'Lục đục' trong 'Bộ tứ Normandy' từ những lá thư mật về Ukraine

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, Thủ tướng Đức Angela Merkel, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự một cuộc họp báo chung sau hội nghị thượng đỉnh định dạng Normandy tại Paris, Pháp ngày 9/12/2019. Ảnh: Reuters

Hôm 17/11, Bộ Ngoại giao Nga đã công bố một số bức thư ngoại giao mà nước này trao đổi với Đức và Pháp để cố gắng thể hiện rằng lập trường của họ về các cuộc đàm phán về miền đông Ukraine đã bị xuyên tạc.

Nhưng Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp Anne-Claire Legendre nói với các phóng viên trong cuộc họp giao ban trực tuyến hàng ngày: “Chúng tôi coi cách tiếp cận này là trái với các quy tắc ngoại giao và thuần phong mỹ tục".

Pháp và Đức cho biết Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã từ chối tổ chức cái gọi là "cuộc họp định dạng Normandy" với những người đồng cấp Pháp, Đức và Ukraine, nhưng Nga cho biết Ngoại trưởng Lavrov chỉ chưa sắp xếp được lịch cho cuộc hợp đó.

Thủ tướng sắp mãn nhiệm của Đức Angela Merkel đã hạ thấp tầm quan trọng của động thái của Nga, nhưng nói trong một cuộc họp báo rằng điều này không thay đổi thực tế là không có cuộc họp nào diễn ra, điều mà bà rất tiếc.

"Việc công bố các bức thư không quá ngạc nhiên. Tôi thường đọc các bức thư của chính mình trên báo. Chúng tôi chắc chắn không có gì phải giấu", bà nói trong một cuộc họp báo được tổ chức về một vấn đề khác.

Tuy nhiên, bà nói thêm rằng bà đã yêu cầu Tổng thống Nga Vladimir Putin sắp xếp một vòng đàm phán khác trước khi bà rời nhiệm sở và nói rằng nếu ông Putin không làm như vậy là một điều đáng xấu hổ, "vì các cuộc họp có động lực riêng," và cho phép đạt được tiến bộ ngay cả trong những tình huống tưởng như khó khăn.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov. Ảnh: TASS

Phát biểu tại cuộc họp hội đồng quản trị mở rộng của Bộ Ngoại giao hôm thứ Năm, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov nói rằng, thư từ của ông với những người đồng cấp Pháp và Đức Jean-Yves Le Drian và Heiko Maas liên quan đến cuộc họp cấp bộ trưởng Bộ tứ Normandy, được công bố hôm thứ Tư, cho thấy rõ ràng rằng "Kiev đã phóng ngư lôi vào Hiệp định Minsk".

Ông nhấn mạnh rằng Kiev không có ý định hành động theo các điều khoản của các thỏa thuận tương ứng, nhưng muốn viết lại chúng.

"Với suy nghĩ này, họ cố gắng triệu tập các cuộc họp - ở cấp bộ trưởng hoặc cấp cao - với hy vọng rằng một khi mọi người đã ở trên bàn đàm phán, sẽ có cơ hội bắt đầu thuyết phục ông Lavrov hoặc [Tổng thống Vladimir] Putin qua một tách trà: hãy chúng tôi điều chỉnh điều này và điều đó chỉ một chút, bởi vì Kiev hoàn toàn không thể tuân thủ điều đó", ông nói.

Ngoại trưởng Nga đã nhấn mạnh rằng bức thư của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Alexey Reznikov gửi tới Ủy ban Venice, đã được lan truyền trên Internet liên quan đến vấn đề này là "hoàn toàn thái quá".

"Toàn bộ nội dung của bức thư chỉ tóm gọn lại một ý - Hiệp định Minsk không có giá trị pháp lý. Chúng ta có thể nói về điều gì khác sau đó?" Lavrov hỏi. "Nếu chúng tôi đồng ý tổ chức một cuộc họp chống lại bối cảnh này, các đại biểu của chế độ Kiev sẽ bắt đầu nói ngay: 'Hãy nhìn xem, người Nga đã đến đàm phán trong Bộ tứ Normandy. Điều này có nghĩa là họ đồng ý với cách giải thích của chúng tôi về thỏa thuận Minsk." Điều này sẽ không bao giờ xảy ra. Chúng tôi sẽ có một cuộc họp riêng khi họ báo cáo với chúng tôi rằng Kiev sẽ thực hiện mọi thứ có trong các quyết định trước đó".

Paris trước đó cáo buộc Nga từ chối chấp nhận một cuộc họp cấp bộ trưởng với Pháp, Ukraine và Đức để thảo luận về cuộc nổi dậy của phe ly khai ở miền đông Ukraine và phủ nhận rằng họ đã không đáp ứng các đề xuất của Moscow.

Trong một phản ứng hiếm hoi, Nga đã công bố 28 trang tài liệu ngoại giao, cho thấy họ đã thông báo trước rằng Ngoại trưởng Lavrov không thể tham gia cuộc họp được đề xuất vào ngày 11/11. Tuy nhiên, các tài liệu được công bố cũng cho thấy sự khác biệt nghiêm trọng giữa Nga, Pháp và Đức.

Nga đính kèm dự thảo tuyên bố về "xung đột nội bộ Ukraine" mà Nga đề xuất công bố sau cuộc họp định dạng Normandy có thể xảy ra.

Các cuộc đàm phán định dạng Normandy nhằm giúp chấm dứt xung đột ở miền đông Ukraine giữa lực lượng của Kyiv và lực lượng ly khai.

Vào ngày 4/11, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Yves Le Drian và Bộ trưởng Ngoại giao Đức Heiko Maas cho biết trong một bức thư chung gửi ông Lavrov rằng dự thảo của Moscow có những đánh giá mà Đức và Pháp không chia sẻ.

Hai nhà ngoại giao châu Âu cho biết thông báo của Moscow dường như là một nỗ lực gây nhầm lẫn, nhưng nó đã phản tác dụng vì nó chứng minh rằng Moscow đang cố gắng ngăn chặn quá trình này bằng cách yêu cầu nhiều điều kiện tiên quyết có thể khiến bất kỳ hy vọng tổ chức một cuộc họp nào trở nên bất khả thi.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp Anne-Claire Legendre kêu gọi Nga quay trở lại bàn đàm phán và tiếp tục thảo luận, nhưng theo "các định dạng đã được phê duyệt và theo các nguyên tắc đã nhất trí".

Diệu An (theo TASS/Reuters)