Lừa đảo trên mạng thành vấn nạn, khiến nhiều người vỡ mộng, nảy sinh hành vi tự sát

Những trò lừa tình trên mạng khiến các nạn nhân thiệt hại cả về tài chính, thể chất lẫn tinh thần (Ảnh: ICE)

Trắng tay, mất nhà sau cú lừa tàn nhẫn

Ở thời điểm hiện tại, Norm Jones không biết phải xoay sở ra sao với cuộc sống của mình.

Điều mà ông nghĩ tới là một mối tình chóng vánh, đến và đi như một cơn lốc. Người phụ nữ mà ông trò chuyện cùng gần như mỗi ngày trong suốt 5 tháng trời hóa ra không phải người như cô ta nói. Khoản tiền 250.000 USD mà ông đưa cho cô theo lời dụ dỗ, khoản tiền tiết kiệm cả đời của ông, đã biến mất. Giờ ông chỉ còn nước phải bán nhà.

Ông chưa từng nghĩ chuyện này lại xảy ra với mình. Jones, 54 tuổi, đã bỏ ra phần lớn sự nghiệp của mình làm việc trong lĩnh vực viễn thông và an ninh mạng ở Thung lũng Silicon. Thế nhưng ông lại bị vướng vào một vụ lừa đảo trên internet mà các chuyên gia cho rằng ngày càng trở nên tinh vi hơn – và dẫn đến hành vi tự gây tổn thương cho bản thân.

Tháng 3 năm nay, nhân viên cấp cứu đã tìm thấy Jones trong tình trạng bất tỉnh bên trong phòng tắm nhà ông sau khi cố gắng tự sát.

“Cha tôi nghĩ rằng tôi đã chết”, ông nói với NBC News. “Cả anh trai tôi và mọi người cũng vậy”.

Hiện tại, Jones đang dần lấy lại tinh thần. Ông trong quá trình hồi phục và nói ông muốn chia sẻ câu chuyện của bản thân về điều mà nhiều chuyên gia an ninh mạng và những người kêu gọi ngăn chặn tự sát cho là một vấn đề nguy hiểm và ít được báo cáo: lừa tình.

“Tôi sẽ rất vui nếu như giúp đỡ được dù chỉ một người trên thế giới này tránh khỏi chuyện mà tôi đã phải trải qua”, Jones nói.

Lừa tình là vấn nạn đã có từ nhiều thế kỷ trước và giờ trở thành một chiêu trò lừa đảo phổ biến trên mạng. Nhưng một số kẻ lừa đảo đã nghĩ ra thêm nhiều phương pháp cực kỳ tàn bạo và tổn hại tài chính, đến nỗi các nạn nhân có xu hướng tự làm hại bản thân.

Từ chỗ lừa đảo để lấy vài trăm, vài nghìn USD hoặc thẻ quà tặng, giờ chúng đã biến tướng thành những trò lừa thuyết phục nạn nhân chuyển khoản đầu tư hoặc tài khoản tiết kiệm hưu trí của họ vào các kế hoạch đầu tư giả mạo. Những trò lừa đảo kiểu này càng phổ biến hơn nhờ sự xuất hiện của tiền mã hóa, bởi đây là cách làm giàu khá nhanh và cũng phù hợp với những trò lừa đòi hỏi chuyển lượng tiền lớn theo cách gần như không thể truy vết.

“Đối với tôi, đây là một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng mà tôi không nghĩ sẽ xảy ra”, Amy Nofziger, giám đốc hỗ trợ nạn nhân của Mạng lưới Theo dõi Lừa đảo AARP, nói.

Jones mong muốn không có ai khác trải qua câu chuyện đau đớn của bản thân (Ảnh: NBC)

Lừa đảo trên mạng trở thành vấn nạn

Mặc dù tổ chức này không ghi lại các mối đe dọa tự sát hay các trường hợp tử vong, nhưng nạn nhân gọi đến đường dây nóng hỗ trợ người tự sát “diễn ra gần như hàng ngày”, bà cho hay.

Trò lừa đảo này bao gồm hai giai đoạn: trước tiên là xây dựng lòng tin của nạn nhân thông qua một mối quan hệ tình cảm lãng mạn kéo dài trong nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng, sau đó thuyết phục họ đầu tư tiền vào một kế hoạch trông giống như thể sẽ giúp họ giàu có. Trên thực tế, tiền của họ đã biến mất.

Trung tâm Tố cáo Tội phạm Internet của FBI phân loại những trò bịp bợm này vào mục lừa đảo đầu tư, đôi lúc còn gọi nó là trò “mổ lợn”. Một báo cáo của FBI chỉ ra rằng, các nạn nhân của trò lừa đảo này mất tổng cộng 3,3 tỉ USD trong năm 2022, hơn gấp đôi so với con số năm 2021.

Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) ước tính các nạn nhân trò lừa tình đã mất tổng cộng 496 triệu USD trong năm ngoái, theo một phát ngôn viên. Báo cáo của FTC và FBI hoàn toàn dựa trên những con số mà nạn nhân thông báo, có nghĩa rằng con số thực tế có thể còn cao hơn. Hiện có rất ít dữ liệu chính thức về loại trò lừa đảo này, bao gồm cả độ tuổi của các nạn nhân.

Trong tháng 4, Bộ Tư pháp tuyên bố một chiến thắng hiếm hoi: Họ đã thu giữ được lượng tiền ảo trị giá khoảng 112 triệu USD có liên quan tới các trò lừa tình lấy tiền đầu tư.

Erin West, một phó tổng chưởng lý quận ở Santa Clara, bang California, cho hay những kẻ lừa tình ngày càng trở nên “thành thạo hơn” trong việc lừa gạt để rút lấy từng đồng đôla của nạn nhân.

“Chúng tôi mô tả hành vi này như bỏ bùa các nạn nhân. Các nạn nhân không thể nói ra được kể cả là với nhân viên ngân hàng, con cái họ hay quan chức hành pháp”, bà nói. “Ảnh hưởng đối với các nạn nhân cũng ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn”.

“Mức độ tuyệt vọng của họ rất ghê gớm. Chúng tôi cũng chứng kiến ngày càng nhiều nạn nhân có suy nghĩ tự sát, thực hiện nhiều lần tự tử, và tìm đến các cơ sở tâm thần”, bà nói thêm.

Norm Jones điều chỉnh đống băng dán giúp ông hồi phục các vết thương (Ảnh: NBC)

Bạn gái ảo và cú lừa tuyệt tình

Kẻ đã lừa Jones sử dụng tên giả Aranya. Ban đầu, kẻ này nhắn tin cho ông trên Facebook vào tháng 11 năm ngoái. Ông mất cảnh giác khi nhìn thấy kẻ này là bạn của một số người bạn của ông trên Facebook.

Mặc dù thích dùng ứng dụng tin nhắn Signal hơn khi làm việc trong ngành an ninh mạng, nhưng Jones vẫn đồng ý với Aranya sẽ nói chuyện chủ yếu qua Telegram, ứng dụng tin nhắn khá phổ biến trong giới lừa đảo. Họ cũng thỉnh thoảng nói chuyện qua điện thoại.

Aranya nhanh chóng trở thành bạn gái trên mạng của Jones và một phần quan trọng trong cuộc sống của ông. Ông thấy cô ta thông minh và xinh đẹp. Cô ta dường như sống một cuộc sống xa hoa nhờ các khoản đầu tư vào tiền mã hóa. Jones gọi điện, nhắn tin cho cô ta ngay cả khi đi leo núi ở Los Gatos, thậm chí còn sáng tác bài hát để họ hát chung. Trong suốt khoảng thời gian đó, Aranya thuyết phục ông đầu tư vào một website tiền mã hóa, cuối cùng Jones thế chấp nhà của mình để có thêm tiền đầu tư.

Đến tháng 2 năm nay, Jones đã bắt đầu nghi ngờ. Họ lên kế hoạch gặp gỡ ở New York: Jones có một số người bạn ở đó và Aranya nói rằng cô định ở lại căn hộ sang trọng của một người chú ở quận Manhattan. Nhưng khi Jones đến, cô lại nói là đang ở Seatle, và rồi ông bắt đầu ngờ rằng có điều gì đó không đúng.

Đến tháng 3, Jones bắt đầu gặp khó khăn. Tín dụng của ông cạn kiệt. Ông không thể rút tiền của mình khỏi website tiền mã hóa nọ. Ông đệ đơn gửi FBI nhưng không có phản hồi. Ông ước tính đã mất hơn 250.000 USD và khoản tiền phạt vì rút tiền khỏi quỹ hưu trí. Ông sợ rằng sẽ không thể giữ nổi căn nhà của mình. Và trên hết, ông cảm thấy tủi nhục, tổn thương và không thể tin tưởng Aranya được nữa.

Tâm lý tự sát sau khi vỡ mộng

Heidi Kar, cố vấn cấp cao về sức khỏe và chấn thương tâm lý tại Trung tâm Phát triển Giáo dục, một tổ chức phi lợi nhuận quản lý các chương trình ngăn chặn tự sát, nói rằng mặc dù gần như không thể thu thập dữ liệu về vấn nạn này –các vụ tự tử thường không được báo cáo đúng, và hầu hết các gia đình không công khai nguyên nhân dẫn đến hành vi đó của nạn nhân – nhưng các vụ lừa tình dẫn đến 2 nguyên nhân khiến nạn nhân tự sát.

“Hai trong số những nguyên nhân phổ biến khiến nạn nhân đi từ suy nghĩ đến hành động (tự sát) chính là do quan hệ tình cảm bị tan vỡ - dù có thật hay không – và nguy cơ hủy hoại tài chính”, bà nói. “Bởi vậy khi dạng lừa đảo này tăng lên, chúng tôi dự đoán số người chết do tự tử cũng sẽ tăng”.

Những quan ngại về hành vi tự làm hại bản thân và lừa tình xuất hiện trong giai đoạn mà Tổng Y sĩ Mỹ Vivek Murthy mô tả là “bệnh dịch của sự cô đơn và cách ly”.

Ashley, 36 tuổi, nói cô không hiểu lý do vì sao mà cha của mình, Joe Bleibtrey, bị vướng vào trò lừa tình đầu tư cho đến tận khi qua đời. Cô cố gắng chắp nối thông tin bằng cách xem điện thoại của ông sau khi ông chết do tự sát vào tháng 1. Cũng như với Jones, người phụ nữ đã lừa Bleibtrey tự giới thiệu mình trên Facebook và thuyết phục ông nói chuyện trên Telegram.

Trong suốt 4 tháng, người phụ nữ mà ông Bleibtrey coi là tình nhân trên mạng đã thuyết phục ông đầu tư mọi thứ mà ông có – các khoản tiền tiết kiệm và tài khoản hưu trí, tổng cộng lên tới 500.000 USD – vào một vụ đầu tư lừa đảo mà thoạt nhìn có vẻ như sẽ giúp ông trở nên giàu có nhờ tiền mã hóa. Ông tự sát ngay sau khi nhận ra mình bị người phụ nữ nọ lừa và toàn bộ tiền bị mất trắng.

“Kẻ này đã lấp đầy khoảng trống của cha tôi theo cách tình tứ mà có lẽ ông chưa từng được, và không may thay, kẻ đó đã tạo dựng đủ niềm tin để ông chấp nhận rủi ro”, Ashley nói.

Phục hồi

Cô chia sẻ rằng hậu quả của vụ lừa đảo đã khiến cuộc sống của cô trở nên khó khăn, vừa đau buồn vì cha cô vừa phải đối mặt với việc trả nợ cho ông.

Jones giờ đang tập trung vào quá trình phục hồi. Sau nhiều tháng khủng hoảng, ông chuyển tới sống cùng một người bạn thân ở Gilroy. Ông đang rao bán nhà để trang trải khoản nợ và phục hồi cả về thể chất và tinh thần, dành thời gian cho cha và em trai mình.

Vào tháng 4, Jones đã gửi cho Aranya một bức ảnh cho thấy ông đang phục hồi và nói rằng sự tuyệt vọng từ việc bị lừa dối của cô đã khiến ông trải qua những khó khăn như vậy. Tin nhắn trên Telegram đã được đọc và tài khoản của Aranya vẫn hoạt động, nhưng kẻ đó không trả lời.

“Tôi đang dần chấp nhận những điều đã xảy ra”, Jones nói. “Tất cả những gì chúng tôi có thể làm là tiến về phía trước. Gia đình tôi biết và tôi biết rằng tôi sẽ sống. Tôi biết ơn vì được ở đây”./.

Theo NBC News

Huyền Chi