Những vụ mía ngọt trên nền đất khô cằn ở vùng dân tộc thiểu số Gia Lai

Gần 10 năm gắn bó, năng suất và giá mía ổn định giúp đời sống bà con khấm khá lên, nhiều gia đình thoát nghèo, xây được nhà, sắm được xe. Chính quyền và doanh nghiệp đang tiếp tục đồng hành để cây mía trở thành sinh kế bền vững hơn cho vùng đất khô cằn này.

Xã HBông, nay là Ia Hrú (tỉnh Gia Lai), là vùng trồng mía trọng điểm của bà con Jarai.

Là một trong những hộ tiên phong chuyển đổi hơn 1,5 ha ngô kém hiệu quả sang trồng mía từ năm 2016, đến nay gia đình ông Rmah Bun (dân tộc Jarai, làng Kte, xã Ia Hrú, tỉnh Gia Lai) đã mở rộng lên 7 ha. Ông cho biết cây mía dễ trồng, rất hợp với đất pha cát, sỏi khô cằn ở vùng đồi phía Nam tỉnh. Nếu chăm sóc tốt, năng suất đạt 90 – 100 tấn/ha/vụ. Với giá bao tiêu 900 nghìn đến 1,1 triệu đồng/tấn, sau khi trừ chi phí, mỗi ha vẫn lãi 50 – 60 triệu đồng, vượt trội so với trồng ngô, sắn hay đậu. Ông Rmah Bun chia sẻ về hành trình gắn bó với cây mía và kế hoạch mở rộng quy mô rẫy mía trong thời gian tới.

“Trồng bắp, sắn lời chẳng bao nhiêu, còn mía thì hợp đất, cho thu nhập cao hơn. Ở khu vực xã HBông cũ, không trồng mía chắc khó có cây nào hợp hơn. Năm nay trừ chi phí, nhà tôi lãi khoảng 450 triệu đồng. Sang năm, gia đình dự định thuê thêm 3–4 ha để mở rộng nhưng vốn còn thiếu, mong Nhà nước cho vay ưu đãi hoặc hỗ trợ từ chương trình 1719 vốn giảm nghèo để mua giống, phân bón phát triển kinh tế từ cây mía”, ông Rmah Bun nói.

Người trồng mía ở Ia Hrú, tỉnh Gia Lai đang bước vào cao điểm thu hoạch mía nguyên liệu ép đường.

Nằm cạnh rẫy mía 7 ha của ông Rmah Bun là vườn mía rộng 4 ha của gia đình ông Ksor Bớt (dân tộc Jarai) ở thôn Ia Sa, xã Ia Hrú, tỉnh Gia Lai. Trên rẫy, ông Ksor Bớt cùng gần 10 nhân công đang tất bật chặt mía, gom thành từng đống để xe cẩu đưa lên xe tải chở về nhà máy tiêu thụ. Ông Ksor Bớt tâm sự nhờ gần 10 năm gắn bó với cây mía, gia đình ông đã xây được ngôi nhà hơn 1 tỷ đồng, sắm xe máy tay ga, đồ dùng sinh hoạt và nuôi các con ăn học trưởng thành. Vụ mía này, gia đình lãi khoảng 250 triệu đồng; ông dự tính tiếp tục thuê thêm đất để mở rộng sản xuất, phát triển kinh tế.

“Từ trồng mía mà xây được nhà, nuôi 6 con ăn học trưởng thành, dựng vợ gả chồng. Ngôi nhà hơn 1 tỷ này Tết sẽ kịp hoàn thiện để đón Xuân. Tất cả đều nhờ cây mía. Vụ tới cũng tính thuê thêm đất trồng mía, nhưng vốn còn thiếu, mong Nhà nước có khoản vay ưu đãi hỗ trợ. Tôi mong nhận được hỗ trợ từ chương trình 1719 để mua giống và phân bón. Có vốn, bà con sẽ phát triển được kinh tế, không còn nghèo nữa”, ông Ksor Bớt kiến nghị.

Từ trồng mía nguyên liệu, ông Ksor Bớt, thôn Ia Sa, xã Ia Hrú, tỉnh Gia Lai đã xây được ngôi nhà hơn 1 tỷ đồng.

Xã Ia Hrú, tỉnh Gia Lai được hợp nhất từ các xã Ia Dreng, Ia Rong, HBông (huyện Chư Pưh) và Ia Hrú (huyện Chư Sê), có diện tích hơn 24,1 km², dân số hơn 37.100 người; trong đó dân tộc thiểu số chiếm trên 64%, tỷ lệ hộ nghèo gần 16%. Ông Đỗ Văn Hòa, Trạm trưởng phụ trách vùng nguyên liệu của Công ty Cổ phần Nông nghiệp Agris Gia Lai thông tin, từ năm 2016 doanh nghiệp đã liên kết với hơn 1.000 hộ dân ở xã Ia Hrú trồng gần 2.900 ha mía nguyên liệu. Nhằm hỗ trợ bà con yên tâm gắn bó với cây mía, công ty triển khai nhiều chính sách hỗ trợ từ giống, phân bón, nhân công thu hoạch đến việc duy trì mức giá thu mua ổn định.

“Ngoài các chương trình hỗ trợ vốn, công ty đang thu mua với giá tối thiểu 1 triệu đồng/tấn trong 3 vụ tới. Nhà máy cũng điều tiết nhân công thu hoạch, bố trí xe vào tận rẫy thu mua, bà con chỉ cần ra ruộng theo dõi. Hiện công suất ép 8.000 tấn/ngày, sắp nâng lên 10.000 tấn/ngày nên vùng nguyên liệu vẫn cần mở rộng. Chúng tôi sẽ phối hợp chính quyền vận động người dân, nhất là bà con đồng bào, tham gia trồng mía để phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo”, ông Đỗ Văn Hòa nói.

Doanh nghiệp mía đường ở Gia Lai còn hỗ trợ nhân công và phương tiện thu hoạch mía để giúp bà con.

Theo bà Đinh Thị Hoan, Phó Chủ tịch UBND xã Ia Hrú, đời sống bà con ở khu vực phía Nam tỉnh Gia Lai còn nhiều khó khăn do đất đai cằn cỗi, khí hậu khô nóng, ít được thiên nhiên ưu đãi. Tuy vậy, khu vực thuộc xã HBông cũ lại nổi lên như một điểm sáng khi mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng ngắn ngày từ ngô, sắn, đậu sang trồng mía. Nhờ đó, khoảng 1.000 hộ gắn bó với cây mía đã có cuộc sống khá giả, gần như không còn hộ nghèo. Xã đang phối hợp với doanh nghiệp mía đường rà soát quỹ đất phù hợp để chuyển đổi thêm; đồng thời huy động các nguồn vay ưu đãi hoặc chính sách giảm nghèo hỗ trợ bà con đầu tư sản xuất, nhất là với cây mía.

“Đối với nguồn vốn 1719 hỗ trợ hộ đồng bào dân tộc thiểu số, nếu các gia đình sản xuất mía có nhu cầu, UBND xã sẽ xây dựng kế hoạch hỗ trợ mua giống mía và phân bón. Chúng tôi sẽ rà soát kỹ từng hộ, từng khu vực; khi xác định nhu cầu thực sự, xã sẽ triển khai phân bổ vốn và các nguồn hỗ trợ để đảm bảo quyền lợi cho từng gia đình”, bà Đinh Thị Hoan cho biết.

Với đầu ra ổn định và phù hợp thổ nhưỡng, cây mía đang được khuyến khích để bà con Jarai mở rộng trên những diện tích phù hợp ở xã Ia Hrú, tỉnh Gia Lai.

Cây mía đã chứng minh hiệu quả kinh tế rõ rệt trên vùng đất sỏi pha cát khô cằn, giúp hơn 1.000 hộ dân tộc thiểu số ở Gia Lai vươn lên thoát nghèo. Những ngôi nhà mới, cuộc sống ngày càng sung túc hơn là minh chứng cho sự đổi thay ở Ia Hrú hôm nay. Khi người dân quyết tâm, doanh nghiệp đồng hành và chính quyền hỗ trợ đúng hướng, cây mía không chỉ hợp đất mà còn mở ra sinh kế bền vững. Tiếp đà này, những vụ mía ngọt ở vùng dân tộc thiểu số Gia Lai sẽ còn được nối dài mãi mãi.

Tuấn Long/VOV-Tây Nguyên