Mạng xã hội 'nhái' báo chí: Hiểm họa khó lường

Giả mạo măng-sét, sao chép nội dung

Vấn nạn website giả mạo các cơ quan báo chí đang trở thành một mối đe dọa ngày càng lớn đối với nền báo chí chính thống và niềm tin của công chúng. Điển hình như vào ngày 19/3 vừa qua, Báo Văn Hóa đã phát hiện website 'vanhoadisan.com' giả mạo, sử dụng gần như toàn bộ nội dung của báo, đồng thời đăng tải thêm thông tin chưa kiểm chứng, vi phạm bản quyền và có nguy cơ lan truyền tin giả.

Trước đó, vào thời điểm cuối năm 2024, Báo Nghệ An cũng gặp trường hợp tương tự khi trên internet xuất hiện website 'baonghean.net' trùng với tên miền báo Nghệ An ('baonghean.vn') gây nhầm lẫn tai hại. Điều đáng nói là website "baonghean.net" không chỉ trùng tên miền (chỉ khác đuôi .vn và .net) mà còn có măng-sét như Báo Nghệ An.

Các webside giả mạo cơ quan báo chí.

Các sự kiện do các cơ quan báo chí tổ chức cũng trở thành mục tiêu của các đối tượng xấu. Mới đây, Ban tổ chức Giải Half Marathon "Tự hào Tổ quốc tôi" của Báo Người Lao Động đã phải lên tiếng cảnh báo về tình trạng fanpage giả mạo giải chạy, mạo danh ban tổ chức để lừa đảo, thu thập thông tin cá nhân và chiếm đoạt tiền của vận động viên.

Các trang giả mạo này còn đưa nhiều thông tin sai lệch như chấp nhận đăng ký số lượng vận động viên nhí "ảo", miễn phí vé đường chạy Kids Run, thổi phồng giá trị giải thưởng cự ly Kids Run, gắn thông tin giải với những nhà tài trợ "ảo", kêu gọi tham dự giải theo link do các đối tượng xấu này cung cấp.

Ông Nguyễn Anh Vũ, Tổng biên tập Báo Văn Hóa cho biết, sau khi tiếp nhận phản ánh từ độc giả, Báo Văn Hóa đã phát hiện một website giả mạo tinh vi, từ măng-sét, liên kết đến nội dung. Website này không chỉ sao chép nguyên bản măng-sét của Báo Văn Hóa điện tử, kèm dòng chữ 'Cơ quan của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch' để đánh lừa độc giả, mà còn lấy toàn bộ nội dung thông tin trên báo.

"Điều nguy hiểm nhất là các website giả mạo này có thể dễ dàng lan truyền thông tin giả, sai lệch, thậm chí độc hại, khiến độc giả nhầm lẫn với thông tin từ các cơ quan báo chí chính thống. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của các tờ báo, mà còn gây ra tình trạng nhiễu loạn thông tin, khiến người đọc khó phân biệt thật giả", ông Vũ cho hay.

Không dừng lại ở đó, website giả mạo còn đăng tải thêm những thông tin chưa được kiểm chứng, không rõ nguồn gốc, làm gia tăng nguy cơ lan truyền thông tin sai lệch và gây hoang mang dư luận.

Ngay khi phát hiện, Báo Văn Hóa đã lập tức lên tiếng chính thức trên trang báo chính thống và gửi văn bản báo cáo sự việc đến Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để các cơ quan chức năng có biện pháp xử lý kịp thời.

"Thực tế, động cơ của các đối tượng này vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, hành vi này rõ ràng là vi phạm pháp luật và có thể nhằm mục đích trục lợi bằng cách kêu gọi quảng cáo, truyền thông hoặc các hình thức khác", ông Nguyễn Anh Vũ nhận định.

Ông Nguyễn Anh Vũ, Tổng biên tập Báo Văn Hóa.

Để bảo vệ thương hiệu và uy tín, Báo Văn Hóa đã chủ động đưa ra thông tin chính thức trên trang báo của mình, đồng thời nhờ các cơ quan chức năng vào cuộc. "Đây là một hình thức giả mạo tinh vi và nguy hiểm. Do đó, chúng tôi sẽ tăng cường rà quét để bảo vệ bản quyền và nguồn thông tin chính thống, đồng thời phát hiện kịp thời các website giả mạo", ông Nguyễn Anh Vũ nhấn mạnh.

Đề cập đến hiệu quả của các biện pháp pháp lý hiện hành, ông Vũ thừa nhận rằng mặc dù các cơ quan chức năng đã thực hiện các hành động quyết đoán, nhưng bản chất dai dẳng và không ngừng phát triển của những vi phạm này đòi hỏi các biện pháp nghiêm ngặt hơn, bao gồm cả các hình phạt nặng hơn, để ngăn chặn các hoạt động như vậy.

Thiếu nhân lực, hụt tư duy phản biện

Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, đã thẳng thắn chỉ rõ: "Cuộc chiến phòng chống tội phạm trên không gian mạng nói chung, và website giả mạo cơ quan báo chí nói riêng, vẫn đang diễn ra hết sức gay go. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và sự bùng nổ của mạng xã hội đã tạo điều kiện cho các đối tượng xấu dễ dàng thực hiện hành vi phạm tội. Đồng thời, khả năng tạo lập website trong thời gian ngắn đòi hỏi chúng ta phải có cơ chế ngăn ngừa và bảo vệ hiệu quả".

Thực tế cho thấy, cuộc chiến này không hề dễ dàng. Những khó khăn khách quan như nền tảng mạng xã hội đặt máy chủ ở nước ngoài, khiến việc xử lý xuyên biên giới trở nên phức tạp, hay sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong lực lượng phòng chống tội phạm mạng, đang là những rào cản lớn. Bà Nga nhấn mạnh: "Nguồn nhân lực chất lượng cao về công nghệ thông tin là yếu tố then chốt trong cuộc chiến này. Chúng ta cần đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo và thu hút nhân tài để có thể đối phó hiệu quả với các thách thức trên không gian mạng".

Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương.

Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan cũng góp phần không nhỏ vào sự hoành hành của vấn nạn này. Ý thức của người dân trong việc sử dụng và truy cập mạng xã hội còn hạn chế, dẫn đến tình trạng dễ dàng bị lừa đảo và tin vào các trang giả mạo.

Thực trạng đáng báo động là nhiều người dân vẫn vô tư chia sẻ thông tin sai lệch từ các nguồn không đáng tin cậy, thậm chí bị xử phạt vì hành vi này. "Nhiều người dân bị xử phạt vì trích dẫn, đưa tin sai sự thật từ các nguồn không đáng tin cậy. Họ nghĩ rằng mình vô can khi chỉ dẫn lại thông tin, nhưng thực tế không phải vậy. Sự hồn nhiên của người sử dụng mạng xã hội cũng là một phần lý do khiến cuộc chiến chống tội phạm mạng còn nhiều gian nan", bà Nga chỉ ra.

Theo vị Đại biểu Quốc hội, để giải quyết triệt để vấn đề này, cần có sự chung tay của nhiều cơ quan, ban ngành, từ cơ quan công an, quản lý nhà nước về thông tin truyền thông, đến Bộ Khoa học và Công nghệ. Nếu chỉ coi đây là trách nhiệm của một cơ quan, sẽ rất khó khăn, vì vấn đề này liên quan đến nhiều bên và nhiều giải pháp khác nhau.

Về phía Quốc hội, bà Nga khẳng định vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về quản lý không gian mạng. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật hiện hành vẫn còn nhiều lỗ hổng, đặc biệt là trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

"Quốc hội đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý, là cơ quan lập pháp... Tuy nhiên, hệ thống pháp luật của chúng ta vẫn chưa thực sự hoàn thiện. Ví dụ, hệ thống pháp luật liên quan đến trí tuệ nhân tạo còn thiếu các quy định cụ thể", bà Nga phân tích.

Thực tế cho thấy, môi trường mạng, vốn được kỳ vọng là không gian chia sẻ thông tin minh bạch, nay trở nên nhiễu loạn, khiến 'vàng thau lẫn lộn'. Nguy hiểm hơn, website giả mạo còn là 'bàn đạp' cho những hành vi phạm tội tinh vi hơn, từ lừa đảo trực tuyến đến tấn công mạng, đánh cắp dữ liệu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, để đối phó với những thách thức này, cần có sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Việc hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực của lực lượng chức năng, và đặc biệt là trang bị cho người dân 'tấm khiên' tư duy phản biện, là những giải pháp cấp thiết. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh, nơi thông tin chính thống được bảo vệ và lan tỏa.

Hoàng Anh