MỞ ĐƯỜNG CHO TP HCM TĂNG TỐC, VƯƠN TẦM (*): Nghị quyết mới, cơ hội mới

Việc sửa đổi Nghị quyết 98 mở ra cơ hội tái cấu trúc quyền hạn, tạo nền tảng thể chế mới giúp TP HCM tăng tốc, khẳng định vai trò siêu đô thị dẫn dắt vùng và cả nước.

Các chuyên gia kỳ vọng việc sửa đổi Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM (gọi tắt là Nghị quyết 98) không chỉ tháo gỡ một số điểm nghẽn kỹ thuật mà đang mở ra cơ hội "tái cấu trúc quyền hạn" để TP HCM bứt phá trong thời gian tới.

TSKH-KTS NGÔ VIẾT NAM SƠN:

Có cơ chế chung cho cả TP HCM và Đồng Nai

Sự hợp tác giữa TP HCM và Đồng Nai là điều kiện tiên quyết để phát triển mô hình TOD trên các tuyến metro Suối Tiên - Long Thành, Thủ Thiêm - Long Thành, cũng như chuỗi khu thương mại tự do và đô thị sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành.

Thực tiễn cho thấy TOD trên trục metro đi Biên Hòa - Long Thành là tuyến huyết mạch. Nếu Đồng Nai không có cơ chế TOD tương tự TP HCM thì việc triển khai sẽ khó khăn và thiếu tính kết nối.

Vì thế, các cơ chế, chính sách vượt trội cần mở rộng sang Đồng Nai. Chỉ khi 2 địa phương có cơ chế đặc thù giống nhau, quyền lợi tương đồng, việc hợp tác mới thông suốt và đạt mục tiêu phát triển đô thị theo định hướng giao thông.

PGS-TS ĐỖ PHÚ TRẦN TÌNH, Viện Phát triển Chính sách - ĐHQG TP HCM:

Hội tụ đồng thời 3 lợi thế chiến lược

Trong bối cảnh TP HCM hướng tới vai trò siêu đô thị dẫn dắt, khu thương mại tự do (FTZ) được bổ sung trong dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98, có thể được xem là một cú hích thể chế quan trọng.

Một FTZ được thiết kế với thể chế ưu việt, hoàn toàn có khả năng đưa TP HCM tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm logistics, thương mại và đổi mới sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á. Thành phố đang hội tụ đồng thời 3 lợi thế chiến lược gồm cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, trung tâm tài chính quốc tế và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động. Đây là nền tảng rất thuận lợi để FTZ hình thành và phát huy lợi thế cạnh tranh khác biệt.

Với việc xây dựng sân bay Long Thành và có cơ chế đồng bộ với tỉnh Đồng Nai, sẽ giúp TP HCM phát huy mô hình TOD, tăng kết nối vùng. Ảnh: NGUYỄN TUẤN

Chìa khóa đối với TP HCM là quyền tự chủ cao đi kèm với thể chế rõ ràng. FTZ phải được thiết kế trên nền tảng các cơ chế ưu việt thực sự khác biệt, trong đó trọng tâm là quyền tự chủ thể chế cao, cho phép thành phố quyết định linh hoạt về quy hoạch, lựa chọn nhà đầu tư chiến lược và chuẩn mực quản trị theo thông lệ quốc tế.

Khi được quy hoạch gắn kết chặt chẽ với cảng biển, sân bay, khu công nghệ cao và hạ tầng vùng Đông Nam Bộ, FTZ sẽ hình thành cực tăng trưởng mới, khẳng định vị thế tiên phong của TP HCM trong thử nghiệm thể chế đột phá và đóng góp mạnh mẽ vào mục tiêu phát triển nhanh, bền vững của đất nước.

Ông MÃ XUÂN TUẤN, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu - Tư vấn Đầu tư Bất động sản TP HCM (HOREC):

Kỳ vọng thành "phòng thí nghiệm chính sách" cả nước

Một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay của TP HCM nằm ở mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng), khi quy trình thu hồi đất và bồi thường vùng phụ cận nhà ga metro vẫn xung đột với Luật Đất đai 2024.

Thành phố cần được trao quyền áp dụng cơ chế đặc biệt để thu hồi đất trong bán kính phù hợp quanh các nhà ga theo quy hoạch đã phê duyệt, sử dụng cơ chế nhà nước thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thay vì phải thỏa thuận dân sự với từng hộ.

Với việc sửa đổi Nghị quyết 98, thành phố kỳ vọng chuyển hẳn từ tư duy "xin cơ chế thí điểm" sang tư duy "trao quyền tự quyết và chịu trách nhiệm".

Nếu được trao cơ chế đủ mạnh, thành phố sẽ trở thành "phòng thí nghiệm chính sách" của cả nước và thành công của mô hình này sẽ tạo ra tác động lan tỏa cho nhiều địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực đường sắt đô thị và xây dựng trung tâm tài chính.

Chuyên gia kinh tế, TS HUỲNH THANH ĐIỀN:

Cần cơ chế mới cho vận hành đô thị toàn cầu

TP HCM được định hướng là đô thị toàn cầu - mô hình thành phố có vai trò dẫn dắt và chi phối các dòng chảy lớn của kinh tế quốc tế. Nơi đây, dòng vốn quốc tế luân chuyển và là nơi đặt trụ sở của các tập đoàn tài chính hàng đầu trong định hướng phát triển trung tâm tài chính quốc tế.

Đô thị toàn cầu còn là trung tâm luân chuyển hàng hóa quốc tế, như cụm cảng Cái Mép - Thị Vải đang hoạt động như một cảng trung chuyển hàng hóa quốc tế quan trọng của khu vực.

Mục tiêu mà TP HCM cần hướng đến là thu hút, hội tụ nhân tài toàn cầu, người giỏi từ khắp nơi về làm việc. Muốn vận hành theo mô hình như vậy, đô thị đó sẽ không thể giống cách vận hành của các đô thị thông thường hay các tỉnh khác và rất cần một nghị quyết mang tính đặc thù. Đặc thù ở đây có nghĩa là cơ chế vận hành phải khác biệt, linh hoạt hơn, phù hợp với yêu cầu phát triển của một đô thị toàn cầu.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 8-12

NHÓM PHÓNG VIÊN ghi