Lý do điện ảnh Việt dễ biến những Dương Tử Quỳnh thành sao hết thời

Khi Dương Tử Quỳnh cầm trên tay tượng vàng Oscar, bà đã bước qua tuổi 60. Nữ diễn viên vẫn chưa có ý định nghỉ hưu. Trên sân khấu, minh tinh chỉ tay vào tượng vàng và hào hứng nói: “Đây là ngọn hải đăng của hy vọng và khả năng”. Bà khẳng định vẫn luôn kiên nhẫn chờ đợi và mong muốn những kịch bản hấp dẫn tiếp theo.

Tất nhiên, Dương Tử Quỳnh không phải trường hợp ngoại lệ ở Oscar. Trong 95 mùa giải, lượng tượng vàng được trao cho những nghệ sĩ gạo cội không phải ít.

Điện ảnh thế giới phong phú, đa dạng với nhiều kịch bản hấp dẫn dành cho lứa tuổi trung niên. Tên tuổi, cơ hội và cát-xê của nghệ sĩ tăng theo tuổi nghề. Điều này lại khác xa với thị trường điện ảnh Việt Nam. Nhiều năm qua, những vai chính điện ảnh thường được giao cho gương mặt mới, trẻ tuổi. Nghệ sĩ trung niên chủ yếu đóng những vai phụ, kém hấp dẫn.

Khan hiếm kịch bản nữ chính cho diễn viên trung niên

Lần gần nhất khán giả chứng kiến một nghệ sĩ nữ ngoài 60 tuổi vào vai chính điện ảnh Việt là khi nào?. Câu trả lời là NSND Kim Xuân với Hạnh phúc máu (2022). Khi vào vai nữ chính Hà Phương, bà đã bước sang tuổi 66.

Hạnh phúc máu có lẽ là tác phẩm hiếm hoi trong 10 năm đổ lại đây mà vai chính điện ảnh được giao cho một nghệ sĩ gạo cội. Trong số hàng trăm tác phẩm điện ảnh trình làng, số lượng phim dành cho tuổi trung niên khá ít ỏi.

Nhà bà Nữ, Tiệc trăng máu, Gái già lắm chiêu V… là những phim điện ảnh Việt hiếm hoi mà ở đó nhân vật quan trọng được giao cho những nghệ sĩ kỳ cựu.

Điện ảnh Việt đang khan hiếm những kịch bản dành cho tuổi trung niên. Ảnh: ĐPCC.

Theo thống kê từ CJ CGV Việt Nam, độ tuổi của khán giả Việt Nam đến rạp xem phim trẻ hơn rất nhiều so với khu vực và thế giới (khoảng 80% người xem dưới 29 tuổi). Dữ liệu này trên thực tế ảnh hưởng rất nhiều đến việc chọn lựa chủ đề, đề tài và diễn viên của các đạo diễn, nhà sản xuất trong nước.

Để lôi kéo khán giả ra rạp và tăng doanh thu, giới làm phim thường chọn kịch bản đánh trúng tâm lý xem phim của giới trẻ, thường về chủ đề gia đình, tâm lý, tình cảm. Diễn viên chính thường được giao cho những gương mặt mới, trẻ tuổi. Họ có thể là nghệ sĩ nổi tiếng trong lĩnh vực giải trí, hoặc người có sức ảnh hưởng với công chúng dù chưa từng tham gia dự án điện ảnh nào.

Trong khi đó, công việc diễn xuất là nghề nghiệp đặc thù đòi hỏi về tài năng, kinh nghiệm, sự ứng biến linh hoạt. Những trải nghiệm sống, độ chín trong nghề có thể trở thành bầu xúc tác, nuôi dưỡng, sáng tạo mà thông qua đó, nghệ sĩ biến hóa nhân vật của họ trở nên tỏa sáng, sâu lắng hơn.

Ở những nước có nền nghệ thuật phát triển, diễn viên là nghề có tuổi thọ lâu. Những diễn viên ngoài 60, 70 luôn có cơ hội để tỏa sáng và chinh phục những đỉnh cao của ngành nghệ thuật thứ 7. Dương Tử Quỳnh hay Jamie Lee Curtis là minh chứng sống động nhất.

Thế nhưng, tại Việt Nam, các nhà làm phim hầu như quên bẵng đi kịch bản dành cho độ tuổi 40-60 tuổi. Nghịch lý ở chỗ, khi nữ diễn viên đang ở độ chín nhất của sự nghiệp, họ lại không có cơ hội để cống hiến ở những dự án điện ảnh lớn.

Như lẽ tất yếu, khi không có phim đóng, nhiều nữ diễn viên gạo cội buộc phải lui về phía sau, có thể kinh doanh hoặc làm ngành nghề khác để mưu sinh. Số khác rẽ hướng sang lĩnh vực phim truyền hình, chấp nhận đóng những vai phụ điện ảnh mờ nhạt hoặc thử nghiệm ở vai trò nhà sản xuất, đạo diễn…

Diễn viên, nhà sản xuất Hồng Ánh (46 tuổi) nói với Zing thị trường Việt đang khan hiếm kịch bản, những câu chuyện dành cho nhân vật ở lứa tuổi trung niên. Bản thân chị phải chờ đợi rất lâu mới được hóa thân thành nhân vật Nguyệt Ánh trong Tiệc trăng máu.

“Điện ảnh là câu chuyện của con người. Và con người ở độ tuổi nào cũng có câu chuyện để kể. Đến một lúc nào đó, khán giả cũng sẽ tò mò về thế giới, câu chuyện của những quý ông, quý bà. Tiệc trăng máu là dự án hiếm hoi dành cho lứa tuổi trung niên nhưng rất tiếc là remake, không phải original (gốc – PV) của Việt Nam. Nhưng thông qua dự án đó, Thu Trang, Thái Hòa hay Đức Thịnh… tỏa sáng. Bộ phim khẳng định một lần nữa về tiềm lực, tài năng của những nữ/nam diễn viên kỳ cựu”, Hồng Ánh chia sẻ.

NSND Kim Xuân tham gia Hạnh phúc máu khi đã ở ngoài 60. Ảnh: ĐPCC.

Nhiều năm qua, Trương Ngọc Ánh - minh tinh điện ảnh một thời với Đồng tiền xương máu, Giã từ dĩ vãng - cũng không còn xuất hiện trên màn ảnh. Cô thừa nhận bản thân ít đóng phim vì không tìm được kịch bản yêu thích.

“Tôi muốn tìm những vai diễn mà tôi có thể yêu đến mức đau đáu về nó, không ăn, không ngủ và khi thoát vai thì rất khó", cô nói trong một bài phỏng vấn.

Đạo diễn Lương Đình Dũng cũng thừa nhận thị trường điện ảnh Việt Nam hiện nay rất khó tìm được kịch bản dành cho độ tuổi trung niên. Anh nói những nữ diễn viên gạo cội trong nước đang không được nhìn nhận đúng thực lực, vai trò của họ.

“Khán giả ra rạp ở Việt Nam bây giờ chủ yếu là giới trẻ. Các phim phục vụ giới trẻ cũng được truyền thông, quảng cáo tung hô quá mức. Nên vô hình trung người ta quan niệm phim ra rạp là phục vụ giới trẻ. Tuy nhiên ở một khía cạnh nào đó thì "khôn không đến trẻ, khỏe không đến già". Việc không sử dụng nhiều tầng lớp diễn viên mà chỉ chọn các nghệ sĩ trẻ, có tiếng tham gia để nhằm lôi kéo giới trẻ mua vé là hạn chế phải nhìn nhận lại. Điện ảnh Việt hiện tại thiếu các dự án dành cho tuổi trung niên”, nam đạo diễn chia sẻ với Zing.

Khó tìm được một Dương Tử Quỳnh ở Việt Nam

Nói đi cũng phải nói lại, đặt giả thiết: Nếu điện ảnh Việt có kịch bản tầm cỡ như Everything Everywhere All at Once, liệu có tìm được một diễn viên thực lực, đủ tầm và ngoài tuổi 60 như Dương Tử Quỳnh để đảm nhận vai Evelyn Wang – vừa đòi hỏi diễn xuất đa dạng, tình cảm, hài hước, vừa biết đánh võ - hay không?.

Trả lời câu hỏi này, diễn viên Hồng Ánh nói: “Tìm đỏ mắt cũng không ra”. Theo chị, những ai làm trong vai trò đạo diễn, sản xuất trong nước sẽ hiểu một thực tế rằng rất khó để tìm được diễn viên nam ở độ tuổi trung niên mà giữ được hình thể phong độ, đáp ứng nhu cầu thu tiếng trực tiếp. Đó là chưa kể đến ở những thể loại phim hành động, đòi hỏi kỹ năng võ thuật, bơi lội.

Tương tự, giới làm phim cũng khó để lựa chọn một nữ diễn viên gạo cội, vừa đáp ứng về sắc vóc, khả năng diễn xuất, vừa biết võ thuật, lại thông thạo ngoại ngữ.

“Hiện nay, cánh cửa điện ảnh đã mở rộng hơn trước rất nhiều. Không ít những nhà làm phim nước ngoài đã tìm đến thị trường điện ảnh Việt để tìm diễn viên, câu chuyện. Cơ hội dành cho nữ diễn viên ngoài 40, 50 cũng lớn hơn trước. Tuy nhiên, việc nghệ sĩ nước nhà có đáp ứng điều kiện của dự án hay không lại là câu chuyện khác. Bản thân tôi bây giờ vẫn học ngoại ngữ, các kỹ năng như võ thuật, trong thời gian rảnh rỗi”, diễn viên Tiệc trăng máu cho hay.

Dương Tử Quỳnh giữ sắc vóc, làn da ở tuổi ngoài 60. Ảnh: AFP.

Thật vậy, việc giữ gìn thanh sắc đối với diễn viên ngoài 50 tuổi là yêu cầu hàng đầu của điện ảnh Hollywood. Để có sắc vóc, hình thể và làn da đẹp ở tuổi ngoài 50, 60, Dương Tử Quỳnh phải áp dụng nghiêm ngặt những bài tập thể dục, kết hợp thiền định.

Theo Vogue, mỗi ngày, minh tinh người Malaysia dành khoảng hai giờ mỗi ngày cho việc tập luyện. Cô chú trọng các bài tập cardio, boxing và áp dụng yoga để giãn cơ, cải thiện sự linh hoạt, tập trung cho cơ thể, tâm trí.

Ngoài ra, Dương Tử Quỳnh cũng ưu tiên chăm sóc da bằng cách không quên tẩy trang, bôi kem chống nắng, đắp mặt nạ hai lần/tuần và skincare mỗi ngày.

Trở lại với điện ảnh Việt, trước khi chờ đợi được mời tham gia một dự án phù hợp, các nghệ sĩ ở tuổi trung niên nên chủ động tìm kiếm cơ hội, chuẩn bị đầy đủ mọi điều kiện về diễn xuất, hình thể, sức khỏe, kỹ năng ngoại ngữ lẫn nhiệt huyết với công việc diễn xuất.

“Cơ hội luôn đến vào những lúc ta không ngờ đến. Thật sự, nếu bị từ chối vì thiếu hụt kỹ năng nào đó, bản thân người diễn viên sẽ rất tiếc nuối về sau. Thay vì vậy, hãy chuẩn bị mọi thứ khi sức lực còn và đam mê chưa tắt”, Hồng Ánh nhìn nhận.

Tâm An