Máy lọc không khí có thực sự hiệu quả? Hé lộ bí mật gây sốc!

Sau đại dịch COVID-19, máy lọc không khí đã trở thành vật dụng quen thuộc trong nhiều gia đình Việt Nam với lời hứa hẹn diệt virus, bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, một đánh giá khoa học quy mô lớn vừa được công bố đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc hầu hết các công nghệ này chưa bao giờ được thử nghiệm trên người để chứng minh hiệu quả và sự an toàn.

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế vừa công bố kết quả đánh giá chi tiết 672 nghiên cứu về công nghệ làm sạch không khí từ năm 1920 đến nay. Phát hiện của họ, được đăng trên tạp chí uy tín Annals of Internal Medicine, đã phơi bày một sự thật đáng báo động.

Máy lọc không khí thực tế chưa từng được thử nghiệm trên người về độ hiệu quả.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, dù được quảng cáo rầm rộ về khả năng ngăn ngừa các bệnh lây qua đường không khí, nhưng có tới hơn 90% các thử nghiệm về máy lọc không khí được thực hiện trong những không gian trống, không có người. Chỉ khoảng 8% trong số gần 700 nghiên cứu được thực hiện trong môi trường thực tế có sự tham gia của con người.

Điều này có nghĩa là, dù một chiếc máy có thể lọc sạch các hạt bụi hay vi khuẩn trong một căn phòng thí nghiệm trống rỗng, không có bằng chứng vững chắc nào cho thấy nó thực sự làm giảm tỷ lệ lây nhiễm bệnh cho những người sống và làm việc trong không gian đó. Đặc biệt, các công nghệ mới như oxy hóa quang xúc tác hay bộ lọc nano, dù được quảng cáo rất nhiều, gần như không có bất kỳ thử nghiệm nào trên người.

Đáng lo ngại hơn nữa, nghiên cứu cũng chỉ ra một số công nghệ diệt khuẩn chủ động (như dùng tia UV, plasma) có thể tạo ra các sản phẩm phụ hóa học như ozone, formaldehyde – những chất có khả năng gây hại cho hệ hô hấp nếu hít phải.

Tuy nhiên, trong số 112 nghiên cứu về các công nghệ này, chỉ có 14 nghiên cứu kiểm tra sự tồn tại của các sản phẩm phụ nguy hiểm này. Đây là một sự thiếu sót nghiêm trọng về kiểm định an toàn, hoàn toàn trái ngược với các tiêu chuẩn khắt khe trong ngành dược phẩm.

Các tác giả của nghiên cứu nhấn mạnh rằng, phát hiện này không có nghĩa là tất cả các máy lọc không khí đều vô dụng. Các bộ lọc HEPA truyền thống đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc bắt giữ các hạt vật chất.

Tuy nhiên, người tiêu dùng nên hết sức thận trọng với những lời quảng cáo "có cánh" về khả năng "tiêu diệt virus" hay "ngăn ngừa lây nhiễm bệnh" từ các công nghệ mới. Nếu không có các thử nghiệm lâm sàng trên người, những lời hứa hẹn đó vẫn chỉ là lý thuyết. Sự an toàn và hiệu quả trong thế giới thực vẫn là một câu hỏi lớn chưa có lời giải đáp.

Bạch Ngân - Gizmodo