Lý do bất ngờ gần 200 trẻ ở 14 nước châu Âu có chung một người bố mang gene gây ung thư

Quy trình hiến - nhận tinh trùng cần kiểm soát nghiêm ngặt tránh nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Ảnh minh họa: Hirslanden

Theo thông tin trên báo VietNamNet dẫn nguồn từ Business Standard, một số trẻ bị ảnh hưởng đã mất. Các chuyên gia cảnh báo rằng phần lớn những trẻ thừa hưởng gene đột biến này sẽ phải đối mặt với nguy cơ ung thư suốt đời.

Mặc dù người đàn ông trên vượt qua các xét nghiệm sàng lọc thông thường nhưng có tới 20% số tinh trùng mang đột biến TP53, đồng nghĩa những đứa trẻ được thụ thai sẽ mang khiếm khuyết trong các tế bào. Tình trạng đó là hội chứng Li Fraumeni, dẫn đến khả năng lên tới 90% người có đột biến sẽ mắc ung thư.

Giáo sư Clare Turnbull, chuyên gia di truyền ung thư tại Viện Nghiên cứu Ung thư London (Anh) nói: “Đó là một chẩn đoán khiến các gia đình phải mang gánh nặng suốt đời khi sống chung với nguy cơ ấy”.

Ngân hàng Tinh trùng châu Âu - đặt tại Đan Mạch và chịu trách nhiệm phân phối tinh trùng của người hiến - cho biết người hiến và các thành viên gia đình không mắc bệnh và những đột biến như vậy không thể được phát hiện bằng sàng lọc di truyền thông thường.

Ngân hàng trên cho biết họ đã “ngay lập tức chặn” người hiến khi phát hiện vấn đề và bày tỏ “sự cảm thông sâu sắc nhất” tới các gia đình bị ảnh hưởng. Họ cũng thừa nhận số lần tinh trùng của người hiến có thể được sử dụng đã vượt quá giới hạn ở một số quốc gia.

Các bác sĩ bắt đầu đưa ra cảnh báo đầu năm nay sau khi những đứa trẻ được thụ thai bằng tinh trùng của người hiến ẩn danh được chẩn đoán các loại ung thư liên quan đến đột biến TP53.

Tiến sĩ Edwige Kasper, chuyên gia di truyền ung thư tại Bệnh viện Đại học Rouen ở Pháp, cho biết: “Chúng tôi ghi nhận một số trẻ em đã phát triển ung thư. Có những bệnh nhi mắc hai loại ung thư khác nhau và một số qua đời ở độ tuổi rất nhỏ”.

Hiện nay ở Việt Nam, độ tuổi hiến tinh trùng để sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm được quy định tại Điều 6 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác 2006 như sau:

Quyền hiến, nhận tinh trùng, noãn, phôi trong thụ tinh nhân tạo

1. Nam từ đủ hai mươi tuổi trở lên, nữ từ đủ mười tám tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền hiến, nhận tinh trùng, noãn, phôi trong thụ tinh nhân tạo theo quy định của pháp luật.

2. Việc hiến, nhận tinh trùng, noãn, phôi trong thụ tinh nhân tạo được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Đồng thời theo Điều 4 Nghị định 10/2015/NĐ-CP quy định về việc cho tinh trùng như sau:

Quy định về việc cho tinh trùng, cho noãn

1. Người cho tinh trùng, cho noãn được khám và làm các xét nghiệm để xác định: Không bị bệnh di truyền ảnh hưởng đến thế hệ sau; không bị mắc bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình; không bị nhiễm HIV.

2. Tự nguyện cho tinh trùng, cho noãn và chỉ cho tại một cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được Bộ Y tế công nhận được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.

3. Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không được cung cấp tên, tuổi, địa chỉ và hình ảnh của người cho tinh trùng.

4. Tinh trùng, noãn của người cho chỉ được sử dụng cho một người, nếu không sinh con thành công mới sử dụng cho người khác. Trường hợp sinh con thành công thì tinh trùng, noãn chưa sử dụng hết phải được hủy hoặc hiến tặng cho cơ sở làm nghiên cứu khoa học.

Theo quy định trên, người hiến tinh trùng phải đáp ứng những điều kiện sau:

+ Từ đủ hai mươi tuổi trở lên.

+ Không bị bệnh di truyền ảnh hưởng đến thế hệ sau.

+ không bị mắc bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình.

+ Không bị nhiễm HIV.

Nguyên tắc áp dụng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 10/2015/NĐ-CP như sau:

Nguyên tắc áp dụng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

1. Cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân có quyền sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa; cặp vợ chồng vô sinh có quyền nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

2. Vợ chồng nhờ mang thai hộ, người mang thai hộ, trẻ sinh ra nhờ mang thai hộ được bảo đảm an toàn về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và được pháp luật tôn trọng, bảo vệ.

3. Việc thụ tinh trong ống nghiệm, cho và nhận noãn, cho và nhận tinh trùng, cho và nhận phôi, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo được thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện.

4. Việc cho và nhận tinh trùng, cho và nhận phôi được thực hiện trên nguyên tắc vô danh giữa người cho và người nhận; tinh trùng, phôi của người cho phải được mã hóa để bảo đảm bí mật nhưng vẫn phải ghi rõ đặc điểm của người cho, đặc biệt là yếu tố chủng tộc.

5. Việc thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm phải tuân theo quy trình kỹ thuật; quy định tiêu chuẩn sức khỏe của người được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, mang thai và sinh con do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành.

Theo đó, việc cho và nhận tinh trùng được thực hiện trên nguyên tắc vô danh giữa người cho và người nhận. Do đó, người hiến tinh trùng không được biết thông tin người đã nhận tinh trùng của mình.

Người tiết lộ thông tin để người cho và nhận tinh trùng biết nhau sẽ bị xử phạt thế nào?
Mức xử phạt người tiết lộ thông tin để người cho và nhận tinh trùng biết nhau được quy định tại điểm l khoản 3 Điều 42 Nghị định 117/2020/NĐ-CP như sau:

Vi phạm quy định về sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm
...
3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
...
l) Không thực hiện nguyên tắc vô danh giữa người cho và người nhận trong việc cho và nhận tinh trùng, cho và nhận phôi; không sử dụng biện pháp mã hóa các thông tin về người gửi tinh trùng, gửi noãn, gửi phôi hiến tặng cơ sở lưu giữ tinh trùng, noãn, phôi để cho người khác, trừ trường hợp hiến tặng cho mục đích nghiên cứu khoa học;
...
Căn cứ khoản 5 Điều 4 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định về mức phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức như sau:

Quy định về mức phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức
...
5. Mức phạt tiền được quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt tiền đối với cá nhân. Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Như vậy, người thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm nhưng tiết lộ thông tin để người cho và nhận tinh trùng biết nhau (không thực hiện nguyên tắc vô danh) thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Mỹ Anh (t/h)