Thôn Nghĩa Trai, xã Tân Quang, huyện Văn Lâm, Hưng Yên cách trung tâm Hà Nội khoảng 30km nổi tiếng lâu đời với nghề trồng cây hoa cúc chi làm thuốc, dược liệu và làm trà.
Cả thôn Nghĩa Trai hiện có 22 ha trồng cúc chi, cứ đến vụ là hoa lại bung nở rực rỡ với màu vàng kim tuyệt đẹp.
Chính vì mùi hương đậm đà rất riêng của cúc chi vàng, nên loài hoa này được sử dụng trực tiếp làm trà thảo dược, trở thành 1 vị trong các bài thuốc nam, thuốc bắc.
Những hộ dân ở đây chia sẻ, hoa cúc chi có chất lượng tốt nhất khi vừa nở, không còn nụ và cũng chưa kịp tàn. Mỗi dịp thu hoạch chia làm hai đợt cách nhau khoảng một tháng. Ước tính, mỗi sào hoa cúc có thể thu được khoảng 450kg hoa tươi, sau khi sấy khô còn khoảng 70kg.
Do diện tích ruộng khá lớn, việc thu hoạch lại mất thời gian nên chủ yếu các chủ vườn đều phải thuê người phụ giúp thu hoạch.
Chị Đèo Thị Hoa (Sơn La) cho biết: "Tôi xuống dưới xuôi làm thuê, cứ đến mùa là lại đến đây để nhặt hoa thuê với giá khoảng 14.000 đồng/kg. Mỗi ngày nhặt hết năng suất được khoảng 15kg, có người nhặt được tới 20kg/ngày. Hết vụ thu hoạch nhẩm tính mỗi người cũng nhặt được khoảng trên 2 tạ hoa tươi".
Người dân thôn Nghĩa Trai trồng cúc "tiến vua" để làm dược liệu nên cây được chăm bón rất cẩn thận, điều này vẫn được duy trì cho tới ngày nay như một quy tắc chăm sóc riêng của loài cúc chi. Chính vì thế, cánh đồng hoa được chia làm nhiều luống thẳng hàng lối, nên nhìn từ xa như một thảm vàng rực trải dài hút mắt.
Theo cô Trần Thị Thảo, một chủ vườn cúc chi ở đây thì giá hoa cúc chi năm nay dao động vào khoảng 40.000 đồng/kg hoa tươi.
Vào thời điểm chính vụ, các em học sinh cũng tranh thủ thời gian nghỉ để đi nhặt hoa phụ giúp gia đình hoặc đi thu hoạch thuê cho các hộ khác để kiếm tiền mua sắm thêm đồ dùng học tập.
Thời điểm này, cánh đồng thôn Nghĩa Trai phủ một màu vàng rực rỡ của các luống hoa cúc chi đang vào mùa thu hoạch.
Người dân nơi đây cho biết, cúc chi mỗi năm chỉ có một vụ thu hoạch. Theo đó, mùa gieo hạt bắt đầu từ khoảng tháng 5, tháng 6, đến tháng 12 là bắt đầu thu hoạch.
Cúc tiến vua còn được gọi là kim cúc, cúc hoa vàng hay hoàng cúc, và thường gọi nhất là cúc chi, thường được trồng làm cảnh, lấy pha trà hay làm thuốc. Sự tích kể lại rằng hoa kim cúc (người dân thường gọi tắt là hoa cúc) được trồng để dâng lên vua chúa làm dược liệu nên còn có tên gọi khác là cúc “tiến vua”,
Công việc thu hoạch hoa sẽ bắt đầu từ sáng sớm và kết thúc khi mặt trời lặn. Trung bình, mỗi năm, thôn Nghĩa Trai đạt khoảng 200 tấn cúc khô.
Những luống hoa cúc chi rực màu vàng óng trải dài ngút tầm mắt.
Không chỉ có giá trị dược liệu hoa cúc chi còn được sấy khô để pha trà có tác dụng an thần.
Những năm gần đây, hoa cúc chi đã được nhiều người biết đến với vẻ đẹp mộc mạc, dung dị.
Hoa cúc chi được phơi ở sân đình trước khi đưa vào lò sấy.
Khánh Huy