Mai Diễm Phương và bi kịch 'tích sầu thành bệnh'?

Mai Diễm Phương ra đi khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp, khiến khán giả tiếc nuối. Ảnh minh họa: IMDb.

Nhiều người đều biết rằng không thể vơ đũa cả nắm về tình trạng bốc hỏa (nóng trong người), cần phân chia hư và thực.

Thực hỏa, là tình trạng bốc hỏa (nóng trong người) ở người khỏe mạnh. Thường là phần âm vẫn ở mức bình thường, nhưng phần dương quá nhiều, là dư thừa một cách tuyệt đối, như vậy người sẽ bốc hỏa, hoàn toàn có thể sử dụng các phương thuốc giải nhiệt như Ngưu Hoàng Giải Độc hoàn, Hoàng Liên Thanh Vị hoàn, những phương thuốc này có thể làm giảm phần dương dư thừa kia đi.

Trong khi đó, người suy nhược ốm yếu thường bị bốc hỏa do phần âm ít hơn bình thường, khiến phần dương chẳng nhiều nhặn gì cũng trở nên dôi dư, là dôi dư một cách tương đối, không phải thực sự bốc hỏa mà là do âm hư. Khi gặp tình trạng hư hỏa, nên uống Lục Vị Địa Hoàng hoàn, Tri Bá Địa Hoàng hoàn, để bù đắp phần âm bị hư nhược, thiếu hụt, sao cho phù hợp với phần dương bình thường, giúp âm dương đạt được trạng thái cân bằng.

Cùng là bốc hỏa, nhưng hư hỏa và thực hỏa không giống nhau, một loại cần bù thêm, một loại cần giảm bớt. Làm sao để phán đoán được khi nào thì cần bù thêm, khi nào thì cần giảm bớt? Có thể chú ý những đặc điểm sau đây:

Trong giai đoạn đầu khi mắc bệnh, bệnh nhân khỏe mạnh, ăn ngon miệng, thích ăn thịt, sắc mặt đỏ sẫm, đại tiện khô ráo, miệng hôi hoặc đắng, đồng thời ít khi thấy mệt mỏi, uể oải, đây thường là triệu chứng của thực hỏa, có một ví dụ điển hình và cực đoan đó là kiểu người như Trương Phi, Lý Quỳ, khỏe mạnh cường tráng, lao động chân tay nhiều, cách điều trị loại bốc hỏa này cũng khá đơn giản, chỉ cần đại tiện thoải mái một lần là hỏa cũng hạ quá nửa.

Trong giai đoạn sau khi mắc bệnh, nếu bệnh nhân gầy yếu, chán ăn, sắc mặt nhất là môi có màu hồng nhạt, môi đàn ông cũng tươi tắn như môi phụ nữ, hơn nữa cảm thấy đau lưng mỏi gối, tâm sự nặng nề, dễ mất ngủ, đa sầu đa cảm, cả người rơi vào trạng thái tiêu hao, vậy thì nếu những người này bị bốc hỏa, thường sẽ là hư hỏa.

Những người như vậy thường xuất hiện trong phim ảnh hoặc tiểu thuyết ngôn tình, phần đa có vận mệnh trắc trở, đa sầu đa cảm, chuyện tình cảm không như ý, bị thất tình hoặc yêu đơn phương. Ví dụ nhân vật Như Hoa do Mai Diễm Phương thủ vai trong phim điện ảnh Yên Chi Khâu, luôn gầy ốm bần thần, sầu não u uất, là người hay hao tâm tổn trí, điển hình của tình trạng hư nhược do chuyện tình cảm.

Bản thân Mai Diễm Phương là người có thể chất âm hư, mảnh mai, nhạy cảm lại đa tình, nghe nói đến chết bà vẫn yêu Lưu Đức Hoa tha thiết, gặp ai cũng than thở về chuyện tình đến chết cũng chẳng được như nguyện của mình... Chuyện tình cảm không như ý của Mai Diễm Phương giúp bà thổi hồn vào nhân vật Như Hoa trong Yên Chi Khâu, cũng khiến bản thân bà mắc bệnh nan y. Chắc hẳn căn bệnh ung thư cổ tử cung của bà cũng có nguyên nhân bắt nguồn từ tâm trạng u uất sầu não.

Đông y cho rằng Thất tình hóa hỏa, thất tình là bảy loại cảm xúc bất thường: Hỉ, nộ, ưu, tư, bi, khủng, kinh (vui mừng, giận dữ, lo âu, u uất, buồn bã, sợ hãi, kinh hoảng). Nếu không được trút bỏ thì bất cứ loại cảm xúc nào cũng đều sẽ dồn ứ, hóa thành hỏa, loại hỏa này là hư hỏa điển hình sẽ âm thầm tiêu hao nguyên âm, thận của cơ thể, thậm chí gây nguy hiểm tới tính mạng con người.

Nguyên nhân dẫn đến âm hư bốc hỏa chắc chắn còn bao gồm nhân tố sinh lý, ví dụ như bị bệnh tật bào mòn sức sống, phương pháp điều trị sai lầm hoặc lối ăn uống sinh hoạt không thỏa đáng, nhưng quan trọng nhất là tâm lý không vui vẻ thoải mái. Người hiện đại có quá nhiều dục vọng, vấn đề về tâm lý thường lớn hơn vấn đề sinh lý, thường do tâm tình xao động ảnh hưởng đến can, thận, khiến can tinh, thận tinh tiêu tán, dẫn đến tình trạng âm hư phổ biến hơn dương hư.

Đông Đồng/ Huy Hoàng Books & NXB Thanh niên