Mang văn hóa vùng miền và quốc tế đến Festival OCOP Việt Nam 2025

Diễn ra từ ngày 20 - 23/12 tại Hoàng Thành Thăng Long, Festival OCOP Việt Nam 2025 đã quy tụ hàng trăm sản phẩm OCOP tiêu biểu đến từ mọi miền tổ quốc. Trong không gian ấy, các sản phẩm không chỉ đơn thuần phục vụ nhu cầu tiêu dùng của du khách, mà nó còn đem theo câu chuyện văn hóa của mỗi địa phương.

Đó có thể là những sản phẩm mây tre đan được tạo ra bởi bàn tay khéo léo của người thợ, những sản phẩm gắn liền với địa phương như nhãn lồng Hưng Yên... Hay nó còn là bản làng du lịch nổi tiếng, nơi lưu giữ, mang đến cho du khách những nếp sống truyền thống của đồng bào dân tộc...

Đằng sau mỗi sản phẩm OCOP là một câu chuyện bảo tồn, là một hành trình phát triển trải qua hàng thế kỷ. Festival OCOP Việt Nam 2025 là dịp để chúng ta kể lại câu chuyện ấy.

Tại gian hàng Bản làng Thái Hải – điểm du lịch cộng đồng của tỉnh Thái Nguyên được công nhận sản phẩm OCOP 5 sao về du lịch nông thôn, anh Cù Xuân Long - thành viên bản làng, chia sẻ: Thái Hải là một cộng đồng đặc biệt với khoảng 150 người cùng sinh sống, cùng lao động và vận hành theo mô hình “cùng ăn, cùng làm, cùng chung túi tiền” nhằm gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của người Tày. Khi du khách đến với bản làng, không chỉ đơn thuần tham quan mà còn được trực tiếp trải nghiệm đời sống văn hóa nguyên bản của đồng bào, từ sinh hoạt thường ngày, phong tục tập quán cho tới các nghề truyền thống. Du khách có thể tự tay làm bánh, nấu chè, ủ rượu, chế biến thuốc nam; cùng bà con thưởng thức ẩm thực dân tộc, nghỉ dưỡng trong những ngôi nhà sàn cổ, chăm sóc sức khỏe bằng các bài thuốc nam bản địa. Ảnh: Mô hình Bản làng Thái Hải tại Festival OCOP Việt Nam 2025

Trong suốt thời gian lưu trú, du khách tại bản Thái Hải được thưởng thức những món ăn truyền thống như lạp sườn, khâu nhục, mật ong rừng hay chè xanh, đây là những sản phẩm được chính bà con nuôi trồng, chế biến tại bản. Đặc biệt, du khách còn có thể tham gia các hoạt động như nuôi ong, hái chè và trực tiếp sử dụng thành quả do mình cùng bà con tạo ra. Hiện nay, các sản phẩm của Bản làng Thái Hải chủ yếu được tiêu thụ tại chỗ, phục vụ khách tham quan và nghỉ dưỡng. Với những du khách yêu mến văn hóa và sản vật tại đây, bản làng vẫn có thể hỗ trợ gửi sản phẩm qua đường bưu điện hoặc các hình thức vận chuyển phù hợp. Tuy nhiên, do đặc thù là sản phẩm thủ công, số lượng hạn chế, bản làng không kinh doanh đại trà trên các sàn thương mại điện tử hay kênh phân phối lớn. Ảnh: Sản phẩm do người dân Bản làng Thái Hải sản xuất

Anh Long cho biết, toàn bản có khoảng 30 ngôi nhà sàn, được phục dựng từ những ngôi nhà cổ mà người dân địa phương không còn sử dụng. Từ một vùng đất hoang hóa, người sáng lập bản làng đã vận động những người cùng chung khát vọng đến khai hoang, trồng rừng, dựng lại nhà sàn và khôi phục nếp sống truyền thống. "Khi văn hóa dần thấm sâu vào đời sống, Thái Hải trở thành điểm đến được nhiều người tìm hiểu, yêu mến và giới thiệu cho bạn bè, người thân, từ đó hình thành mô hình du lịch cộng đồng như ngày nay," anh Long chia sẻ với Mekong ASEAN. Ảnh: Mô hình nhà sàn trưng bày tại gian hàng

Là một trong 22 chủ thể OCOP tiêu biểu được vinh danh tại Festival OCOP Việt Nam 2025, anh Thái Bá Phượng – Phó giám đốc công ty Đức Phong cho biết, các sản phẩm tiêu biểu của doanh nghiệp là đèn lồng mây tre đan được sản xuất hoàn toàn thủ công bởi bàn tay của các nghệ nhân và người thợ tại tỉnh Nghệ An. Hiện nay, Đức Phong đã xuất khẩu tới hơn 19 quốc gia, với các thị trường trọng điểm là Hà Lan, Đức và Pháp. Đáng chú ý, sản phẩm của công ty từng hai năm liên tiếp giành giải Nhất về thiết kế sản phẩm tại Đức - một trong những thị trường có yêu cầu rất cao về thẩm mỹ, tiêu chuẩn kỹ thuật và tính bền vững. Doanh nghiệp đang tạo việc làm cho hơn 2.000 lao động, chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất mây tre đan, với kim ngạch xuất khẩu hàng năm xấp xỉ một triệu USD. Ảnh: Sản phẩm mây tre đan của công ty Đức Phong giới thiệu tại Festival năm nay

Không chỉ dừng lại ở xuất khẩu đơn thuần, trao đổi với Mekong ASEAN, anh Phượng cho hay, doanh nghiệp còn đồng hành xây dựng câu chuyện chuỗi giá trị phía sau. Đơn cử, tại Hà Lan, các sản phẩm không chỉ được bán như một mặt hàng trang trí, mà còn được giới thiệu tới người tiêu dùng câu chuyện về đời sống của người lao động. Chuỗi giá trị này gồm hai nhóm chính: thứ nhất là đồng bào dân tộc thiểu số miền núi Nghệ An, những người trực tiếp khai thác và cung ứng nguyên liệu tre; thứ hai là đội ngũ thợ thủ công tại các làng nghề trong tỉnh, trong đó khoảng 80% là phụ nữ từ 30 - 60 tuổi. Đây là nhóm lao động không có điều kiện làm việc tại các khu công nghiệp, chủ yếu gắn với ruộng vườn và chăm sóc gia đình. Mô hình sản xuất mây tre đan cho phép họ tận dụng thời gian nhàn rỗi, làm việc tại nhà, vừa tạo thu nhập, vừa phù hợp với điều kiện sinh hoạt tại địa phương. Ảnh: Đằng sau mỗi sản phẩm của Đức Phong là câu chuyện đời sống của người lao động

Trong không gian OCOP năm nay, mỗi sản phẩm gốm đều mang đến những đặc trưng riêng. Nếu như gốm Phù Lãng nổi bật với dòng đất đỏ, gốm HC lại tập trung phát triển các sản phẩm đất trắng, men màu, được thiết kế và chế tác hoàn toàn thủ công. Chia sẻ với Mekong ASEAN, đại diện cơ sở HC (Hceramic) cho biết, toàn bộ sản phẩm đều sử dụng men tro truyền thống, trong đó nguyên liệu chính để tạo màu men là tro vỏ trấu. Chính chất men này tạo nên độ bóng tự nhiên, chiều sâu màu sắc và nét đặc trưng cho từng sản phẩm. Các bài men của HC được kế thừa từ kỹ thuật cổ của cha ông, đồng thời được điều chỉnh để nâng tông màu tươi sáng, vừa hiện đại mà vẫn giữ nguyên tinh thần dòng men tro truyền thống. Ảnh: Một trong 12 con giáp HC sản xuất

Cái đó (dụng cụ bắt tôm, cá) - sản phẩm gắn liền với đời sống nông thôn Việt Nam - được trưng bày tại Festival. Xuất hiện cách đây hàng trăm năm, đến nay nghề đan đó còn được lưu giữ và phát triển tại một số nơi như làng Tất Viên, tỉnh Hưng Yên.

Là đất nước phát triển mạnh về nông nghiệp, tại Việt Nam, nhiều mặt hàng nông, thủy sản phát triển gắn liền với tên tuổi địa phương như nhãn lồng Hưng Yên, mận Sơn La, dừa Bến Tre, cua Cà Mau...

Sản phẩm trưng bày tại gian hàng Sơn La.

Festival OCOP Việt Nam 2025 còn có sự góp mặt của 9 gian hàng quốc tế, mang đến sự phong phú về sản phẩm, giúp du khách hiểu hơn về văn hóa, đời sống của người dân các nước. Ảnh: Sản phẩm nông sản chế biến của Lào

Sản phẩm thủ công tại gian Indonesia.

Đồ dùng sinh hoạt mang đặc trưng của Iran, từ chiếc thảm Ba Tư với hoa văn đa dạng đến các đồ gia dụng đầy màu sắc.

Những tách trà làm bằng bạc tại gian hàng Azerbaijan. Năm 2022, UNESCO đã công nhận văn hóa uống trà ở Azerbaijan là Di sản văn hóa phi vật thể.

Nội dung - Ảnh: Lê Hồng Nhung