Lý do truyền thông Nhật tránh dùng từ 'ám sát' khi nói về vụ ông Abe bị bắn
Sau khi cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo bị bắn sáng 8/7, các phương tiện truyền thông nước này nhanh chóng cập nhật từng phút diễn biến vụ việc gây chấn động.
Tuy nhiên, trong khi phần lớn báo chí phương Tây mô tả những gì xảy ra với vị thủ tướng tại nhiệm lâu nhất của Nhật Bản là "một vụ ám sát", thì tất cả tờ nhật báo lớn của Nhật đều sử dụng tiêu đề tương tự nhau: "Cựu Thủ tướng Abe qua đời sau khi bị bắn".
Các đài truyền hình như NHK cũng làm như vậy, dường như tránh từ “ám sát”, theo Japan Times.
Mô tả vụ việc ông Abe "qua đời" không sai, nhưng nó không làm rõ bản chất vụ việc là một cuộc tấn công có chủ ý, một vụ nổ súng vô tình hay chỉ là hệ quả của một vụ nổ súng.
Trong những năm gần đây, từ “ám sát” chỉ được các hãng truyền thông lớn của Nhật Bản sử dụng khi đề cập những vụ án nước ngoài, chẳng hạn Tổng thống Haiti Jovenel Moise bị sát hại năm 2021 hay âm mưu ám sát đại sứ Myanmar tại Liên Hợp Quốc - Kyaw Moe Tun - cũng vào năm 2021.
“Các vụ ám sát là điều bất ngờ trong lịch sử Nhật Bản thời hậu chiến và chúng tôi thậm chí không có sự thống nhất về thời điểm thích hợp để tự mình sử dụng từ 'ám sát’”, một biên tập viên người Nhật đưa tin về vụ việc cho biết.
Báo Yomiuri Shimbun phát hành hôm 8/7 tại Nhật. (Ảnh: Bloomberg)
Trước đây, tình hình không hoàn toàn như vậy. Trong những năm 1930, Nhật Bản từng có vụ ám sát thủ tướng. Khi đó, các tiêu đề báo chí thường sử dụng là "tai họa" và từ này sau đó được thay thế bằng "ám sát" khi những chi tiết của sự việc xuất hiện.
Từ "tai họa" trở nên ít phổ biến hơn ở Nhật Bản thời hậu chiến. Trong khi đó, "ám sát" thường được sử dụng trong vụ việc liên quan cái chết của những nhân vật trên thế giới như Tổng thống Mỹ John F. Kennedy, Martin Luther King và Malcolm X.
Đến năm 1960, vụ việc liên quan ông Inejiro Asanuma của đảng Xã hội Nhật Bản là vụ sát hại nhân vật chính trị quan trọng duy nhất ở nước này sau chiến tranh. Nhưng ngay cả khi đó, báo chí Nhật Bản chỉ gọi vụ việc là "ám sát" trên các trang tin tức thế giới và "chết do bị đâm" ở các trang trong nước.
“Chúng tôi không có quy ước sách vở nào về thời điểm sử dụng từ ‘ám sát’ và khi nào thì không nên sử dụng từ này”, biên tập viên người Nhật trên nói.
Trang tin tức của ông này quyết định mô tả vụ ám sát ông Abe là "chết sau khi bị bắn", sau khi xem xét từ ngữ được các cơ quan truyền thông khác của Nhật Bản lựa chọn.
Ngoài vấn đề sử dụng từ ngữ, có một điểm đặc biệt khác trong phản ứng của giới truyền thông Nhật Bản về cái chết của ông Abe.
Trong quá khứ, những sự kiện tin tức lớn thu hút sự theo dõi của các kênh truyền hình suốt ngày đêm. Họ hủy cả các chương trình được lên kế hoạch trước đó. Nhưng lần này lại khác. Dù hầu hết kênh truyền hình đều cập nhật tin nóng xung quanh vụ việc cho đến tận tối muộn, sau đó, họ trở lại với chương trình bình thường của mình.
Theo Japan Times, một lời giải thích hợp lý có thể đưa ra là vì thứ bảy là ngày trước khi cử tri đi bỏ phiếu cho cuộc bầu cử Thượng viện, nên các phương tiện truyền thông chính thống của Nhật Bản muốn thận trọng, hạn chế chạy các chương trình có thể được coi là ảnh hưởng đến cuộc bỏ phiếu.
Do đó, sau một trong những sự kiện tin tức gây sốc nhất mà Nhật Bản từng trải qua, công chúng nước này có thể sẽ trải qua một ngày cuối tuần yên tĩnh.
