Lừa hơn 1 tỉ đồng 31 năm trước ở Bến Bình Đông, người đàn ông bị bắt ở tuổi 70

Ngày 26-10, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM vẫn đang điều tra vụ án hình sự lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân do bị can Võ Văn Mẫm thực hiện năm 1993 tại TP.HCM.

Chiêu lừa mua gạo ở kho 117 Bến Bình Đông 31 năm trước

Đầu thập niên 1990, khi thị trường gạo bắt đầu sôi động trở lại, hàng loạt thương lái miền Tây đổ về TP.HCM tìm đầu ra xuất khẩu.

Bến Bình Đông khi ấy là trung tâm giao thương nông sản lớn, ngày đêm tấp nập ghe chở gạo cập bến, tiếng xay xát rộn ràng khắp khu vực.

Ông Mẫm vừa bị Công an TP.HCM bắt sau khi trốn truy nã 31 năm. Ảnh: CA

Trong bối cảnh đó, tháng 12-1991, Công ty Xuất nhập khẩu Đất Việt (thuộc Bộ Nội vụ cũ) mở xưởng chế biến nông sản xuất khẩu tại số 117 Bến Bình Đông.

Tuy nhiên, sau một năm hoạt động không hiệu quả, đơn vị phải trả lại mặt bằng cho Cửa hàng kinh doanh hàng điện máy, xe đạp, xe máy Hàm Tử (quận 5 cũ), do ông Nguyễn Tiến Dũng làm đại diện.

Lợi dụng cơ hội này, đầu năm 1993, Võ Văn Mẫm (khi đó 44 tuổi, quê Bạc Liêu) ký hợp đồng thuê lại kho, tự xưng “Trạm trưởng kho 117” và tuyên bố có quyền điều hành hoạt động xuất khẩu gạo.

Với danh xưng giả mạo này, ông Mẫm nhanh chóng tạo dựng niềm tin, tiếp cận hàng loạt thương lái và doanh nghiệp ở miền Tây.

Kho gạo Bến Bình Đông hiện đã không còn như ngày xưa. Ảnh: NT

Ông ta đưa ra chiêu thức “trả gối đầu”: Nhận hàng, thanh toán trước một phần nhỏ rồi hẹn vài ngày sẽ trả hết. Chính cách giao dịch này khiến các đối tác yên tâm giao tiếp hàng mới để mong thu hồi vốn cũ, vô tình rơi vào vòng xoáy nợ nần.

Chỉ trong vài tháng, hàng trăm tấn gạo từ Bạc Liêu, Đồng Tháp, Tiền Giang, Cà Mau… được chở về kho 117.

Các thương vụ ảo liên tiếp nổ ra khiến ông Tạ Việt Triều (Bạc Liêu) mất 140 triệu đồng, ông Trần Văn Bé (Đồng Tháp) mất 65 triệu đồng, bà Trần Thị Kim Chi (TP.HCM) mất gần 50 triệu đồng, Công ty Đại Á (quận 3 cũ) mất 362 triệu đồng, Công ty Kinh doanh Tổng hợp Minh Hải (Cà Mau) thiệt hại gần 493 triệu đồng...

Tổng cộng, ông Mẫm đã chiếm đoạt hơn 1,146 tỉ đồng – tương đương hàng chục tỉ đồng theo giá trị hiện nay.

Đầu tháng 5-1993, khi các chủ hàng đổ dồn đến đòi nợ, Mẫm bất ngờ “biến mất”, bỏ lại kho gạo ngổn ngang hàng nghìn bao kém chất lượng và dàn máy móc chế biến dở dang.

Cơ quan điều tra sau đó kê biên toàn bộ, phát mãi được hơn 133 triệu đồng – chỉ đủ trả cho các bị hại khoảng 11,6% số tiền mất.

Ngày 1-7-1993, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM khởi tố vụ án, khởi tố bị can và phát lệnh truy nã số 827-60 đối với Võ Văn Mẫm về hai tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân theo Bộ luật Hình sự 1985.

Tuy nhiên, do điều kiện quản lý dân cư thời bấy giờ còn hạn chế, Mẫm dễ dàng lẩn trốn giữa các khu lao động nghèo.

Lẩn trốn ở TP.HCM, bị bắt khi đã ngoài 70 tuổi

Sau khi bỏ trốn, ông Mẫm không ra khỏi TP.HCM mà ẩn mình trong hẻm 88 đường Trường Sa (quận Bình Thạnh cũ), sống chung như vợ chồng với một phụ nữ kém mình hơn 20 tuổi và có một con chung.

Dưới vỏ bọc một người lao động giản dị, ông ta sống lặng lẽ, tránh tiếp xúc với hàng xóm. Những người xung quanh chỉ nghĩ đó là “người tỉnh lẻ lên TP làm thuê”.

Bên ngoài kho gạo Bến Bình Đông hiện đã được "thay áo mới". Ảnh: NT

Suốt hơn 31 năm, ông Mẫm tin rằng mình đã thoát lưới pháp luật. Nhưng hồ sơ vụ án vẫn được Phòng Cảnh sát hình sự lưu trữ và định kỳ rà soát.

Ngày 6-8-2024, sau quá trình xác minh, áp dụng nhiều biện pháp nghiệp vụ, Công an TP.HCM bất ngờ bắt giữ Võ Văn Mẫm theo đúng quyết định truy nã năm 1993.

Khi bị bắt, Mẫm đã ngoài 70 tuổi, sức khỏe yếu, đi lại khó khăn. Tuy nhiên, ông ta khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội, thừa nhận đã lợi dụng danh nghĩa doanh nghiệp quốc doanh để chiếm đoạt tài sản rồi bỏ trốn.

Ngày 12-12-2024, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM phục hồi điều tra vụ án và bị can, áp dụng lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú, tạm hoãn xuất cảnh. Đến tháng 1-2025, Viện kiểm sát nhân dân TP.HCM phê chuẩn các quyết định khởi tố lại.

Hiện cơ quan điều tra đang tiếp tục truy tìm tung tích các bị hại: Ông Trần Văn Bé (70 tuổi, ngụ Đồng Tháp), bà Trần Thị Kim Chi (70 tuổi, ngụ TP.HCM), đại diện Cửa hàng điện máy Hàm Tử (TP.HCM), đại diện Công ty Kinh doanh Tổng hợp Minh Hải (Cà Mau)... Nhiều người trong số này đã rất cao tuổi, chuyển nơi cư trú hoặc mất liên lạc.

Cơ quan điều tra đề nghị các cá nhân, tổ chức liên quan liên hệ điều tra viên Lê Trọng Hùng, Đội 4 – Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM (459 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh, TP.HCM) để làm việc.

NGUYỄN TÂN