Mãi nhớ về Anh hùng, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm

Di tích, nơi hi sinh của liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm, thôn Nước Đang, xã Ba Trang, huyện Ba Tơ. Ảnh: TTXVN phát

Đảng bộ, chính quyền, người dân Quảng Ngãi luôn ghi nhớ công ơn và không ngừng nỗ lực để tinh thần của liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm luôn sống mãi, là nguồn cảm hứng cho các thế hệ hôm nay, mai sau.

Mãi nhớ về Anh hùng, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm

Đối với những người từng trải qua chiến tranh như ông Trần Đình Tâm (77 tuổi, nguyên lính Đại đội 120 đặc công huyện Đức Phổ, nay là thị xã Đức Phổ), tên tuổi Đặng Thùy Trâm không chỉ là biểu tượng của lòng yêu nước, ý chí kiên cường mà còn là hiện thân của lòng nhân ái, sự tận tâm cứu chữa thương binh, bệnh binh.

Ông nhớ về một nữ bác sĩ trẻ tuổi, đầy nhiệt huyết, sẵn sàng đối mặt với bom đạn, hiểm nguy để chăm sóc những người lính bị thương, người dân bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

“Đêm 12/6/1969, trong trận đánh ác liệt ở thị xã Đức Phổ, tôi bị thương nặng ở chân nên được các đồng đội đưa đi điều trị. Khoảng 9 giờ ngày 14/6, tôi được chính bác sĩ Đặng Thùy Trâm cắt bỏ chân bị thương trong điều kiện không có thuốc mê, chỉ có thuốc tê. Tôi bị mất nhiều máu và đã được truyền 2 bình máu khô. Ngày ấy, bệnh xá chỉ là lán trại, người bị thương nhẹ thì nằm trên võng, còn nặng nằm trên những vạt tre để điều trị. Bác sĩ Trâm có giọng nói rất hay, luôn quan tâm, gần gũi với anh em. Lúc nghe tin bác sĩ Đặng Thùy Trâm mất, lòng tôi như thắt lại, đau buồn”, ông Tâm kể lại.

Trong căn nhà nhỏ, bà Tạ Thị Ninh (em kết nghĩa của bác sĩ Đặng Thùy Trâm), ở xã Phổ Cường, thị xã Đức Phổ nhớ lại, tháng 3/1967, anh Thuận (tên có ghi trong nhật ký, hy sinh năm 1971) đưa chị Trâm đến nhà bà giới thiệu chị là bác sĩ, vừa từ ngoài Bắc vào đây phụ trách Bệnh xá Đức Phổ và sẽ tạm thời ở lại nhà bà.

“Chị Trâm gan dạ lắm. Dù quân lính, máy bay trực thăng Mỹ quần đảo khắp nơi nhưng chị vẫn vượt qua nhiều đồn bốt của địch, đi về xóm làng để trị bệnh, hướng dẫn cho người dân những bài thuốc quý từ cây lá. Khi nghe tin chị Trâm hy sinh, gia đình tôi cùng nhiều người dân Phổ Cường bàng hoàng đau đớn. Vào ngày 22/6 hằng năm, gia đình tôi cùng nhiều người dân xã Phổ Cường đều thắp nén hương tưởng nhớ chị”, bà Ninh cho hay.

Ông Trần Đình Tâm (77 tuổi, nguyên lính Đại đội 120 đặc công huyện Đức Phổ), người từng được chị Trâm chữa bệnh đang đọc Nhật ký của chị Trâm. Ảnh: Đinh Hương/TTXVN

Sự hy sinh của Anh hùng, bác sĩ Đặng Thùy Trâm trên mảnh đất Quảng Ngãi tạo nên sợi dây gắn kết vô hình giữa chị và người dân nơi đây. Mỗi khi nhắc đến chị, họ không chỉ nói về một liệt sĩ, bác sĩ mà còn nói về người con tinh thần hòa mình vào cuộc sống, vào nỗi đau và niềm hy vọng của Quảng Ngãi.

Cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm sau này được công bố giúp công chúng hiểu sâu sắc hơn về thế giới nội tâm của chị, những trăn trở, suy tư và tình yêu thương vô bờ bến chị dành cho con người, đất nước. Đặc biệt, những dòng nhật ký ấy đã chạm đến trái tim của người dân Quảng Ngãi, giúp họ cảm nhận sự gần gũi, chân thực hơn về người nữ anh hùng.

Bí thư Thị đoàn Đức Phổ Trương Minh Linh cho biết, tấm gương liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm là biểu hiện sinh động của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là hình ảnh tiêu biểu của một thế hệ thanh niên trong cuộc chiến tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền và thống nhất Tổ quốc. Đặc biệt, chị đã có thời gian hoạt động và hy sinh tại chiến trường Đức Phổ. Do vậy, thời gian qua, Thị đoàn Đức Phổ tổ chức nhiều hoạt động như: Hành trình về nguồn; tham quan địa chỉ đỏ; phối hợp cùng các y, bác sĩ khám, cấp thuốc miễn phí cho người dân khó khăn... Các hoạt động đó không chỉ góp phần tưởng nhớ mà còn là một phần quan trọng trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ Đức Phổ, giúp các bạn sống có trách nhiệm, bản lĩnh và ý chí cống hiến cho sự phát triển của quê hương, đất nước.

Tiếp nối ngọn lửa anh hùng

Chiến tranh đã lùi xa nhưng hình ảnh bác sĩ Đặng Thùy Trâm vẫn sống mãi trong tâm trí người dân Đức Phổ. Khu di tích Đặng Thùy Trâm tại xã Phổ Cường, thị xã Đức Phổ, cùng với Bệnh xá Đặng Thùy Trâm là minh chứng rõ nét cho sự tôn vinh và tưởng nhớ của địa phương đối với chị.

Bệnh xá Đặng Thùy Trâm nằm bên Quốc lộ 1 (thuộc xã Phổ Cường, thị xã Đức Phổ), cách thành phố Quảng Ngãi khoảng 50 km về phía Đông Nam. Khu nhà chính của Bệnh xá được xây dựng với lối kiến trúc khá độc đáo, hình hai bàn tay úp vào nhau tượng trưng cho sự chở che của người thầy thuốc với bệnh nhân. Bệnh xá này hiện có 7 cán bộ, nhân viên, bình quân mỗi tháng tiếp nhận thăm khám và điều trị cho hơn 400 người dân địa phương.

Ngoài khu khám, chữa bệnh còn có một phòng truyền thống giới thiệu những hình ảnh, kỷ vật liên quan đến Anh hùng, liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm. Từ khi đi vào hoạt động (12/2006) đến nay, Bệnh xá Đặng Thùy Trâm còn trở thành điểm đến thu hút đông đảo khách tham quan. Người dân, du khách đến đây tìm hiểu thêm về tấm gương nữ bác sĩ anh hùng của Thủ đô, thắp cho chị một nén hương thơm và cùng sẻ chia với thế hệ những thầy thuốc trẻ đã và đang kế tiếp con đường của chị.

Học sinh tham quan Bệnh xá Đặng Thùy Trâm. Ảnh: TTXVN phát

Bệnh xá trưởng Bệnh xá Đặng Thùy Trâm Nguyễn Thành Hiếu cho hay, mỗi ngày làm việc tại Bệnh xá là một ngày những y, bác sĩ cảm thấy vô cùng vinh dự, tự hào. Bởi các y, bác sĩ không chỉ thực hiện sứ mệnh cao cả của người thầy thuốc mà còn giới thiệu cuộc đời và sự nghiệp của bác sĩ Đặng Thùy Trâm cho du khách đến tham quan.

“Khi có khách đến tham quan, chúng tôi dành thời gian kể lại câu chuyện về người nữ bác sĩ kiên cường ấy, những trang nhật ký thấm đẫm máu và nước mắt, lý tưởng sống cao đẹp và sự hy sinh anh dũng của chị. Mỗi khi nhìn thấy ánh mắt ngưỡng mộ và xúc động của du khách khi nghe về chị, chúng tôi lại càng thêm tự hào về nơi mình đang làm việc, người anh hùng bệnh xá mang tên”, bác sĩ Hiếu cho hay.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phổ Cường Mai Đức Hạnh cho biết, cuộc đời, sự nghiệp và tấm gương của liệt sĩ, bác sĩ Ðặng Thùy Trâm ảnh hưởng sâu sắc tới tư tưởng của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là người dân xã Phổ Cường. Nếu trước đây xã Phổ Cường từng được xem là nơi “đất bạc, dân nghèo”, nay đã trở thành một trong những địa phương dẫn đầu thị xã. Đời sống người dân ngày càng nâng cao với thu nhập bình quân đạt trên 48 triệu đồng/người/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Diện mạo xóm làng ngày càng thay đổi. Năm 2019, xã Phổ Cường được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Ông Mai Đức Hạnh chia sẻ thêm, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Phổ Cường tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp, đoàn kết, quyết tâm vượt qua khó khăn, thách thức, phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ XXIII đề ra; phấn đấu đến cuối năm 2025 đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao.

Anh hùng, liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm sinh ngày 26/11/1942 trong một gia đình trí thức có truyền thống về ngành Y. Chị tốt nghiệp Trường Đại học Y khoa - Hà Nội, nhưng đã xung phong theo học khóa huấn luyện đặc biệt để đi miền Nam, phục vụ cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước của dân tộc ta.

Tháng 3/1967, chị vào đến chiến trường Quảng Ngãi, được phân công về huyện Đức Phổ. Ngày 22/6/1970, trên đường đi kiếm thức ăn cho thương binh, không may bị lọt vào ổ phục kích của kẻ thù và chị anh dũng hy sinh, khi chưa đầy 28 tuổi. Năm 2006, Nhà nước ta đã truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sĩ Đặng Thùy Trâm.

Du khách chụp ảnh lưu niệm tại khuôn viên Bệnh xá Đặng Thùy Trâm. Ảnh: TTXVN phát

Tỉnh Quảng Ngãi tổ chức nhiều chương trình tri ân, tưởng nhớ Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm như: "Tọa đàm, đêm diễn Đặng Thùy Trâm sáng mãi ngọn lửa tuổi 20"; dâng hương nhân kỷ niệm 55 năm ngày Anh hùng, liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm hy sinh (22/6/1970-22/6/2025).

Đinh Hương (TTXVN)