Luật Viên chức (sửa đổi): Mở rộng nhiều quyền của viên chức nhưng cần siết chặt cơ chế kiểm soát
Dự thảo mở rộng quyền của viên chức theo hướng được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục...
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hải Phòng. Ảnh: Quốc hội.
Sáng 13/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Viên chức (sửa đổi).
Dự thảo luật gồm 6 chương, 43 điều (giảm 19 điều so với luật hiện hành), tập trung các nội dung lớn là đổi mới việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức theo vị trí việc làm. Đặc biệt, dự thảo mở rộng quyền của viên chức theo hướng viên chức được ký hợp đồng thực hiện nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh (điều 13).
Cho ý kiến đối với điều 13, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hải Phòng đánh giá cao quy định cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập; trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định khác.
Quang cảnh phiên thảo luận Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi). Ảnh: Quốc hội.
Theo đại biểu, đây là quy định "mở"; tạo cơ hội cho viên chức khai thác và phát huy năng lực; tận dụng "chất xám" và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân.
“Tuy nhiên, cùng với việc mở rộng quyền này cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng”, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị.
Đại biểu lý giải nếu quy định như dự thảo có thể tiềm ẩn một số nguy cơ xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư (đặc biệt là khi viên chức là người giữ chức vụ quản lý của cả 2 đơn vị trong và ngoài công lập hoạt động cùng một lĩnh vực); dẫn tới việc lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị mình quản lý ở khu vực tư.
Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga kiến nghị cần có quy định không cho phép viên chức tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác. Ngoài ra, quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư, đặc biệt là đối với viên chức quản lý.
Đại biểu Cao Thị Xuân, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Quốc hội.
Đại biểu Cao Thị Xuân, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa cũng cho biết dự thảo luật đã mở rộng quyền, cụ thể hơn các quyền nhưng lại thiếu đi sự chặt chẽ trong việc bảo đảm nguyên tắc là phải hoàn thành mọi nhiệm vụ, trách nhiệm của một viên chức nhà nước trước khi tham gia các công việc bên ngoài.
“Nói cách khác nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ thì có thể dẫn đến hệ lụy đó là nhiệm vụ chính lại trở thành phụ, chất lượng dịch vụ công cơ bản thiết yếu không được bảo đảm”, đại biểu Cao Thị Xuân nhấn mạnh.
Do đó, đại biểu Cao Thị Xuân đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng để bổ sung các quy định nhằm tránh được các rủi ro như trên và nếu cần thiết thì giao Chính phủ quy định chi tiết để có thể có thêm thời gian tính toán cho các biện pháp được xây dựng bảo đảm tính khả thi, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý đội ngũ viên chức.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM. Ảnh: Quốc hội.
Cũng đề cập về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM đề nghị ban soạn thảo bổ sung nghĩa vụ kê khai, báo cáo và được phê duyệt bằng văn bản của người đứng đầu trước khi ký kết.
Đồng thời quy định thời hạn “làm nguội” ít nhất 24 tháng sau khi thôi chức vụ quản trị, quản lý mới được tham gia điều hành tổ chức tư nhân cùng lĩnh vực. Theo đại biểu, việc này giúp bảo đảm minh bạch, tránh chuyển hóa lợi ích từ khu vực công sang khu vực tư.
Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng Điều 10 của dự thảo luật chưa làm rõ phạm vi cấm viên chức tham gia hoạt động kinh doanh. Do đó cần làm rõ việc viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị mình.
“Việc mở rộng phạm vi cấm như vậy nhằm phòng ngừa tình trạng “chân trong chân ngoài”, tránh xung đột lợi ích, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học - nơi ranh giới giữa công vụ và lợi ích tư nhân dễ bị lẫn lộn”, đại biểu Hùng nói.
Làm rõ các ý kiến đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết các ý kiến của Đại biểu Quốc hội thống nhất cao với chủ trương cho phép viên chức ký hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc để tạo cơ chế liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư; đồng thời tạo điều kiện để viên chức tăng thu nhập chính đáng từ sức lao động của mình.
Cơ quan soạn thảo cũng sẽ tiếp thu các góp ý của đại biểu Quốc hội; tiếp tục rà soát, chỉnh lý, đảm bảo nguyên tắc tạo điều kiện tối đa cho viên chức trong hoạt động nghề nghiệp nhưng đồng thời cũng phải đảm bảo tính minh bạch, không để tình trạng xung đột lợi ích và trục lợi chính sách.
