Luật - Những điểm mới:Thể hiện rõ mối quan hệ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Nhấn mạnh vị trí, vai trò trung tâm, chủ trì của Ủy ban MTTQ Việt Nam

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy cho biết, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở đã quy định theo hướng tiếp tục khẳng định nguyên tắc hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động là đặc trưng trong tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Hoàng Công Thủy

Đồng thời, nhấn mạnh vị trí, vai trò trung tâm, chủ trì của Ủy ban MTTQ Việt Nam, vai trò phối hợp và phát huy tính chủ động, sáng tạo của các tổ chức chính trị - xã hội và các tổ chức thành viên của MTTQ Việt Nam.

Luật cụ thể hóa đầy đủ quy định tại khoản 2, Điều 9, Hiến pháp năm 2013 (đã được sửa đổi, bổ sung) về mối quan hệ "trực thuộc" MTTQ Việt Nam của các tổ chức chính trị - xã hội, các Hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ.

“Các tổ chức chính trị - xã hội (gồm Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam) và các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc MTTQ Việt Nam, được tổ chức và hoạt động thống nhất trong MTTQ Việt Nam”.

Luật điều chỉnh hệ thống tổ chức của MTTQ Việt Nam ở địa phương theo tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, gồm: Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh và Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã.

Điều chỉnh thẩm quyền của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã khi không tổ chức cấp huyện trong một số nhiệm vụ, như: giao Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã có trách nhiệm tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND; quy định chung Ủy ban MTTQ Việt Nam cử bào chữa viên nhân dân; giao Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh chủ trì lựa chọn, giới thiệu người đủ điều kiện, tiêu chuẩn để HĐND cấp tỉnh bầu làm Hội thẩm nhân dân Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án nhân dân khu vực…

Điểm mới là, “Luật điều chỉnh vai trò của Ủy ban MTTQ Việt Nam trong chủ trì và thống nhất với các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện hoạt động giám sát, phản biện xã hội để phù hợp với tính chất trực thuộc và nguyên tắc hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do MTTQ Việt Nam chủ trì”, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nhấn mạnh.

Không tổ chức Công đoàn trong cơ quan, đơn vị hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước

Luật đã sửa đổi, bổ sung 8/37 điều của Luật Công đoàn. Theo đó, khẳng định Công đoàn "là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn".

Điều chỉnh hệ thống tổ chức Công đoàn để bảo đảm phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và gắn với đặc thù của tổ chức công đoàn. Cụ thể, không theo địa bàn dân cư mà chủ yếu ở đơn vị, doanh nghiệp theo phương châm "ở đâu có người lao động, ở đó có Công đoàn".

Hệ thống tổ chức của Công đoàn gồm các cấp: Trung ương là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, công đoàn cấp trên cơ sở và công đoàn cấp cơ sở và bổ sung quy định "công đoàn cấp trên cơ sở đặc thù do cấp có thẩm quyền cho phép phù hợp với tổ chức công đoàn".

Thực hiện chủ trương kết thúc hoạt động của công đoàn viên chức, công đoàn lực lượng vũ trang theo Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Kết luận số 157-KL/TW ngày 25/5/2025 của Bộ Chính trị, Luật đã điều chỉnh không còn tổ chức công đoàn trong các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước.

Luật bổ sung quy định đơn vị sự nghiệp không hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước là đối tượng đóng công đoàn phí (do các đơn vị này vẫn có tổ chức công đoàn) và giao Chính phủ quy định cụ thể về đơn vị sự nghiệp không hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với các quy định của Chính phủ về đơn vị sự nghiệp theo các mức độ tự chủ về tài chính, bảo đảm công khai, minh bạch về đối tượng đóng kinh phí công đoàn và tạo thuận lợi cho quá trình áp dụng.

Bổ sung quy định trách nhiệm của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trong việc hàng năm báo cáo Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam dự toán và quyết toán tài chính công đoàn của Công đoàn Việt Nam nhằm bảo đảm phù hợp với tính chất "trực thuộc" MTTQ Việt Nam, thống nhất giữa đơn vị dự toán cấp 1 và đơn vị dự toán cấp 2, phù hợp với quy định trách nhiệm của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam trong lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện về quản lý tài sản, tài chính của cơ quan Trung ương MTTQ Việt Nam tại Quyết định số 304-QĐ/TW.

Tạo điều kiện cho thanh niên được vay vốn ưu đãi để tạo việc làm

Luật sửa đổi, bổ sung 2/41 điều của Luật Thanh niên nhằm điều chỉnh chính sách lao động, việc làm đối với thanh niên. Cụ thể, tạo điều kiện cho thanh niên được vay các nguồn vốn ưu đãi để tạo việc làm, phát triển sản xuất, kinh doanh để thống nhất với Luật Việc làm năm 2025 khi không còn quy định về Quỹ quốc gia về việc làm.

Cụ thể hóa khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 (đã được sửa đổi, bổ sung), thống nhất với quy định tại Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về tính chất "trực thuộc" MTTQ.

Luật khẳng định rõ “Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam, trực thuộc MTTQ Việt Nam, giữ vai trò nòng cốt trong phong trào thanh niên và tổ chức thanh niên; tổ chức hướng dẫn hoạt động của thiếu niên, nhi đồng, phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh”.

Luật cũng sửa đổi, bổ sung 32/91 điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, nhằm điều chỉnh các quy định liên quan tới thực hiện dân chủ ở cơ sở theo tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và không còn đội ngũ cán bộ không chuyên trách cấp xã.

Bãi bỏ các quy định về trách nhiệm của tổ chức Công đoàn, Ban chấp hành công đoàn tại các cơ quan, đơn vị khi không có tổ chức công đoàn cơ sở để thực hiện chủ trương kết thúc hoạt động của công đoàn trong cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang, đơn vị sự nghiệp hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước.

Điều chỉnh thẩm quyền và trách nhiệm của Bộ Nội vụ trong tiếp nhận nhiệm vụ quản lý về thực hiện dân chủ trong các tổ chức có sử dụng lao động khi không còn Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Anh Thảo