Lý do Israel tấn công cơ sở hạt nhân Iran sau nhiều năm cảnh báo
Trong nhiều năm qua, Israel đã đe dọa tấn công nhằm vào chương trình hạt nhân của Tehran. Và đến sáng 13/6, cảnh cáo của Israel đã trở thành hiện thực. Vậy yếu tố nào khiến Israel quyết định nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran ở thời điểm này?
Quang cảnh bên ngoài cơ sở hạt nhân Natanz, phía Nam thủ đô Tehran của Iran. Ảnh: Reuters/TTXVN
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố cuộc tấn công mang tên “Rising Lion” nhằm vào các mục tiêu tại Iran sẽ kéo dài nhiều ngày và nhằm mục đích "đẩy lùi đe dọa từ Iran đối với sự sống còn của Israel".
Ông Netanyahu cho biết một trong những mục tiêu của cuộc tấn công sáng 13/6 là cơ sở hạt nhân Natanz - địa điểm quan trọng để làm giàu urani. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz đã công bố "tình hình đặc biệt" ở Israel sau khi nước này tiến hành các cuộc tấn công vào Iran. Trong khi đó, sân bay Ben Gurion của Tel Aviv đã đóng cửa cho đến khi có thông báo mới. Các đơn vị phòng không của Israel đã được đặt trong tình trạng báo động cao.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) thông báo đã hoàn tất giai đoạn đầu của chiến dịch. Thủ tướng Israel Netanyahu trong khi đó cũng triệu tập cuộc họp nội các an ninh để thảo luận tình hình và cho biết sẽ tiếp tục chiến dịch cho đến khi hoàn tất các mục tiêu đề ra.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Tổng Tham mưu trưởng mới của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) Eyal Zamir, giai đoạn đầu của cuộc tấn công có thể chưa "thành công tuyệt đối". Ông cảnh báo người dân chuẩn bị cho phản ứng tiềm tàng từ Iran.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), ngay sau khi bắt đầu tấn công vào các mục tiêu Iran, đã mô tả việc sử dụng vũ lực là “đòn tấn công phủ đầu”. Vậy tại sao IDF lại dùng từ “phủ đầu”?
Sau nhiều năm Israel cảnh báo sẽ hành động quân sự, vừa qua, Tướng Eyal Zamir trong tuyên bố trước toàn dân, khẳng định rằng tình hình đã “vượt ngưỡng không thể quay đầu”.
Trong khi đó, Thủ tướng Netanyahu cáo buộc rằng Tehran hiện sở hữu đủ lượng urani làm giàu để sản xuất 9 vũ khí hạt nhân.
Theo Times of Israel, mục đích các cuộc tấn công của Israel là gây thiệt hại nặng nề đến năng lực hạt nhân của Iran, bao gồm các cơ sở chính và chỉ huy chủ chốt, và ngăn chặn đe dọa.
Thủ tướng Netanyahu cũng nhắc đến chương trình tên lửa đạn đạo đang mở rộng đáng kể của Iran, với kế hoạch sản xuất hàng nghìn tên lửa trong vài năm tới. Nhà lãnh đạo Israel tuyên bố: “Chúng ta không thể để những đe dọa này dai dẳng đến thế hệ tiếp theo. Nếu chúng ta không hành động ngay bây giờ, sẽ chẳng có thế hệ tiếp theo nữa”.
Dưới đây là video về cuộc tấn công của Israel sáng 13/6 (nguồn: X):
Một yếu tố khác khiến Israel ra tay là tình trạng suy yếu của các lực lượng thân Iran trong khu vực. Theo Jerusalem Post, trong nhiều năm qua, khi vấn đề tấn công Iran được đưa ra thảo luận tại các cuộc họp của giới chức Israel, một trong những lập luận chính phản đối là sự trả đũa mà Israel sẽ phải đối mặt từ Hezbollah ở Liban, Hamas ở Gaza. Mối lo ngại này không còn như trước nữa.
Hezbollah, mặc dù vẫn nguy hiểm, nhưng kho vũ khí của lực lượng này đã suy yếu đáng kể và quyền tự do di chuyển của họ trong Liban bị hạn chế hơn. Đối với Hamas, khả năng của lực lượng này tấn công vào bên trong lãnh thổ Israel gần như không tồn tại. Những gì còn lại là vài chục tên lửa của Houthi ở Yemen và kho vũ khí hùng mạnh của riêng Iran gồm vài nghìn tên lửa đạn đạo tầm xa.
Yếu tố khác khiến Israel chọn thời điểm này để tấn công là khả năng triển khai chiến dịch. Liệu Israel thực sự có thể thực hiện một cuộc tấn công như vậy hay không. Đây từ lâu đã là một trong những câu hỏi khó nhất, liên quan đến khả năng phối hợp cũng như xử lý thách thức về hậu cần, công nghệ và chiến lược. Những câu hỏi đặt ra là liệu Không quân Israel có thể tiếp cận Iran không, có thể thả đạn dược vào nhiều mục tiêu khác nhau không và có thể xâm nhập vào các cơ sở ngầm được bảo vệ nghiêm ngặt như Natanz và Fordow không? Nhưng vào tháng 4 và một lần nữa vào tháng 10 năm ngoái, các chiến đấu cơ của Không quân Israel đã bay hơn 2.000 km vào không phận Iran và tấn công hàng chục mục tiêu, bao gồm cả hệ thống phòng không S-300 của Iran. Việc phá hủy chúng hiện đã khiến không phận Iran mất đi các lớp bảo vệ.
Một yếu tố khác là sự thay đổi ở Washington. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông ưu tiên thỏa thuận ngoại giao với Iran, nhưng các cuộc đàm phán đã đình trệ. Nhà lãnh đạo Mỹ ban đầu bày tỏ lạc quan về việc đạt được thỏa thuận, nhưng chỉ trong tuần này, ông có vẻ hoài nghi hơn, viện dẫn việc Iran tiếp tục làm giàu urani là điểm bế tắc chính.
