Lý do căn cứ không quân Engels ở Nga trở thành mục tiêu hàng đầu của Ukraine

Máy bay ném bom Tupolev Tu-160 của Nga. Ảnh: AFP/ TTXVN

Báo Telegraph (Anh) ngày 24/3 đưa tin, người dân ở vùng Saratov của Nga vừa trải qua những giây phút kinh hoàng khi cảm nhận sóng xung kích xé toạc nhà cửa, theo sau là đám mây hình nấm bốc lên từ căn cứ không quân Engels gần đó.

Cuộc tấn công được chính quyền địa phương mô tả là "lớn nhất từ trước đến nay" vào khu vực này đã khiến mảnh vỡ từ vụ nổ văng xa hàng km. Đây là vụ tấn công thứ ba trong vòng chỉ 10 tuần nhắm vào căn cứ không quân chiến lược của Nga, và thời điểm lần này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Vị trí chiến lược

Căn cứ Engels, được xây dựng từ năm 1952, là nơi chứa ba loại máy bay ném bom chiến lược chủ lực của Nga: Tu-95, Tu-22 và Tu-160. Đặc biệt, đây là căn cứ thường trực duy nhất cho Tu-160 - máy bay ném bom siêu thanh lớn nhất và nhanh nhất của Nga, được không quân Nga gọi là "Thiên nga trắng" và NATO gọi là "Blackjack".

Nằm cách tiền tuyến Ukraine khoảng 650 km về phía Đông và cách Moskva 750 km về phía Nam, theo chuyên gia về quốc phòng và vũ khí chiến lược của Nga Maxim Starchak, Engels trước cuộc xung đột từng là kho tên lửa tầm xa và chứa 16 chiếc Tu-160 cùng 18 chiếc Tu-95.

Tuy nhiên, sau loạt cuộc tấn công vào tháng 12/2022, ít nhất hai phần ba số máy bay đã được di dời đến các sân bay quân sự khác trong nước, ông Starchak tiết lộ với Telegraph. Dù vậy, Engels vẫn là căn cứ xuất kích quan trọng cho các cuộc tấn công tầm xa của Nga vào Ukraine.

Theo Telegraph, đặc điểm nổi bật trong các cuộc tấn công của Ukraine là sự táo bạo, chính xác và thời điểm được tính toán. Họ luôn lựa chọn các mục tiêu có giá trị cao một cách cẩn thận, đặc biệt khi kho tên lửa của Ukraine kém xa so với Nga.

Trong cuộc tấn công mới nhất vào ngày 20/3 vừa qua, các nguồn tin Ukraine cho biết có ba máy bay ném bom Tu-95 và hai máy bay Tu-160 tại Engels. Tuy nhiên, mục tiêu chính không phải là máy bay mà là kho tên lửa.

Andrii Kovalenko, người đứng đầu Trung tâm Chống thông tin sai lệch của Ukraine, cho biết cuộc tấn công đã gây tổn thất đáng kể về tên lửa, bao gồm cả Kh-101, loại tên lửa có giá ước tính 13 triệu USD một quả.

"Căn cứ không quân này lưu trữ kho tên lửa lớn nhất được lực lượng không quân chiến lược của Nga sử dụng để tấn công Ukraine", ông Kovalenko nói.

Dmytro Zhmailo, Giám đốc điều hành Trung tâm An ninh và Hợp tác Ukraine, xác nhận việc phá hủy các cơ sở quân sự ở Engels luôn là "mục tiêu ưu tiên" của Ukraine.

Ông Zhmailo giải thích rằng các tên lửa tầm xa mà cuộc tấn công nhắm tới sẽ được sử dụng để tấn công Ukraine, trong khi vụ nổ thứ cấp của đạn dược tại đó "có thể phá hủy hoặc làm hỏng máy bay Tu-95 và Tu-160 cùng với các trang thiết bị kỹ thuật liên quan".

Cuộc tấn công mới nhất không phải là lần đầu tiên Engels trở thành mục tiêu. Vào tháng 12/2022, Ukraine đã tấn công căn cứ này ba lần riêng biệt, làm hư hại một chiếc Tu-22 và một chiếc Tu-95.

Gần đây hơn, vào ngày 8/1 vừa qua, thiết bị bay không người lái Ukraine đã nhắm vào một kho nhiên liệu tại Engels, gây ra đám cháy lớn kéo dài sáu ngày, thiêu rụi hàng nghìn lít nhiên liệu máy bay. Chỉ vài giờ sau khi đám cháy được dập tắt vào ngày 14/1, thiết bị bay không người lái Ukraine đã tấn công cùng mục tiêu lần thứ hai.

Tác động chiến lược

Ông Starchak cho biết, máy bay ném bom – mặc dù cực kỳ tốn kém – có thể thay thế được, nhưng việc phá hủy một kho đầy tên lửa hành trình tầm xa có khả năng làm giảm năng lực của phi đội ném bom chiến lược của Nga "trong nhiều tháng".

"Kh-101 và Kh-55 là những tên lửa đắt tiền vẫn có các thành phần từ phương Tây, với khả năng tiếp cận bị hạn chế, điều này có nghĩa là những tên lửa này được sản xuất theo từng lô nhỏ. Nếu Nga mất đi nguồn cung đáng kể những vũ khí này, hậu quả sẽ rất lớn", ông Starchak nhấn mạnh.

Các cuộc tấn công cũng phơi bày hạn chế trong hệ thống phòng không của Nga. "Không có đủ hệ thống phòng không [ở Nga] và chúng không được sử dụng hiệu quả ở mọi khu vực", ông Starchak cho biết.

Telegraph lưu ý, Ukraine có kế hoạch sản xuất 30.000 thiết bị bay không người lái tầm xa vào năm 2025. Kiev biết rõ vị trí các sân bay của Nga và chúng là những mục tiêu lớn, cố định, dễ nhận diện. Ukraine cũng được cho là đã thử nghiệm thiết bị bay không người lái có tầm hoạt động 3.000km, có khả năng đặt nhiều mục tiêu của Nga vào tầm ngắm.

Ông Zhmailo nhận định rằng nếu mục tiêu của Ukraine bị hạn chế như một phần trong kế hoạch thúc đẩy hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump, các cuộc không kích sâu bên trong lãnh thổ Nga vẫn sẽ tiếp tục diễn ra.

Trong khi đó, hãng tin TASS dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng Nga xác nhận rằng thành phố Engels ở vùng Saratov hôm 20/3 đã hứng chịu cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái quy mô lớn của Ukraine, phá hủy nhiều ngôi nhà, gây ra hỏa hoạn ở một sân bay và khiến nhiều người bị thương.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết thêm lực lượng phòng không đã bắn hạ 54 thiết bị bay không người lái (UAV) ở vùng Saratov trong đêm 20/3. Thống đốc vùng Saratov Roman Busargin báo cáo rằng Bệnh viện lâm sàng số 1 của thành phố Engels đã bị hư hại trong cuộc tấn công bằng UAV và đám cháy cũng đã xuất hiện tại khu vực sân bay ở Engels.

Vũ Thanh/Báo Tin tức