Mâm cúng cô hồn đầy đủ gồm những gì?

Tháng 7 Âm lịch còn được gọi là tháng cô hồn, khoảng thời gian mà dân gian tin rằng Quỷ môn quan mở cửa, các vong linh chưa siêu thoát được thả về dương gian. Người Việt từ lâu đã có phong tục cúng cô hồn, nhằm bố thí, chia sẻ và giúp những linh hồn vất vưởng vơi bớt đói khát, khổ đau. Mâm cúng cô hồn thể hiện tinh thần từ bi, nhân ái của người sống dành cho thế giới vô hình.

Theo quan niệm truyền thống, trước khi cúng cô hồn, gia chủ cần làm lễ cúng Phật, thần linh và gia tiên. Khi tiến hành, người cúng nên ăn mặc chỉnh tề, giữ tâm từ bi, niệm danh hiệu chư Phật và tụng một số bài kinh chú.

Điểm quan trọng nhất là mâm cúng cô hồn phải đặt ngoài sân hoặc vỉa hè, tuyệt đối không bày trong nhà để tránh rước vong linh vào quấy nhiễu. Sau khi hương cháy tàn, gia chủ tiến hành rải muối gạo, hóa vàng mã, rưới nước bốn phía. Đồ cúng sau lễ không được mang vào nhà mà nên chia cho mọi người lấy lộc, hoặc thả xuống sông, ao, hồ.

Lễ vật trong mâm cúng cô hồn

Một mâm cúng cô hồn đầy đủ thường bao gồm các lễ vật đơn giản, dễ chuẩn bị, mang ý nghĩa chia sẻ cho những linh hồn nghèo khổ. Lễ vật trong mâm cúng cô hồn gồm có:

Muối
Gạo
Cháo trắng nấu loãng: 12 chén nhỏ (có thể thay bằng 3 nắm cơm vắt).
Đường thẻ: 12 cục.
Tiền vàng mã
Bỏng ngô
Ngô, khoai, sắn luộc
Mía để nguyên vỏ, chặt khúc 15 cm
Bánh, kẹo
Trái cây hoa quả,
Nước lã, nhang và nến: 3 ly nước nhỏ, 3 nén nhang, 2 ngọn nến.

Mâm cúng cô hồn đầy đủ thường bao gồm các lễ vật đơn giản, dễ chuẩn bị. (Ảnh: Đồ cúng Việt)

Thời điểm thích hợp để cúng cô hồn

Người xưa quan niệm, lễ cúng cô hồn có thể làm từ mùng 2 đến trước 12h ngày 15/7 Âm lịch. Theo sách “Tìm hiểu văn hóa Phương Đông 365 ngày” của tác giả Thiên Nhân (NXB Thanh Hóa), năm 2025, những ngày đẹp để cúng bao gồm mùng 4/7, 5/7, 11/7, 14/7 Âm lịch và ngày rằm (tức 6/9 Dương lịch).

Khung giờ cúng cô hồn tốt nhất là từ 17h – 19h, khi trời đã tắt nắng. Tuy nhiên, nhiều gia đình vẫn chọn làm lễ vào buổi sáng, kết hợp cùng thời điểm cúng Phật và gia tiên. Dù tổ chức vào lúc nào, mâm lễ cũng cần được đặt ngoài sân, trước cửa chính của ngôi nhà.

Những điều kiêng kỵ khi cúng cô hồn

Cúng cô hồn là nghi lễ mang ý nghĩa bố thí, nhưng vẫn cần cúng đúng nghi thức. Gia chủ cần lưu ý những điều sau:

- Không cúng sau 12h ngày Rằm: Khi đó vong linh đã quay về âm giới, việc cúng không còn tác dụng.

- Không cúng trong nhà: Dù ở chung cư hay nhà đất, mâm cúng bắt buộc phải đặt ngoài trời.

- Không giữ lại đồ cúng: Sau khi cúng, lễ vật phải phân phát hoặc thả bỏ, không được mang về nhà. Tiền vàng cần hóa ngay tại chỗ, muối gạo rải tứ phía.

Không cầu tài lộc: Cúng cô hồn chỉ mang ý nghĩa từ bi, bố thí, tuyệt đối không nên cầu tiền tài, may mắn.

Ngoài việc cúng tại gia, nhiều người chọn gửi gắm nghi lễ này ở chùa. Trong Phật giáo, các chùa thường tổ chức cúng thí thực chúng sinh vào buổi chiều tối hoặc sáng, tối tùy ngày. Theo quan điểm của chư tăng, đây là một cách tạo công đức, vừa đúng nghi thức Phật giáo, vừa mang ý nghĩa tế độ cho những linh hồn khốn khổ.

Mâm cúng cô hồn không chỉ là mâm lễ đơn thuần mà còn là biểu hiện của lòng nhân ái, sự sẻ chia trong tín ngưỡng dân gian Việt. Trong tháng 7 âm lịch, việc chuẩn bị mâm lễ đầy đủ và thực hiện nghi thức đúng cách không chỉ giúp gia đình an tâm, mà còn thể hiện trọn vẹn tinh thần “lá lành đùm lá rách” – nét đẹp tâm linh đã gắn bó lâu đời trong văn hóa dân tộc.

Nhật Thùy