MC - không chỉ nói

Hiện nay, các chương trình trên các đài truyền hình từ Trung ương đến địa phương ngày càng phong phú và có khuynh hướng gần gũi với đời sống. Truyền hình thực tế, truyền hình trực tiếp, các cuộc giao lưu giữa nhân vật với khán giả… đã nở rộ, thay thế dần các chương trình chỉ đơn giản là phóng viên giới thiệu rồi bình luận các vấn đề. Đây là một khuynh hướng cần thiết, đã làm cho nhiều chương trình trở nên hữu ích, hấp dẫn người xem. Cũng chính vì vậy mà đội ngũ MC – những người làm công việc dẫn dắt chương trình - càng trở nên cần thiết, đóng vai trò rất quan trọng.

Ai cũng dễ dàng thấy MC là người dẫn dắt, bắc cầu nối giữa nhân vật, sự kiện với khán giả. Họ làm tăng sức hút hoặc ngược lại, khiến người xem giảm sút hứng thú khi xem một chương trình nào đó. Hiện nay, đang có nhiều người làm công việc này ở tất cả các đài truyền hình từ Trung ương đến địa phương. Bên cạnh số ít người ăn lương ở các đài truyền hình thì số đông hơn là các cộng tác viên. Số này là các văn nghệ sỹ, hoa hậu, người mẫu, diễn viên… Có cả người không nằm trong các thành phần trên nhưng có hình thức, hoạt khẩu, tự tin nên cũng được mời vào vai.

Dù chuyên làm nghề hay chỉ cộng tác “tay trái” nhưng nhìn chung, MC ở nước ta còn thiếu tính chuyên nghiệp, chưa thực sự có sức thuyết phục. Số MC gây được ấn tượng độc đáo, thú vị còn quá ít so với số mới chỉ làm được việc đơn thuần là giới thiệu nhân vật, sự kiện đến với khán giả. Phần nhiều MC chỉ có thể gọi được là các hoạt náo viên. Họ dễ tạo nên được sự vui vẻ, náo nhiệt trong khán phòng hơn là gây được không khí trang trọng, càng ít sở trường với những chương trình cần sự sâu sắc, uy nghiêm hoặc lắng đọng, cảm động.

Dễ thấy là những chương trình vui vẻ, trẻ trung phù hợp với lớp trẻ thì họ hoàn thành được nhiệm vụ. Nhưng những chương trình ví như nói đến thương binh, liệt sỹ, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, hay nhắc đến những đau thương, mất mát trong quá khứ, hiểm họa của đại dịch COVID-19… thì các MC đã không tạo nên được không khí cảm động, lắng sâu cần thiết. Sở dĩ như vậy là vì gần như tất cả các MC hiện nay đều thuộc thế hệ trẻ mà rất ít người cao niên, mặc dù có nhiều chương trình MC trẻ sẽ khó có điều kiện đảm đương tốt so với người nhiều tuổi hơn.

Xem các đài truyền hình trên thế giới thì thấy rất nhiều MC không còn trẻ. Sự từng trải, giàu vốn sống, tri thức và kinh nghiệm cuộc đời sẽ khiến họ đảm đương nhiều vai trò dẫn dắt những chương trình sâu sắc, giàu hàm lượng tư tưởng, tình cảm hơn hẳn các bạn trẻ, nhất là nhân vật, sự kiện thuộc cùng thế hệ với họ.

Có một thực tế là dường như các MC ở nước ta quan niệm, nghề dẫn chương trình là nói giỏi, lưu loát, không vấp váp, không bí từ ngữ để diễn tả mọi ý nghĩ của mình. Đương nhiên không sai và ai có những ưu thế đó thì sẽ rất thuận lợi trong công việc. Nhưng không chỉ như vậy mà thứ còn quan trọng, cần thiết hơn là sự nhạy cảm, khả năng ứng xử giỏi và một sự hiểu biết cần thiết đủ để thẩm thấu chương trình mình dẫn dắt. Người xem dễ dàng nhận ra những yếu tố này ở các MC hiện nay còn hạn chế. Vậy nên không ít lần MC đặt ra những câu hỏi cho khách hoặc là ngây ngô, hoặc là khiến họ khó trả lời. Ví như có lần, một MC đã hỏi một nữ đại biểu từ Nam bộ ra Hà Nội dự một hội nghị: “Lần đầu tiên, chị xa nhà cả tuần, có thấy nhớ ông xã?”. Đại biểu có chút lúng túng rồi trả lời: “Chắc cũng như chị thôi”. Quả là một câu trả lời hay dù nhân vật chỉ là không thể nói gì khác.

Mới hay MC là công việc khó khăn vì không chỉ thuần túy là nói năng trôi chảy mà còn cần rất nhiều thứ khác đòi hỏi phải dày công học hỏi, rèn luyện.