Lương thấp, nhiều giảng viên kiêm buôn bán bất động sản, bán hàng online

Chế độ lương, đãi ngộ và đời sống giảng viên là một trong những chủ đề “nóng” được bàn luận sôi nổi tại buổi gặp gỡ giảng viên, cán bộ quản lý các trường đại học, cao đẳng vào chiều ngày 15/8.

Trường đào tạo ngành Y trăn trở về chính sách giữ chân giảng viên giỏi

Tại cuộc gặp gỡ với Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Phó giáo sư - Tiến sĩ Phạm Ngọc Minh (Trường Đại học Y Hà Nội) đã có chia sẻ trăn trở về cơ chế giữ chân giảng viên trong cơ sở đào tạo đặc thù như Trường Đại học Y Hà Nội.

Phó giáo sư Phạm Ngọc Minh - Trưởng Bộ môn Ký sinh trùng, Trưởng Phòng Tổ chức cán bộ, Trường Đại học Y Hà Nội.

Theo thầy Minh, đặc thù đào tạo ở các trường y đòi hỏi thời gian tương đối dài, chẳng hạn bác sĩ đa khoa có thời gian đào tạo 6 năm. Nếu muốn trở thành giảng viên thì phải có thêm ít nhất 3 năm đào tạo bác sĩ nội trú.

“Chúng tôi đào tạo ra đội ngũ cán bộ y tế để chăm sóc sức khỏe người dân. Giảng viên trường y vừa là thầy thuốc, vừa là thầy giáo nên trách nhiệm gánh trên vai càng nặng nề hơn”, thầy Minh bày tỏ.

Ngoài giảng dạy tại trường, giảng viên Trường Đại học Y Hà Nội còn làm công tác kiêm nhiệm ở bệnh viện. Thời gian làm việc ở bệnh viện ít nhất bằng thời gian làm việc ở trường, thậm chí là nhiều hơn. Trong khi đó, giảng viên chỉ được hưởng 1 loại lương, phụ cấp.

“Chúng tôi luôn mong muốn làm sao xây dựng được đội ngũ giảng viên của trường vừa có tài, vừa có đức, tâm huyết. Giai đoạn vừa rồi có rất nhiều giảng viên của các trường công lập đã ra các trường ngoài công lập để giảng dạy. Nguyên nhân thì có nhiều, và trường tôi cũng có những trường hợp như vậy.

Chúng ta giữ chân người giỏi bằng tâm huyết của họ, chứ không phải bằng mệnh lệnh, hành chính. Người ta ở lại với chúng ta nhưng tâm huyết không ở lại thì cũng không giải quyết được vấn đề gì cả”, vị giảng viên chia sẻ trăn trở.

Trên cơ sở đó, Phó giáo sư Minh đề xuất cần có cơ chế, chính sách phù hợp về vấn đề đội ngũ với những trường thuộc khối đặc thù như y dược, để đào tạo được đội ngũ giảng viên xứng tầm, giúp xã hội đào tạo ra những cán bộ y tế ưu tú.

Lấy ví dụ về đề xuất chính sách đặc thù, Phó giáo sư Phạm Ngọc Minh kiến nghị sửa đổi quy định về điều kiện có thể trở thành giảng viên trường y tại Thông tư số 40/2020/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cụ thể, thay vì quy định phải có bằng thạc sĩ, vị giảng viên kiến nghị nên chăng sửa thành giảng viên trường đại học y phải có bằng thạc sĩ hoặc tương đương trở lên để các trường có thể vận dụng được.

Ảnh minh họa: Minh Phạm

Trao đổi lại về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn bày tỏ chia sẻ về những đặc thù trong đào tạo về mặt chuyên môn đối với ngành y.

Lãnh đạo Bộ cho biết, về vấn đề bác sĩ nội trú đã tương đương với trình độ thạc sĩ hay chưa thì cần phải có sự bàn bạc thêm giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng với Bộ Y tế.

Bộ trưởng Sơn cũng nhấn mạnh, đối với các quy định hiện nay chưa sửa được thì vẫn phải tiếp tục tuân thủ. Cuối cùng, Bộ trưởng hy vọng Phó giáo sư Minh sẽ tiếp tục có những kiến nghị thuyết phục trong thời gian sắp tới khi Bộ Giáo dục và Bộ Y tế làm việc cùng nhau.

Xây dựng bảng lương riêng cho nhà giáo là khó ở thời điểm này

Cũng trăn trở về vấn đề thu nhập và đời sống giảng viên, tại cuộc gặp gỡ, Tiến sĩ Trần Trọng Đạo - Chủ tịch Công đoàn Trường Đại học Nha Trang đã có nhiều chia sẻ về một số thực tế nhức nhối hiện nay của giảng viên khi chính sách tiền lương còn hạn chế.

Theo Tiến sĩ Trần Trọng Đạo, hiện nay, công việc của viên chức, người lao động chịu nhiều áp lực, đặc biệt các thầy cô giáo nhưng thu nhập lại thấp, đời sống khó khăn. Đây là vấn đề mà cả xã hội ai cũng biết.

Thực trạng khó khăn này dẫn đến hệ quả là không ít viên chức, người lao động xin thôi việc, thậm chí có những viên chức trình độ cao xin thôi việc để ra làm ngoài tại các doanh nghiệp, chuyển công tác khác. Hay học ở nước ngoài nhưng khi kết thúc lại không muốn về trường hoặc về nước công tác.

Điều lo lắng hơn, không ít viên chức, người lao động vẫn đang công tác trong ngành giáo dục, nhưng lại dành nhiều thời gian, tâm huyết, công sức, trí tuệ để làm nhiều việc khác nhau ngoài công việc chính như: buôn bán bất động sản, bán hàng online,...

Kết quả là, công việc chính thì đem lại thu nhập phụ, còn việc làm phụ thì đem lại thu nhập chính. Việc chính cần được dành nhiều trí tuệ, tâm huyết thì hiện nay nhiều viên chức đã không làm được. Vị giảng viên nhấn mạnh, hậu quả tất yếu là chất lượng giáo dục đào tạo bị ảnh hưởng.

Tiến sĩ Đạo nêu thực tế vì lương thấp, đã có không ít nhà giáo xin thôi việc, chuyển việc, hay dành "tâm tư" cho những công việc phụ khác như bán hàng online, bán bất động sản,... Ảnh: Toàn cảnh cuộc gặp gỡ tại điểm cầu tại Bộ Giáo dục và Đào tạo

Từ thực tiễn trên, Chủ tịch Công đoàn Trường Đại học Nha Trang nêu 2 đề xuất:

Thứ nhất, nên có chính sách tiền lương, bảng lương riêng cho nhà giáo. Tiến sĩ Trần Trọng Đào cũng thừa nhận đây là việc khó bởi nguồn lực của Nhà nước có hạn, và phải xem xét trong tương quan với các ngành khác.

Tuy nhiên, ngành nào cũng quan trọng, công việc nào có ích cho nước có lợi cho dân cũng cao quý, nhưng giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ mới là quốc sách hàng đầu. Đây là cơ sở quan trọng để có đề xuất về việc xây dựng chính sách tiền lương phù hợp hơn.

Thứ hai, Tiến sĩ Đạo đề nghị cần có chính sách cho vay vốn với các ưu đãi đặc thù thông qua hệ thống ngân hàng cho viên chức, người lao động trong ngành. Vị giảng viên đề xuất cơ chế nhà nước có thể cho vay để mua đất, xây nhà, đi học với các ưu đãi về lãi suất, thời gian vay (10-20 năm), phương thức trả nợ vay.

“Nếu chúng ta thực hiện được giải pháp lương và chính sách cho vay tín dụng thì sẽ giải quyết được cơ bản đời sống của viên chức trong điều kiện hiện nay”, đại diện đến từ Trường Đại học Nha Trang nhấn mạnh.

Trao đổi lại về các vấn đề liên quan đến tiền lương, đời sống nhà giáo, Bộ trưởng chia sẻ, mong muốn giảng viên có thu nhập có thể sống được và phải sống đàng hoàng. Bởi vì đây là tầng lớp trí thức, ưu tú, có trình độ, phải bỏ thời gian dài học tập nghiên cứu thì phải có mức lương xứng đáng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận trong điều kiện thực tế hiện nay, thu nhập vẫn là một vấn đề rất khó. Nghị quyết 29 của Trung ương có nêu tiến tới phấn đấu lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp công lập.

Người đứng đầu ngành giáo dục phân tích, định hướng là vậy nhưng để làm được, cần có thêm nhiều cuộc làm việc. Và việc xây dựng bảng lương riêng cho nhà giáo là khó ở thời điểm này.

Lãnh đạo Bộ cũng kiến nghị đối với một số trường đại học tự chủ, nếu nguồn lực khá lên, có cả nguồn đầu tư, hỗ trợ, học phí,... thì có thu nhập tăng thêm cho giảng viên. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng nhìn nhận, không phải trường nào cũng thực hiện được.

Đối với kiến nghị có chính sách cho vay tín dụng, Bộ trưởng cho biết nếu đây là vấn đề cần phải làm việc với ngân hàng. Tuy nhiên, người đứng đầu ngành giáo dục cũng ghi nhận từ khóa là cần phải “vay”, đồng thời sẽ có nghiên cứu về các giải pháp đề xuất của các nhà khoa học.

Doãn Nhàn