Luẩn quẩn và bế tắc

22 nạn nhân thiệt mạng trong vụ xả súng ngày 24/5/2022 tại trường tiểu học Robb (bang Texas, Mỹ).

Nước Mỹ lại đắm chìm trong tình trạng đau thương và bi thảm, tranh luận và trách cứ lẫn nhau. Nhưng rồi nước Mỹ lại vẫn chỉ luẩn quẩn giữa chỉ ra nguyên nhân và kêu gọi thay đổi, chứ vẫn hoàn toàn bế tắc về ý tưởng giải pháp và đặc biệt về quyết tâm thay đổi để những vụ xả súng giết người như thế không còn có thể xảy ra nữa trong tương lai.

Trên cả hai phương diện có tầm quan trọng quyết định nhất đối với triển vọng thoát được ra khỏi cái vòng luẩn quẩn này, nước Mỹ hiện chưa đủ bản lĩnh và chưa sẵn sàng. Thứ nhất là nhận thức của bộ phận không hề nhỏ trong xã hội và trên chính trường về đặt lợi ích của cá thể riêng rẽ lên trên lợi ích chung của cộng đồng.

Điều này thể hiện ở cách hiểu thái quá về quyền tự vệ dẫn đến quan điểm chi phối hành động là sẵn sàng sát hại người khác với lý do tự vệ. Hệ lụy của nhận thức này đặc biệt tai hại ở những nơi mà sự phân rẽ trên chính trường và phân hóa trong nội bộ xã hội sâu sắc, nghiêm trọng đến mức đã trở thành bản sắc và truyền thống như ở nước Mỹ hiện tại.

Thứ hai là luật pháp về sản xuất, lưu giữ, mua bán và sử dụng vũ khí. Mỹ là một trong số ít nơi trên thế giới hiện tại luật lệ trên phương diện này đã lỏng lẻo nhất mà lại dễ bị luồn lách nhất. Nếu luật lệ liên quan thật sự chặt chẽ và nghiêm khắc thì việc sử dụng vũ khí sẽ được kiểm soát rất nghiêm khắc và việc lạm dụng vũ khí sẽ bị hạn chế đáng kể. Nếu không thể mua bán vũ khí dễ dàng, không được lưu giữ vũ khí thoải mái thì sẽ không thể có chuyện sử dụng vũ khí tùy tiện thường xuyên xảy ra như ở nước Mỹ từ trước đến nay.

Muốn xử lý tận gốc rễ và thật sự triệt để vấn đề nhức nhối lâu nay này đối với nước Mỹ thì phải khắc phục tình trạng phân rẽ nói trên, tạo dựng sự đồng thuận và cùng chung sống hòa bình giữa các cộng đồng dân cư với nhau cho dù khác biệt nhau đến mấy về văn hóa, tôn giáo, sắc tộc và điều kiện sống. Thực chất ở đây là chuyện giáo dục, tuyên truyền về nhận thức và ý thức của tất cả các thành viên trong xã hội. Đồng thời, luật pháp về sản xuất, mua bán, lưu giữ và sử dụng vũ khí phải được siết chặt và phải được kiểm soát thật sự hiệu quả.

Nước Mỹ bao lâu nay không làm được việc này bởi lợi ích nhóm chi phối và lũng đoạn chính trị, bởi nhiều thời chính quyền làm ngơ và cũng có thời chính quyền không làm nổi do bị cản phá từ nhiều phía. Xưa nay, nước Mỹ qua cú sốc sẽ nhanh chóng trở lại tâm trạng bình thường, cho tới khi lại bị sốc bởi xảy ra vụ xả súng mới...

Lạn Kha