Mâu thuẫn trong tuyên ngôn của Facebook

Ảnh: NPR.

Không chỉ việc theo đuổi sự thống trị thị trường một cách không khoan nhượng cho thấy những gì Facebook làm có vẻ mâu thuẫn với tuyên truyền của hãng. Sự phát triển của Zuckerberg từ một hacker phòng ký túc xá trở thành Chủ tịch Zuck cũng đặc biệt nhanh chóng.

“Theo nhiều cách”, Zuckerberg nói vào năm 2008, “Facebook giống một chính phủ hơn là một công ty truyền thống. Chúng tôi có cộng đồng người đông đảo, và hơn tất thảy các công ty công nghệ khác, chúng tôi thực sự đặt ra các chính sách”. [...]

Sau năm 2008, áp phích trên bức tường văn phòng bắt đầu lặp lại những khẩu hiệu tuyên truyền chuyên chế: “TIẾN LÊN VÀ HÃY CAN ĐẢM! THAM DỰ DÙ CHƯA SẴN SÀNG! TẠO RA TÁC ĐỘNG!” Người ta nói rằng Zuckerberg “muốn thống trị không chỉ Facebook, mà theo một số ý nghĩa, cơ sở hạ tầng truyền thông đang phát triển của cả hành tinh".

Thậm chí đã có suy đoán rằng anh ta có thể nghĩ đến việc tranh cử tổng thống Mỹ. Thế nhưng, tâm trí của người sáng lập Facebook có vẻ như vừa có tính toàn cầu nhiều hơn và có tính dân chủ ít hơn so với những gì mà người ta kỳ vọng ở người nắm cương vị này.

Như một cựu nhân viên đã nhận xét, khi hồi tưởng tới số lượng nhân viên chọn mặc áo phông Facebook màu xanh để làm việc, Áo Nâu [Ám chỉ lực lượng Sturmabteilung (Binh đoàn Bão táp) của Đảng Quốc xã thường mặc sơ mi màu nâu và là lực lượng góp phần đưa Hitler lên nắm quyền ở Đức] trở thành Áo Xanh và tất cả chúng tôi đều là một phần của truyền thông xã hội mới theo kiểu Sturmabteilung”.

Đó chắc chắn là một sự so sánh sai, bởi lẽ Zuckerberg dường như chân thành khi nói về tầm nhìn của anh về một “cộng đồng toàn cầu” liên kết với nhau. Tháng 2/2017, anh công bố một bài tiểu luận lập luận rằng vai trò của công ty mình là thúc đẩy cộng đồng địa phương “có ý nghĩa”, để tăng cường “sự an toàn” (bằng cách lọc bỏ những nội dung khơi gợi hận thù), để thúc đẩy sự đa dạng của các ý tưởng và thúc đẩy sự tham gia của công dân thậm chí ở cấp độ toàn cầu.

“Là cộng đồng lớn nhất toàn cầu”, anh viết, “Facebook có thể khám phá các ví dụ về cách quản trị cộng đồng có thể hoạt động tốt trên quy mô lớn".

Câu hỏi thực sự là tầm nhìn của cộng đồng toàn cầu này có thể đi xa đến đâu và các hậu quả không lường trước được của Facebook và sự đi đầu của nó có thể đi xa tới đâu theo hướng hoàn ngược lại.

Niall Ferguson/NXB Thế Giới