Luật Quản lý thuế giảm tối đa thủ tục hành chính thuế

Bà Lê Thị Duyên Hải, Phó tổng thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam, nguyên Trưởng ban Ban Kê khai và Kế toán thuế, Cục Thuế (Bộ Tài chính).

Bà đánh giá của thế nào khi tiếp cận Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi)?

Luật Quản lý thuế hiện hành có 17 chương và 152 điều, trong khi Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) chỉ còn 9 chương và 53 điều. Như vậy, tinh thần của Dự luật đã bám sát chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm là luật ban hành chỉ mang tính nguyên tắc, là khung pháp lý cơ bản để các văn bản quy phạm pháp luật bám vào để cụ thể hóa chi tiết. Còn các quy định chi tiết, cụ thể thì giao Chính phủ ban hành nghị định và bộ ngành ban hành thông tư hướng dẫn.

Cách thức xây dựng văn bản quy phạm pháp luật mới, trong đó có Luật Quản lý thuế cũng là xu hướng xây dựng pháp luật của các nước trên thế giới, bởi chỉ có như vậy, văn bản luật mới ổn định, có “tuổi thọ” lâu dài, không phải sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới mỗi khi yếu tố khách quan thay đổi hoặc sớm bị lạc hậu so với sự phát triển của kinh tế, xã hội.

Đánh giá tổng quát, có thể nói, Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về chuyển đổi số, hiện đại hóa và ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế để nâng cao năng lực và hiệu quả của hoạt động quản lý thuế.

Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn sau khi Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được thông qua có gì mới không, thưa bà?

Sau khi Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được Quốc hội ban hành (dự kiến vào Kỳ họp thứ mười vào cuối năm nay), khác với trước đây là Chính phủ chỉ ban hành một số ít nghị định hướng dẫn một số điều được quy định cụ thể trong luật, nay Chính phủ sẽ ban hành nhiều nghị định hướng dẫn, sau đó Bộ Tài chính ban hành số lượng thông tư hướng dẫn còn nhiều hơn, nên chưa thể nói được điều gì vào lúc này.

Tuy nhiên, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, nói chung là người nộp thuế, hoàn toàn yên tâm vì mới đây, phát biểu với cộng đồng doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế và báo chí trong lần lấy ý kiến đóng góp vào Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chủ trì, ông Đặng Ngọc Minh, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) khẳng định, Luật Quản lý thuế mới sẽ đơn giản, loại bỏ tối thiểu 44% thủ tục hành chính thuế, hóa đơn, chứng từ không thực sự cần thiết.

Ông Minh cũng cam kết, không ban hành thêm bất cứ thủ tục hành chính thuế nào, nhất là văn bản hướng dẫn liên quan đến thủ tục hóa đơn, khai thuế, tính thuế, quyết toán thuế, hoàn thuế, miễn giảm thuế, nhằm tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp và người dân khi thực hiện các thủ tục thuế.

Có nghĩa người nộp thuế sẽ được tạo điều kiện tối đa?

Tại buổi lấy ý kiến đóng góp vào Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) kể trên, ông Minh cho biết, các cam kết cải cách triệt để công tác quản lý thuế để chuyển đổi mô hình quản lý thuế từ “quản lý theo chức năng” sang “quản lý theo đối tượng kết hợp chức năng”; cắt giảm tối thiểu 44% thủ tục hành chính thuế, không ban hành thêm bất cứ thủ tục hành chính thuế nào, tạo điều kiện tối đa cho người nộp thuế, đã được Bộ Tài chính cam kết trước Thủ tướng Chính phủ.

Ông Minh cũng nhờ các cơ quan truyền thông, báo chí theo dõi, giám sát hoạt động của cơ quan thuế từ Trung ương đến địa phương, bất cứ ở đâu gây phiền hà cho người nộp thuế, sẽ phản ánh trực tiếp đến các cơ quan có thẩm quyền.

Khi còn làm việc trong ngành thuế, chúng tôi được chỉ đạo tái thiết kế quy trình quản lý thuế phù hợp với chuyển đổi mô hình quản lý và việc tái cấu trúc xây dựng hệ thống công nghệ thông tin, nhằm đảm bảo ứng dụng công nghệ thông tin đồng bộ, hiện đại, hiệu quả, tích hợp, xử lý dữ liệu tự động. Cùng với đó, chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, loại bỏ tư duy “không biết vẫn quản, không quản được thì cấm”; thúc đẩy sự tuân thủ tự nguyện trên cơ sở phân loại mức độ tuân thủ pháp luật và mức độ rủi ro của người nộp thuế.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm khi xây dựng văn bản pháp luật là đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế, rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thành phần hồ sơ đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế, miễn, giảm thuế và thực hiện các giao dịch trong lĩnh vực thuế trên môi trường điện tử phù hợp với thông lệ quốc tế; lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ.

Về từng điều khoản trong Dự thảo, bà có băn khoăn gì không?

Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) chỉ xây dựng nguyên tắc quản lý thuế, là luật khung, nên chưa có nhiều điều để bình luận vào lúc này khi chưa có nghị định, thông tư hướng dẫn. Tuy nhiên, tôi cũng có băn khoăn về một số điều khoản.

Về hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, theo quy định, phải thực hiện đăng ký thuế cùng với việc đăng ký doanh nghiệp. Muốn thực hiện được đồng thời 2 thủ tục này, cần phải có sự liên thông, kết nối giữa cơ quan quản lý thuế và cơ quan quản lý kinh doanh. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có cơ quan quản lý thuế với cơ quan quản lý đăng ký kinh doanh, hệ thống ngân hàng... phải liên thông với nhau.

Tuy nhiên, sự liên thông này chưa đáp ứng được yêu cầu, do trước đây quản lý thuế và quản lý đăng ký kinh doanh thuộc 2 hệ thống cơ quan quản lý nhà nước khác nhau. Nhưng sau hợp nhất các bộ ngành, việc kết nối này thuận tiện hơn rất nhiều vì chỉ có một cơ quan duy nhất chỉ đạo là Bộ Tài chính.

Hơn nữa, Cơ sở Dữ liệu quốc gia về dân cư VNeID đã được nâng cấp lên cấp độ 2 cho phép tích hợp nhiều giấy tờ như bảo hiểm y tế, giấy phép lái xe, đăng ký xe, căn cước công dân... Ứng dụng tích hợp nhiều tiện ích khác nhau, hỗ trợ công dân số và chính phủ số, giúp quá trình làm thủ tục hành chính nhanh chóng và thuận tiện hơn. Điều này sẽ tạo điều kiện tối đa để liên thông khi cá nhân, hộ gia đình thực hiện đăng ký thuế cùng với việc đăng ký doanh nghiệp.

Mạnh Bôn