Luật Địa chất và Khoáng sản: Cơ sở pháp lý quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững

Hội nghị "Tuyên truyền, phổ biến Luật Địa chất và Khoáng sản số 54/2024/QH15 và các văn bản hướng dẫn thi hành" được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến

Ngày 21/8/2025, tại Hà Nội, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị "Tuyên truyền, phổ biến Luật Địa chất và Khoáng sản số 54/2024/QH15 và các văn bản hướng dẫn thi hành".

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, thu hút hơn 200 đại biểu và kết nối với 34 điểm cầu là các Sở Nông nghiệp và Môi trường tại các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên, ngành địa chất và khoáng sản đã đóng góp trực tiếp và quan trọng vào việc cung cấp nguyên vật liệu kịp thời để xây dựng 250 công trình, dự án tại 80 điểm cầu trên cả nước chào mừng Đại lễ

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên nhấn mạnh, Luật Địa chất và Khoáng sản, cùng với Nghị định số 193/2025/NĐ-CP và 7 Thông tư hướng dẫn, là kết quả của quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng, tổng kết thực tiễn và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế. Đây không chỉ là bộ công cụ pháp lý quan trọng để hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước mà còn là nền tảng nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng bền vững nguồn tài nguyên khoáng sản.

Để đáp ứng yêu cầu cấp bách của đất nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động lắng nghe ý kiến chỉ đạo của Đảng, Nhà nước cũng như phản ánh, kiến nghị từ cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực này để xây dựng và hoàn thiện bộ luật. Đáng chú ý, mặc dù Luật có hiệu lực chính thức từ ngày 1/7/2025, một số điều khoản đã được Quốc hội cho phép áp dụng ngay từ ngày 1/1/2025.

Với sự quyết tâm của 34 tỉnh, thành phố cùng phối hợp chặt chẽ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường tin rằng Luật sẽ phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững.

Ông Mai Thế Toản - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản cho biết, Luật Địa chất và Khoáng sản, Nghị định số 193/2025/NĐ-CP và 7 Thông tư hướng dẫn là kết quả của quá trình tổng kết thực tiễn quản lý tài nguyên, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế và được Quốc hội thông qua với sự đồng thuận cao

Tại hội nghị, ông Mai Thế Toản - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản đã giới thiệu tổng quan về Luật Địa chất và Khoáng sản. Luật bao gồm 12 chương và 111 điều, đã được Quốc hội thông qua với sự đồng thuận cao.

Luật quy định đầy đủ về chiến lược, quy hoạch, điều tra cơ bản, thăm dò, khai thác, chế biến, bảo vệ môi trường, trách nhiệm quản lý nhà nước, tài chính và đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Một số điểm mới nổi bật bao gồm: phân nhóm khoáng sản để quản lý; phân cấp mạnh cho địa phương trong cấp phép thăm dò, khai thác và thu hồi; công nhận kết quả thăm dò thay cho phê duyệt trữ lượng; tăng cường quản lý cát, sỏi lòng sông và khu vực biển; bổ sung quyền lợi cho các tổ chức, cá nhân khai thác hợp pháp; cùng với đó là các quy định về cải cách thủ tục hành chính, minh bạch hóa thông tin và đa dạng hóa nguồn lực tài chính.

Ông Quách Đức Điệp - Phó Trưởng phòng Kinh tế địa chất, khoáng sản, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam trình bày chuyên đề về quy định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và các điểm mới

Về quy định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và các điểm mới, ông Quách Đức Điệp - Phó Trưởng phòng Kinh tế địa chất, khoáng sản, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, cho biết đây là nghĩa vụ tài chính mà tổ chức, cá nhân phải nộp để được khai thác và thu hồi khoáng sản, được thu theo năm và quyết toán theo sản lượng khai thác thực tế. Một số trường hợp được miễn nộp, ví dụ như thu hồi khoáng sản trong phạm vi đất dự án đã được phê duyệt chỉ để phục vụ chính công trình đó, hoặc đất, đá sử dụng cho các hạng mục công trình của đề án đóng cửa mỏ.

Quy định mới cũng phân định rõ thẩm quyền phê duyệt, điều chỉnh và quyết toán cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường và Ủy ban nhân dân cấp xã. Đồng thời, công thức tính toán cụ thể cùng các điều kiện điều chỉnh, gia hạn, quy trình thu nộp và quyết toán được bổ sung nhằm minh bạch hóa, đảm bảo nguồn thu ngân sách và quản lý hiệu quả hoạt động khai thác.

Đại diện lãnh đạo Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam và lãnh đạo các đơn vị thuộc Cục đã trao đổi, giải đáp chính sách, phản ánh từ đại diện các Sở Nông nghiệp và Môi trường và câu hỏi từ các tổ chức, cá nhân

Cũng trong khuôn khổ hội nghị, đại diện lãnh đạo Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam và lãnh đạo các đơn vị thuộc Cục đã trao đổi, giải đáp các thắc mắc và kiến nghị từ đại diện các Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng như các tổ chức, cá nhân, góp phần tháo gỡ vướng mắc và tạo sự thống nhất trong việc triển khai Luật vào thực tiễn.

Ngọc Châm