Mô hình công - tư đưa phim Nhà nước đặt hàng trở thành bom tấn gần 600 tỷ đồng như 'Mưa đỏ'

Mô hình phối hợp công - tư hiệu quả

Cuối ngày 8/9, doanh thu phim điện ảnh Mưa đỏ chạm mốc 572 tỷ đồng. Phim được nhiều chuyên gia dự đoán sẽ thu về khoảng 700 tỷ đồng khi rời rạp. Tác phẩm cũng phá vỡ những định kiến về dòng phim lịch sử, chiến tranh cách mạng vốn được coi là kén khán giả, khó bán vé.

Ngay từ khi đề án phim mới được xây dựng, hãng phim Điện ảnh Quân đội nhân dân nhận được sự chỉ đạo trực tiếp, xuyên suốt của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Đơn vị phát hành phim là Galaxy Studio. Việc hợp tác chặt chẽ giữa đơn vị sản xuất, nhà phát hành cũng là yếu tố giúp phim liên tiếp lập kỷ lục doanh thu và đạt hiệu ứng truyền thông tốt.

Ông Đặng Trần Cường - Cục trưởng Cục Điện ảnh - nhấn mạnh việc hợp tác giữa Điện ảnh Quân đội nhân dân và đơn vị phát hành là minh chứng điển hình cho mô hình phối hợp công - tư trong lĩnh vực điện ảnh.

Mưa đỏ được xây dựng từ tác phẩm văn học cùng tên của nhà văn Chu Lai, tái hiện cuộc chiến đấu 81 ngày đêm oanh liệt tại Thành cổ Quảng Trị năm 1972.

"Thông qua sự hợp tác này, các tác phẩm điện ảnh có nhiệm vụ chính trị như Mưa đỏ không chỉ dừng lại ở phạm vi phục vụ nội bộ hay các kênh phổ biến truyền thống, mà còn được đưa đến đông đảo công chúng thông qua hệ thống rạp chiếu thương mại. Một trong các yếu tố chính mang lại thành công cho bộ phim Mưa đỏ là sự tham gia chuyên nghiệp của đơn vị phát hành. Đây là cách làm hiệu quả giúp bộ phim vừa hoàn thành trọng trách tuyên truyền, giáo dục, vừa phát huy giá trị nghệ thuật, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội và thành công về mặt doanh thu", lãnh đạo Cục Điện ảnh nói với Tiền Phong.

Ông Đặng Trần Cường nhấn mạnh đây là sự kết hợp mang tính hỗ trợ, bổ sung, không làm thay đổi bản chất Mưa đỏ vốn là một bộ phim được Nhà nước đặt hàng, sản xuất bằng ngân sách nhà nước để thực hiện nhiệm vụ chính trị, tư tưởng.

Cách làm này còn cho thấy sự chủ động, linh hoạt trong việc gắn kết giữa nhiệm vụ chính trị và nhu cầu thưởng thức điện ảnh của xã hội, nâng cao hiệu quả phổ biến phim phục vụ công chúng.

Hòa nhập với dòng chảy chung

Nhà nước dành kinh phí thường niên đặt hàng các hãng phim lớn sản xuất các bộ phim phục vụ nhiệm vụ chính trị, phim chiến tranh lịch sử. Trước đây, nhiều bộ phim nhà nước đặt hàng như Bình minh đỏ, Phơi sáng, Hồng Hà nữ sĩ được giới chuyên môn ghi nhận về chất lượng nhưng không được nhiều khán giả biết đến. Phim đặt hàng khó cạnh tranh với phim thương mại, khi làm xong thường được nhiều người gán cho cụm từ "cất kho".

Thành công bất ngờ của Đào, phở và piano - phim do Nhà nước đặt hàng - ra rạp năm 2024 - cho thấy nhiều khoảng trống trong sản xuất và phát hành phim sử dụng ngân sách nhà nước. Nguyên nhân của khoảng trống này được chỉ ra là do vướng mắc cơ chế, chưa có chế tài hỗ trợ phát hành, phổ biến các phim sử dụng ngân sách nhà nước.

Phim Đào, phở và piano - tác phẩm điện ảnh Nhà nước đặt hàng - ra rạp dịp Tết Nguyên đán 2024 và bất ngờ tạo cơn sốt phòng vé.

Theo quy định, dòng phim này chỉ được cấp hoàn toàn kinh phí sản xuất, nhưng chưa có kinh phí phát hành. Khi chiếu trên toàn quốc cũng cần thêm quy định về tỷ lệ phần trăm cho nhà phát hành.

Nhằm tháo gỡ nút thắt để phim sử dụng ngân sách nhà nước ra rạp, bán được vé, Cục Điện ảnh đang hoàn thiện Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị.

Theo lãnh đạo Cục Điện ảnh, sự hợp tác giữa Hãng phim Quân đội và đơn vị phát hành trong trường hợp của Mưa đỏ được xem là bước đi chủ động, xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, mang ý nghĩa tiên phong thử nghiệm mô hình phối hợp công - tư trong điện ảnh. Thành công của phim cũng cho thấy nếu được đầu tư nghiêm túc, phim về lịch sử, chiến tranh cách mạng hoàn toàn có thể chinh phục thị trường.

"Việc hợp tác này mở ra hướng đi mới cho các tác phẩm điện ảnh nhiệm vụ chính trị, thay vì giới hạn trong phạm vi phim đặt hàng với cách phát hành khép kín, nay các bộ phim có thể hòa nhập với dòng chảy chung của thị trường, từ đó tăng cường sức hút, nâng cao tính hấp dẫn", ông Đặng Trần Cường nói.

Nếu được đầu tư nghiêm túc, phim về lịch sử, chiến tranh cách mạng hoàn toàn có thể chinh phục thị trường

Về mặt chính sách, sự kết hợp này là cơ sở thực tiễn để Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) và các đơn vị liên quan nghiên cứu, hoàn thiện khung pháp lý trong Nghị định mới, đồng thời khuyến khích nhân rộng mô hình hợp tác Nhà nước - tư nhân trong sản xuất, phát hành và phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị.

Thu An