Mô hình cảng xanh - phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường

Ngày 28/10, đoàn công tác của Bộ Xây dựng đã đến thăm và làm việc tại Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn (TCSG).

Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ chương trình Tuần lễ công trình xanh và giao thông xanh 2025 do Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức.

Toàn cảnh buổi làm việc giữa đoàn Bộ Xây dựng và Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn.

Chia sẻ với đoàn công tác, đại diện Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết, đơn vị là công ty trực thuộc Bộ Quốc phòng, được thành lập từ năm 1989.

Hiện, TCSG là doanh nghiệp khai thác cảng, logistics và vận tải biển lớn nhất Việt Nam, hoạt động trên 5 trụ cột chính gồm khai thác cảng; dịch vụ logistics, vận tải biển và kinh tế biển; đầu tư - kinh doanh khu công nghiệp, khu thương mại tự do; phát triển du lịch biển đảo và năng lượng tái tạo.

TCSG chiếm hơn 85% thị phần sản lượng container xuất nhập khẩu TP.HCM và gần 50% thị phần cả nước, với sản lượng thông qua hệ thống cảng đạt khoảng 10 triệu TEUs mỗi năm.

Hệ thống gồm 5 cảng nước sâu, 7 cảng trung chuyển, 4 bến sà lan, cùng hệ thống ICD và cảng cạn với gần 1 triệu m² kho bãi, 110 sà lan và đội xe hơn 1.000 phương tiện.

TCSG hiện có hơn 17.000 lao động, trong đó 7.200 nhân viên và khoảng 10.000 công nhân.

Theo định hướng phát triển bền vững, Tân Cảng Sài Gòn xác định chuyển đổi xanh là chiến lược trọng tâm.

Năm 2018, cảng Tân Cảng - Cát Lái trở thành cảng đầu tiên tại Việt Nam nhận Giải thưởng "Cảng xanh" của Cộng đồng Cảng APEC (APSN).

Những năm qua, cảng không ngừng đổi mới trang thiết bị, đẩy mạnh chuyển đổi số, tổ chức nhiều chương trình đào tạo nâng cao nhận thức người lao động về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Đại tá Nguyễn Thanh Trúc, Phó Tư lệnh Binh đoàn 20, Phó Tổng Giám đốc Công ty Tân Cảng Sài Gòn.

Tại Tân Cảng - Cát Lái, các giải pháp chuyển đổi xanh đã và đang được áp dụng gồm: sử dụng nhiên liệu sạch và thay thế, chuyển đổi số để tăng hiệu quả khai thác và tiết kiệm năng lượng, quản lý chất thải, bảo vệ hệ sinh thái, triển khai các hoạt động trách nhiệm xã hội.

Cảng đã lắp đặt hàng rào chống ồn, chống bụi cao 2,5-3m, thu gom rác thải, phát quang cây cỏ dại khu vực bãi container, quét hút bụi và tưới nước mặt đường các khu vực thi công, đảm bảo mỹ quan và an toàn phòng cháy chữa cháy.

Đại tá Nguyễn Thanh Trúc, Phó Tư lệnh Binh đoàn 20, Phó Tổng Giám đốc Công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết, với việc triển khai kế hoạch cảng xanh giai đoạn 2023-2025 phủ khắp các lĩnh vực hoạt động và toàn hệ thống Bắc - Trung - Nam, đơn vị đã ghi nhận những thành tựu nhất định.

Trong đó, năng lượng mặt trời áp mái đạt 432.500m2 (24.500m2 tại Cát Lái, 55.000m2 tại Sóng Thần, 353.000m2 tại Long Bình) với tổng công suất 80 Mw/năm. Năm 2025, đơn vị lắp đặt 20.000m2 tại cảng Cát Lái và 5.000m2 tại kho số 1 ICD Hải Phòng.

Về trạm cấp điện bờ cho tàu, hiện có 1 trạm 2 MW tại Cát Lái dự kiến đưa vào sử dụng năm 2025, 2 trạm 6 MW tại HICT sẽ vận hành từ năm 2026.

Hệ thống thiết bị kỹ thuật sử dụng pin điện đang được mở rộng với 5 xe đầu kéo điện và 2 xe buýt điện dự kiến hoạt động trong năm 2026.

Ở lĩnh vực vận tải thủy nội địa, TCSG hiện có 146 sà lan, với sức chở tương đương 20.000 xe đầu kéo, góp phần giảm phát thải khí nhà kính và ùn tắc đường bộ.

Tân Cảng Sài Gòn đẩy mạnh phát triển xanh, bền vững.

Từ năm 2025, TCSG xác định thực hiện mục tiêu kép, đó là lấy chuyển đổi số làm nền tảng cho chuyển đổi xanh, đồng thời lấy kết quả chuyển đổi xanh làm thước đo cho giá trị chuyển đổi số.

Doanh nghiệp tập trung vào ba nhóm giải pháp chính, bao gồm tối ưu hóa quản trị hệ thống (tự động hóa), quản trị môi trường (từ sớm, từ xa), quản trị năng lượng (AI) bằng chuyển đổi số; chuyển đổi sang sử dụng nguồn năng lượng sạch trên các trang thiết bị hiện hữu và đầu tư mới với điều kiện Chính phủ hỗ trợ pháp lý, tài chính và nghiên cứu, triển khai thí điểm năng lượng điện gió, nhiên liệu methanol, hydrogen; thị trường tín chỉ các-bon nội địa.

Tuy nhiên, để việc chuyển đổi xanh được nhanh chóng, hiệu quả, TCSG đề xuất Chính phủ sớm ban hành khung pháp lý và luật hóa các quy định về chuyển đổi xanh, quy định tỷ trọng và giá trị quy đổi kinh tế của yếu tố "xanh" trong đầu tư, mua sắm thiết bị mới.

Đồng thời có chính sách tài chính linh hoạt, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng xanh trong nước và quốc tế, tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia các dự án xanh; miễn, giảm thuế và rút gọn thủ tục cho thiết bị, vật tư phục vụ chuyển đổi xanh.

Bên cạnh đó, cần chuẩn hóa công nghệ hạ tầng xanh, hỗ trợ phát triển chuỗi cung ứng như trạm sạc điện, nhà máy sản xuất pin, để giảm giá thành đầu tư.

Ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng).

Tại buổi làm việc, ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) đánh giá cao những nỗ lực của TCSG trong việc triển khai các giải pháp chuyển đổi xanh gắn với hoạt động sản xuất - kinh doanh.

Ông Lê Trung Thành nhấn mạnh, TCSG là đơn vị tiêu biểu cho xu hướng phát triển cảng xanh và logistics bền vững.

Việc tận dụng năng lượng tái tạo, giảm phát thải, áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam đến năm 2050.

Để lĩnh vực này phát triển bền vững và hiệu quả hơn, ông Thành cho rằng, cần tập trung rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật liên quan, đảm bảo tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của đất nước.

Trong đó, những ý kiến đóng góp và kinh nghiệm thực tiễn của TCSG sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Xây dựng tổng hợp, đề xuất chính sách và hướng dẫn kỹ thuật về hạ tầng xanh, đặc biệt trong lĩnh vực logistics, giao thông và khu công nghiệp.

Mỹ Quỳnh

Cao Cường