Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 sắp có hiệu lực, giáo viên chịu ảnh hưởng thế nào?

Tỷ lệ hưởng lương hưu

Trường hợp người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội dài hơn 15 năm thì được hưởng lương hưu với tỷ lệ hưởng cao hơn do đóng bảo hiểm xã hội thời gian dài.

Cụ thể, mức lương hưu hằng tháng đối với lao động nữ bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội quy định tương ứng 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Đối với lao động nam bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội quy định tương ứng 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Trường hợp lao động nam có thời gian đóng từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hằng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội quy định, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%.

Mức bình quân tiền lương đóng bảo hiểm xã hội

Luật Bảo hiểm xã hội quy định, người lao động thuộc thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương này thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của số năm đóng bảo hiểm xã hội trước khi nghỉ hưu như sau:

Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 1/1/1995 thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu;

Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/1995 đến ngày 31/12/2000 thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu;

Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2001 đến ngày 31/12/2006 thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 8 năm cuối trước khi nghỉ hưu;

Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2007 đến ngày 3/12/2015 thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu;

Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1/1/2016 đến ngày 31/12/2019 thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu;

Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1/1/2020 đến ngày 31/12/2024 thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu;

Bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1/1/2025 trở đi thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội.

Người lao động có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ thời gian.

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 tác động đến giáo viên thế nào?

Thứ nhất, đối với giáo viên bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 01/01/1995, việc tính bình quân tiền lương của 5 năm cuối giúp họ nhận được mức lương hưu sát với mức lương thực tế cao nhất mà họ nhận được. Bởi vì, thường thì giai đoạn cuối sự nghiệp là lúc giáo viên có mức lương cao nhất.

Thứ hai, việc quy định thời gian tính bình quân lương hưu tăng dần theo thời gian tham gia khuyến khích giáo viên, nhất là giáo viên ngoài công lập tham gia bảo hiểm xã hội càng sớm càng tốt. Tham gia sớm hơn sẽ được hưởng cách tính bình quân lương hưu dựa trên ít năm hơn, có khả năng nhận lương hưu cao hơn nếu lương các năm cuối cao.

Thứ ba, với quy định tính bình quân tiền lương của toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ ngày 01/01/2025 trở đi, luật pháp hướng đến sự công bằng hơn giữa những người lao động tham gia ở các thời điểm khác nhau, ví dụ giáo viên từ trường tư thục chuyển vào công lập.

Tuy vậy, việc mở rộng thời gian tính bình quân tiền lương là khả năng giảm mức lương hưu của giáo viên bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội muộn hơn hoặc những người có mức lương biến động không ổn định trong suốt quá trình làm việc. Đặc biệt là những giáo viên tham gia từ ngày 01/01/2025 trở đi, khi toàn bộ quá trình đóng bảo hiểm xã hội được dùng để tính bình quân, nếu họ có những năm đầu lương thấp thì lương hưu sẽ bị kéo xuống đáng kể.

Cùng với đó, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 tạo ra sự chênh lệch rõ rệt trong cách tính lương hưu giữa các thế hệ giáo viên. Những người tham gia sớm hơn được hưởng lợi từ việc tính bình quân ít năm, trong khi những người tham gia muộn hơn phải chịu thiệt thòi hơn.

Ly Hương