Lửa Tết

Và cũng biết thế nào là cô đơn ngày Tết khi xa vắng những người ruột thịt trong khoảnh khắc xuân về. Giao thừa đầu tiên ở nhà chồng ra ngõ nhìn pháo hoa bắn bên sông, tôi len lén đưa tay lau nước mắt. Lòng tự hỏi không biết giờ này ở nhà ngoại có ai thức đón giao thừa cùng mẹ hay không? Bố làm bảo vệ phải đi trực đêm. Anh và em trai có thể đã đi ngủ sớm vì men rượu từ bữa tất niên. Chị em dâu có lẽ cũng như mình, đang ngồi nhớ những cái Tết sum vầy trong ký ức. Khi những chùm pháo hoa rực rỡ tắt lịm trên bầu trời, tôi đi vào nhà cầm điện thoại lên thấy mấy cuộc gọi nhỡ của mẹ. Bấm máy gọi lại, giọng mẹ nghèn nghẹn hỏi: “Tết bên ấy có vui không con?”.

Cái Tết đầu tiên về nhà chồng, tôi loanh quanh trong bếp. Từ bếp nhà chồng đến bếp nhà bà nội chồng, bếp anh em bên chồng. Tay chân lúc nào cũng nhớp nháp dầu mỡ, thịt thà. Quần áo toàn mùi chả nướng, nem rán. Tay chân nứt nẻ, ửng đỏ không rõ vì trời lạnh, vì suốt ngày ngâm trong nước nóng hay vì ngồi bếp sưởi củi lửa cháy bùng bùng. Lúc bận rộn thì mệt mỏi nhưng cứ hễ nhàn rỗi tay chân là thấy lòng trống trải, nỗi nhớ ùa về. Lòng tự hỏi không biết giờ này ở nhà bố mẹ đã vớt bánh chưng chưa? Mấy anh chị em chắc đã về đông đủ? Mấy đứa cháu xách cặp bánh chưng nhỏ xíu nô đùa vang từ nhà ra ngõ. Bếp ở nhà chắc cũng đang đỏ lửa, mẹ tất bật xào nấu chuẩn bị cỗ tất niên. Vậy mà mình ngồi ở nơi đây nấu những món ăn khác khẩu vị, ngồi chung mâm với những ấm cúng chưa kịp thân quen. Thôi thì cứ đốt lửa lên.

Rồi mình thấy thương mấy chị em dâu trong nhà. Họ đã nhiều Tết không được làm cỗ tất niên, đón giao thừa cùng bố mẹ, anh em ruột. Họ đến nhà mình luống cuống, dè dặt học cách làm dâu con hiếu thảo. Họ cũng nén đâu đó nỗi nhớ nhung, tủi thân sau nụ cười buồn hiu hắt đầu môi. Mình cũng đã từng vài lần bắt gặp họ ngồi chống cằm lặng im bên bếp lửa, tay khời than, mắt đăm đăm nhìn đống tro tàn bên cạnh. Hóa ra đó là hình ảnh của bà, của mẹ, của mình. Và biết đâu sẽ là của cả đứa con gái đang nằm trong bụng mình. Phận làm dâu vui vay khóc mướn đâu có gì lạ. Rồi ân hận nhẽ ra mình phải thương chị em dâu nhiều hơn nữa như là một cách để tự thương mình. Giờ này biết đâu ở nhà mình họ cũng đang ngồi nhóm bếp. Tết ở nhà chồng, may mà có lửa…

Bố chồng tôi mất sớm. Hai em gái chồng đều đã yên bề gia thất. Nhà chỉ còn mẹ chồng vào ra sớm tối nên tôi không dám nghĩ đến việc đón Tết ở nhà ngoại vì chẳng nỡ để mẹ chồng lủi thủi một mình. Chỉ mong sao ba ngày Tết cũng kịp về nhà ngoại sum vầy với người thân. Kịp vào bếp nhóm lên ngọn lửa ấm áp, nấu cho những người thương yêu ruột thịt những món ăn ngon. Kịp nghe tiếng bát đũa lao xao trong căn bếp thân quen mình đã được mẹ chiu chắt tình thương nêm nếm những món ăn yêu thích. Thật ra Tết vui nhất không phải ngày mùng 1, mùng 2. Với tôi, hết mùng 1 là Tết đã tàn. Tết chỉ thực sự nôn nao từ ngày 23 tháng chạp cúng ông Công, ông Táo. Đến những ngày áp Tết chộn rộn gói bánh, mổ lợn, dọn nhà, đi chợ Tết, cúng tất niên… Những ngày bận rộn mà cũng đầm ấm nôn nao ấy đàn bà thường quanh quẩn ở nhà chồng. Nhà chồng mà dễ tính thì mùng 2 Tết cho con cháu dắt díu nhau về ngoại. Có nhà còn giữ con dâu đến tận hôm hóa vàng, Tết đã tàn mới thả con dâu về ngoại.

Năm ngoái chồng tôi đi làm xa, Tết cũng phải ở lại trực không được về nhà. Tôi ở nhà chồng đến mùng 2 Tết thì xin phép về nhà ngoại nhưng mẹ chồng không cho đi. Dù con gái, con rể của bà ở gần đều đã qua lại thăm bà từ giao thừa, mùng 1. Bà nói: “Con đi thì lấy ai nấu nướng, thắp hương. Con gái đi lấy chồng thì phải lo xong việc nhà chồng rồi đi đâu mới được đi”. Tôi chỉ nhẹ nhàng bảo với bà: “Tết mẹ mong con gái, cháu ngoại thế nào thì bố mẹ con cũng mong ngóng con như thế. Nếu để mấy hôm nữa mới về thì mọi người đã ra đồng làm việc hết rồi, con chơi Tết với ai?”.

Tôi rất sợ những quan niệm cổ hủ dẫn đến thói “độc đoán” của nhà chồng. Bắt con dâu phải thế này thế kia mà không thèm quan tâm xem con gái người ta làm dâu nhà mình có sống vui không, hạnh phúc không? Tôi thường nói với chồng: “Tết mà, nghĩ thoáng ra để mọi người cùng vui. Nội ngoại hai bên đều có công sinh thành, dưỡng dục, đều ao ước mấy ngày Tết con cái sum vầy. Khéo léo thu xếp bằng sự cảm thông, chia sẻ và thấu hiểu thì ngày Tết vẹn tròn”.

THANH BA