Mĩ vị nhân gian

Ảnh minh họa

Mĩ vị nhân gian

15:31:38 - 23/5/2025

BPO - Mấy hôm nay thấy bạn bè đăng trên trang cá nhân về hình ảnh đi hái nấm mối hoặc những món ăn được chế biến từ nấm mối, thì vị giác, khứu giác, thị giác của tôi đều bị đánh thức. Nếu ai đã một lần thưởng thức món ăn chế biến từ nấm mối tự nhiên và may mắn hơn được trải nghiệm đi hái nấm, thì sẽ cũng như tôi - không thể nào quên!

Miền đất đỏ Bình Phước nơi tôi ở có khí hậu nhiệt đới gió mùa ổn định và chia thành hai mùa mưa, nắng rõ rệt trong năm, nên khi đến tháng 5, những cơn mưa đầu mùa rải rác bắt đầu chạm hạt xuống đất làm cho lớp đất đỏ bazan mềm ra cũng là lúc người người rủ nhau đi tìm nấm mối.

Thời điểm mưa, nắng đan xen là lúc nấm mối xuất hiện. Mùi đất ẩm sau mưa quyện với mùi lá cây hoai mục tạo nên hương vị đặc trưng mà chỉ những người đi hái nấm mới có trải nghiệm này. Những vườn cây cao su và vườn điều là nơi dễ tìm thấy nấm mối nhất. Theo kinh nghiệm dân gian, nơi nào có những cây to bị mối ăn mục thì dưới đất sẽ có ụ mối, và khi hội đủ nhiệt độ, độ ẩm… nấm mối sẽ mọc lên. Một kinh nghiệm nữa đó là năm trước hái nấm ở vị trí nào thì năm sau nấm cũng sẽ mọc ở vị trí đó. Chính vì vậy, người đi săn nấm không mất nhiều thời gian khi đã trải nghiệm qua vài mùa “săn” nấm.

Nấm mối mọc theo cụm, nếu may mắn một cụm khi hái được đến vài ký. Nấm khi nở rộ thì cả thân nấm trồi trên mặt đất, nhưng với những cụm nấm vừa nhú hay gọi là nấm búp thì thân vẫn còn nằm sâu dưới đất, hoặc nằm ẩn dưới lớp lá hoai mục, phải tinh mắt lắm mới phát hiện ra. Với những người đi săn nấm, cảm giác lật giở từng đám lá để những búp nấm hiện ra, rồi nhẹ tay nhổ từng cây nấm lên là thứ cảm giác vừa hồi hộp vừa sung sướng. Vậy nên, những ai may mắn được trải nghiệm hái nấm cũng coi như đã hưởng thụ một thú vui trong đời.

Nhiều năm về trước, người ta đi hái nấm mối để cải thiện bữa ăn gia đình là chủ yếu. Tôi còn nhớ ba tôi cũng như những người lớn tuổi trong xóm mỗi khi hái được nấm đều nói rằng “hôm nay có thịt gà ăn rồi!”. Sở dĩ nấm mối được ví như thịt gà bởi khi làm sạch nấm có màu trắng muốt, nấu chín có hương thơm nhẹ, vị ngọt thanh, dai sật sật và nghe nói dinh dưỡng cũng không thua kém thịt gà. Điều nữa khiến nấm mối ngon và quý vì không mọc quanh năm, mà chỉ xuất hiện trong vài cơn mưa đầu mùa. Nấm tự nhiên nên vòng sinh trưởng chỉ trong 1 ngày, nếu không hái thì nấm sẽ tàn và bị côn trùng thâm nhập.

Chính vì sự quý và hiếm ấy nên hiện nay nấm mối được bán với giá khá cao, từ 300 ngàn đồng đến hơn 500 ngàn đồng/kg tùy loại. Nấm loại một là nấm búp, tròn cây, được người sành ăn chọn nhiều vì lúc này nấm giữ được độ ngọt, độ giòn nhất, còn nấm đã bung dù thì giá giảm đáng kể nhưng ít được chọn. Với mức giá cao ngất ngưởng nên với nhiều người, đi hái nấm đã trở thành một công việc thời vụ. Không ít người có thu nhập chục triệu đồng trong vài ngày đi săn nấm mối. Vì vậy mà cứ đến đầu tháng 5, người đi hái nấm như đi trẩy hội.

Với vị ngon sẵn có nên nấm mối chỉ cần kết hợp với một vài loại rau quen thuộc quanh nhà là đã có ngay một bữa cơm “quen mà lạ”: canh rau ngót nấm mối, nấm mối xào mướp hương, nướng lá chuối, nấu cháo… hoặc kỳ công hơn một chút là món bánh xèo nấm mối. Tôi vẫn chưa quên những hôm mưa gió, những chiếc bánh xèo vàng ruộm, bên trong là nhân nấm mối mẹ đổ đã trở thành món ăn ngon nhất trần đời. Không cần thêm tôm hay thịt heo, thịt vịt bằm, chỉ một nhúm giá, nhúm nấm mối làm nhân, những chiếc bánh xèo thơm phưng phức, rìa bánh giòn, còn thân bánh mềm mại, beo béo bởi được hòa quyện với nước cốt dừa, điểm chút hành lá xanh mướt… đã trở thành một phần ký ức ngọt ngào tuổi thơ tôi. Không quá khi nói rằng, các món chế biến từ nấm mối nói chung và bánh xèo nấm mối nói riêng, với tôi chính là mĩ vị nhân gian.

… Tháng 5 rồi lại đến, mang theo những cơn mưa đầu mùa tưới mát miền đất đỏ quê tôi. Dù nấm mối giờ đây không còn mọc nhiều như xưa vì những thay đổi của tự nhiên và tác động của con người, nhưng trong nỗi nhớ của tôi, vẫn bừng lên mùi đất ẩm quyện với hương lá cây hoai mục sau mưa. Đi săn nấm, với tôi, điều quý giá bây giờ không phải là những cây nấm, mà là cảm giác được trở về miền ký ức, được chạm vào quá khứ và nhận ra rằng, hạnh phúc đôi khi chỉ giản dị như khi phát hiện một vạt nấm ẩn dưới lớp lá sau mưa.

Khánh An

---------------------------------------------------------------------------

Bắt đầu từ ngày 7-9-2020, Báo Bình Phước online mở Chuyên mục “Điều giản dị”.

Đây sẽ là “sân chơi” mới cho tất cả độc giả trên mọi miền đất nước với những góc nhìn dung dị nhưng giàu ý nghĩa xã hội, được nhiều người đồng cảm và mang đúng tiêu chí của chuyên mục là “điều giản dị”.

Bài viết gửi về: baoindientu.thoisu@gmail.com; ĐT: 0888.654.509.

Tòa soạn sẽ trả nhuận bút cho tác giả có bài viết được đăng theo quy định.

Chi tiết xem tại đây

BBT

Khánh An