể là bước lùi, nhưng nếu nhìn nhận đúng và đi đúng hướng, nó sẽ trở thành đòn bẩy cho một cuộc tái thiết toàn diện và bền vững. Đội tuyển Việt Nam cần một hướng đi mới, nơi bản sắc dân tộc và khát vọng vươn lên không loại trừ những yếu tố toàn cầu hóa hợp lý.

VÂN GIANG