'Mắt thần' NASA phát hiện bí mật chấn động dưới lớp băng Greenland

Tháng 4/2024, nhà khoa học băng học Chad Greene từ Phòng thí nghiệm Động lực học Phản lực (JPL) của NASA, khi đang tìm kiếm lớp đá nền dưới lớp băng, đã bất ngờ phát hiện một cấu trúc nhân tạo ẩn sâu bên dưới. Đó chính là Camp Century, một căn cứ quân sự bí mật thời Chiến tranh Lạnh bị bỏ hoang từ năm 1967.

Mỹ đã xây dựng căn cứ ngầm để chứa 600 tên lửa đạn đạo tầm trung khi căng thẳng với Liên Xô lên đến đỉnh điểm. Ảnh: NASA

Được mệnh danh là “thành phố dưới băng”, Camp Century được xây dựng vào năm 1959. Nó bao gồm 21 đường hầm được khoan ngay bên dưới bề mặt lớp băng Greenland, với tổng chiều dài lên tới 3km.

Kể từ khi căn cứ bị lãng quên này được NASA phát hiện lại, việc sáp nhập Greenland đã trở thành một trong những mục tiêu chính trong chính sách của ông Trump, bắt đầu từ chiến dịch tranh cử Tổng thống năm 2024, với lý do cần tăng cường sự hiện diện quân sự của Mỹ tại đây.

Căn cứ 66 năm tuổi này từng được sử dụng làm bình phong cho Dự án Iceworm, với mục tiêu triển khai một mạng lưới khổng lồ các bệ phóng tên lửa hạt nhân có thể tấn công Liên Xô.

Tuy nhiên, do lớp băng không ổn định, việc phóng vũ khí hạt nhân từ đây được đánh giá là quá nguy hiểm và Mỹ cuối cùng đã hủy bỏ toàn bộ kế hoạch này.

Sau khi căn cứ bị đóng băng này được phát hiện, ông Trump đã nâng tầm kế hoạch mua lại Greenland từ Đan Mạch, thậm chí cảnh báo rằng ông không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực quân sự để tiếp quản hòn đảo, tất nhiên cả Camp Century.

“Chúng ta rất cần Greenland", ông Trump nói. “Greenland có dân số rất nhỏ, và chúng ta sẽ chăm sóc họ, trân trọng họ, và như vậy. Nhưng chúng ta cần hòn đảo đó cho an ninh quốc tế".

Tại Camp Century, quân đội đã xây dựng căn cứ ngầm nhằm chứa 600 tên lửa đạn đạo tầm trung trong bối cảnh căng thẳng với Liên Xô leo thang.

Cơ sở hạ tầng của căn cứ hiện nằm cách mặt băng ít nhất 30 mét.

Thông tin về Camp Century và khả năng hạt nhân của nó – đặc biệt là Dự án Iceworm – đã được giữ bí mật cho đến năm 1997.

Tổng thống Trump hiện chưa đề cập đến việc có sử dụng Greenland làm nơi phóng tên lửa hạt nhân nếu Mỹ tiếp quản hòn đảo hay không.

Công nghệ radar UAVSAR tối tân phát hiện Camp Century

Trước đây, các hình ảnh radar chỉ cho thấy Camp Century là một “chấm nhỏ,” nhưng bản đồ mới đã hé lộ những cấu trúc 3D phù hợp với thiết kế của căn cứ hạt nhân bị lãng quên.

Nhà khoa học Chad Greene của NASA đã chụp được hình ảnh một căn cứ quân sự bị bỏ hoang của Mỹ ẩn dưới lớp băng của Greenland trong gần 60 năm. Ảnh: NASA

Khám phá của Chad Greene sử dụng radar để lập bản đồ bề mặt lớp băng, các lớp bên trong và tầng đá bên dưới – tương tự cách bác sĩ dùng siêu âm để quan sát bên trong cơ thể người.

Chuyến bay tháng 4/2024 sử dụng radar khẩu độ tổng hợp trên máy bay không người lái (UAVSAR - Uninhabited Aerial Vehicle Synthetic Aperture Radar).

UAVSAR là một hệ thống radar khẩu độ tổng hợp tiên tiến, được gắn dưới bụng máy bay của NASA. Không giống radar xuyên đất truyền thống (chỉ hướng thẳng xuống và tạo hình ảnh 2D), UAVSAR có khả năng quét cả xuống dưới và sang hai bên, tạo ra bản đồ 3D với độ chi tiết cao hơn. Nó sử dụng kỹ thuật SAR để tạo ra hình ảnh có độ phân giải cao bằng cách giả lập một anten lớn thông qua chuyển động của máy bay. Radar phát ra các xung sóng vi ba, sau đó ghi lại tín hiệu phản xạ từ bề mặt hoặc các cấu trúc bên dưới để tái tạo hình ảnh chi tiết.

Băng tần L cho phép sóng radar xuyên qua lớp băng dày tới hàng chục mét, phát hiện các giao diện băng-đá hoặc cấu trúc nhân tạo như Camp Century. So với radar UHF (băng tần siêu cao tần) được sử dụng trong các khảo sát trước, như NASA Operation IceBridge, UAVSAR cung cấp hình ảnh chi tiết hơn, đủ để nhận diện các đường hầm riêng lẻ.

Greenland đóng vai trò như một vùng đệm tự nhiên cho Bắc Mỹ. Vị trí của nó rất quan trọng để theo dõi các hoạt động xuyên Đại Tây Dương và Bắc Cực, bao gồm cả hoạt động của tàu ngầm và máy bay. Ảnh: Dailymail

UAVSAR có tính linh hoạt cao, có thể triển khai trên máy bay có người lái hoặc UAV, hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết.

Trong chuyến bay tháng 4/2024, UAVSAR đã ghi lại hình ảnh rõ nét các cấu trúc riêng lẻ của Camp Century, bao gồm các đường hầm và cơ sở hạ tầng, “theo cách chưa từng thấy trước đây", theo Greene. Hình ảnh radar cho thấy các cấu trúc song song, phù hợp với bản đồ bố trí của căn cứ.

Mục tiêu chính của chuyến bay là thử nghiệm khả năng của UAVSAR trong việc đo độ dày lớp băng và lập bản đồ giao diện băng-đá, nhằm cải thiện dự đoán về mực nước biển tăng do biến đổi khí hậu. Việc phát hiện Camp Century là một kết quả tình cờ, nhưng mang lại nhiều giá trị.

UAVSAR bắt đầu hoạt động từ năm 2008, với các chiến dịch khảo sát đầu tiên tập trung vào địa chất và môi trường. Trong thập kỷ qua, hệ thống đã được nâng cấp để cải thiện độ phân giải, khả năng quét 3D và ứng dụng trong nghiên cứu băng học, đặc biệt tại Greenland và Nam Cực.

Việc phát hiện Camp Century là một phần của nỗ lực lớn hơn nhằm lập bản đồ lớp băng Greenland, vốn rất quan trọng để hiểu cách các chỏm băng phản ứng với sự nóng lên của đại dương và khí quyển. Nhà khoa học băng học Alex Gardner - người đồng hành cùng Chad Greene trong chuyến khảo sát, nhấn mạnh: “Nếu không có kiến thức chi tiết về độ dày của băng, chúng ta không thể dự đoán được tốc độ tăng mực nước biển".

Dữ liệu từ chuyến bay tháng 4/2024 sẽ hỗ trợ các chiến dịch lập bản đồ tương lai tại Greenland, Nam Cực, và các khu vực khác, nâng cao khả năng dự báo mực nước biển toàn cầu.

Hình ảnh radar của Camp Century có thể được sử dụng để nghiên cứu thêm về độ sâu và tình trạng của căn cứ Camp Century, hỗ trợ đánh giá rủi ro môi trường.

(Theo Dailymail, Earthobservatory)

Hải Phong