Luồng sinh khí mới từ Luật Điện lực (sửa đổi)

3 giờ trước Gốc

- Luật Điện lực (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1/2/2025. Xin bà đánh giá về tác động của Luật Điện lực (sửa đổi) đối với phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương miền núi?

Đại biểu Tạ Thị Yên:Với tinh thần đầu tư cho phát triển điện lực phải “đi trước một bước” trong phát triển kinh tế - xã hội, việc hoàn thiện thể chế về phát triển điện lực là nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; là cơ sở để phát triển mọi lĩnh vực, ngành kinh tế - xã hội và phục vụ đời sống nhân dân.

Là đại biểu của tỉnh Điện Biên - vùng miền núi cao, điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, tôi cho rằng, Luật Điện lực (sửa đổi) đã nêu cụ thể các chính sách phát triển điện vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn rất cần thiết.

Chẳng hạn, ưu tiên ngân sách nhà nước, kết hợp huy động các nguồn lực trong nước và nước ngoài cho đầu tư phát triển nguồn điện, lưới điện bảo đảm cung cấp điện an toàn, thường xuyên, tin cậy cho các hộ gia đình và phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh tại địa phương; ưu đãi về đầu tư, tài chính và ưu đãi, hỗ trợ khác đối với các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài xây dựng nguồn, lưới điện, kinh doanh cấp điện cho các hộ gia đình bảo đảm bền vững và hiệu quả.

Đồng thời, thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng công trình nguồn điện, lưới điện theo quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh, kế hoạch thực hiện quy hoạch phát triển điện lực, hoạt động phát điện, phân phối điện, bán buôn điện, bán lẻ điện; các thành phần kinh tế ngoài nhà nước được vận hành lưới điện do mình đầu tư xây dựng theo quy định của pháp luật…

Hiện tại, còn rất nhiều thôn (bản) ở các tỉnh miền núi, biên giới vẫn chưa được sử dụng điện hoặc có điện nhưng không bảo đảm an toàn.Địa hình phức tạp, dân cư sống rải rác, thưa thớt khiến việc kéo điện lưới quốc gia về các thôn, bản vùng sâu, vùng xa gặp nhiều khó khăn, tốn nhiều chi phí, suất đầu tư rất cao. Vì vậy, việc huy động nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân để đầu tư cấp điện là một thách thức lớn.

Vì vậy, tôi kỳ vọng với những cơ chế từ Luật Điện lực (sửa đổi) sẽ thổi luồng sinh khí mới trong việc phát triển hệ thống lưới điện cũng như đầu tư xây dựng các dự án điện lực ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần hoàn thành các mục tiêu cụ thể nêu trong Quyết định số 262/QĐ-TTg ngày 1/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch thực hiện quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đó là ưu tiên phấn đấu thực hiện mục tiêu đến năm 2025 có 100% hộ dân nông thôn, miền núi, hải đảo được sử dụng điện lưới quốc gia.

Qua đó, người dân có cơ hội thụ hưởng những tiện ích do điện mang lại, đem lại sự đổi mới, phát triển kinh tế, tiếp cận khoa học - kỹ thuật, giảm bớt thiệt thòi, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và tham gia xây dựng xã hội số theo mục tiêu chung của Đảng và Nhà nước đã đề ra.

Từ thực tế cho thấy, việc triển khai các chương trình điện lưới đã giúp hiện thực hóa giấc mơ đưa văn minh về bản khó ở vùng sâu vùng xa. Đơn cử, chương trình “Bừng sáng Điện Biên” đã giúp nhiều hộ đồng bào Mông ở các huyện Tủa Chùa, Điện Biên Đông… của tỉnh chính thức được sử dụng điện lưới quốc gia. Sau bao năm sống chung với ánh sáng đèn dầu, giờ đây họ được tận hưởng cuộc sống hiện đại hơn. Các gia đình mua sắm nhiều đồ dùng như: Đài, ti vi, nồi cơm điện, máy bơm nước, các loại máy sản xuất sử dụng điện. Người dân được tiếp cận với các chương trình truyền hình, phát thanh để cập nhật, nắm bắt thông tin thời sự, kiến thức khoa học kỹ thuật…

Ánh sáng điện không chỉ thắp sáng bản làng, thay đổi diện mạo nông thôn mới mà còn mở ra cơ hội để người dân phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững, thúc đẩy nền kinh tế, giáo dục và y tế ở địa phương.

- Với việc có nhiều quy định mới liên quan đến năng lượng tái tạo, Luật Điện lực (sửa đổi) cũng được kỳ vọng mở đường phát triển cho lĩnh vực này, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng tại nước ta. Quan điểm của bà về vấn đề này?

Đại biểu Tạ Thị Yên:Điện Biên có tiềm năng phát triển điện gió với tổng công suất từ 2.500 - 3.000 MW. Đến nay, tổng công suất dự kiến mà các nhà đầu tư đề xuất khoảng 1.400 MW. Tỉnh Điện Biên xác định phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió một trong 3 trụ cột chính để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021 - 2025.

Thời gian qua, Điện Biên cũng đã và đang huy động nguồn lực để tập trung đầu tư, nâng cấp, cải tạo về hạ tầng về giao thông, kết nối giao thông nhằm thu hút các nhà đầu tư vào các dự án phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió trên địa bàn.

Đồng thời, UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, ban ngành, chính quyền địa phương nâng cao trách nhiệm trong công tác hướng dẫn, đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư có tiềm năng khảo sát nghiên cứu phát triển năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh như: Điện gió, điện tích năng, điện sinh khối, điện mặt trời, thủy điện…; thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp về cải cách hành chính, tạo môi trường, hành lang pháp lý thuận lợi nhằm hỗ trợ tối đa cho các nhà đầu tư.

Với sự thuận lợi về cơ chế, chính sách, tỉnh Điện Biên đã và đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trong việc nghiên cứu, khảo sát tiềm năng điện gió và phát triển các dự án điện gió tại địa phương. Hiện có nhà đầu tư đã nghiên cứu, khảo sát dự án nhà máy điện gió tại huyện Nậm Pồ với tổng mức đầu tư dự kiến 420 triệu USD (tương đương gần 10 nghìn tỷ đồng).

Cộng hưởng cùng nỗ lực của địa phương, chúng tôi kỳ vọng, sau khi Luật Điện lực (sửa đổi) được thông qua với việc xây dựng hành lang pháp lý liên quan đến phát triển điện năng lượng tái tạo và năng lượng mới sẽ tạo ra những “mùa xuân mới” trong đầu tư, phát triển các dự án năng lượng tái tạo trên cả nước nói chung và tỉnh Điện Biên nói riêng, góp phần đáp ứng nhu cầu an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Đây là yếu tố then chốt để thực hiện Quy hoạch điện VIII, hướng tới mục tiêu Net Zero mà Việt Nam đã cam kết tại COP26. Bằng cách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, Luật mới góp phần giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng.

Phải nhấn mạnh thêm rằng, Luật Điện lực (sửa đổi) đã có riêng một chương về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới (Chương III). Đây là chương được bổ sung mới nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Nghị quyết của Chính phủ về phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Luật đã khắc phục những vướng mắc, bất cập hiện nay như thiếu quy định rõ ràng để đầu tư các dự án điện khẩn cấp; thiếu quy định về cơ chế thúc đẩy đầu tư, xây dựng, khai thác các nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo.

Để nhanh chóng cụ thể hóa các nội dung của luật về phát triển năng lượng tái tạo, tôi cho rằng, Bộ Công Thương cần sớm hoàn thiện các nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể để các doanh nghiệp, tổ chức liên quan có căn cứ triển khai các dự án mới, góp phần bảo đảm cung ứng điện cho phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

- Để các chính sách của Luật Điện lực (sửa đổi) sớm đi vào thực tiễn, góp phần đảm bảo cho các mục tiêu tăng trưởng, phát triển của đất nước cũng như an ninh năng lượng quốc gia, bà có góp ý gì?

Đại biểu Tạ Thị Yên:Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cùng các cơ quan của Quốc hội, cơ quan có liên quan của Chính phủ, đặc biệt là Bộ Công Thương đã dày công nghiên cứu dự án Luật Điện lực (sửa đổi).

Theo tôi, cái được lớn nhất khi sớm ban hành Luật Điện lực (sửa đổi) là giúp khơi thông các điểm nghẽn, các vướng mắc về chính sách, pháp luật để cải cách, đổi mới ngành điện hiệu quả hơn, sát với thực tiễn hơn, đáp ứng nhu cầu phát triển - một nhiệm vụ “vô cùng cấp bách hiện nay”.

Đóng vai trò tối quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, ngành điện cần phải “đi trước một bước”. Để GDP Việt Nam tăng trưởng 1%, điện phải tăng trưởng 1,8-2%. Điều quan trọng sau khi Luật Điện lực (sửa đổi) đã được thông qua là phải phát huy tinh thần quyết liệt trong việc xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành, đồng thời, rà soát các văn bản có liên quan đến lĩnh vực điện lực để sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới, đảm bảo phù hợp với quy định của Luật này.

Ngày 11/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1544/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Điện lực. Theo kế hoạch, cũng đã nêu rõ 2 nhiệm vụ chính cần thực hiện bao gồm: Công tác hoàn thiện thể chế, chính sách và thông tin, tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật.

Bên cạnh việc các cơ quan nhà nước phải chuẩn bị kỹ lưỡng, với tinh thần sẵn sàng ngay khi Luật có hiệu lực, nhất là trong giải quyết thủ tục cho nhà đầu tư, cần đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực của các cơ quan liên quan để bảo đảm Luật thực thi có hiệu quả. Ngoài ra, do việc thực hiện Luật này tương đối khó, có thể nghiên cứu thành lập Tổ công tác hoặc bộ phận thường trực của Chính phủ hoặc Bộ Công Thương để hướng dẫn chuyên môn, phát hiện các vướng mắc và xử lý kịp thời.

Xin cảm ơn đại biểu!