Mở không gian phát triển cho sản phẩm OCOP trên sàn thương mại điện tử

Khi đặc sản OCOP bước lên sàn thương mại điện tử

Thương mại điện tử (TMĐT) đang mở ra không gian phát triển mới cho các sản phẩm OCOP, giúp đặc sản địa phương vượt qua rào cản địa lý để tiếp cận thị trường rộng lớn hơn. Với bánh phồng tôm OCOP đặc sản Cà Mau, TMĐT đã giúp sản phẩm tiếp cận khách hàng rộng hơn, đồng thời đảm bảo chất lượng và minh bạch thông tin sản phẩm.

Tuy nhiên, khi bước lên sàn số, những sản phẩm làm thật, đầu tư bài bản cũng phải đối mặt với áp lực cạnh tranh gay gắt, đặc biệt về giá bán và mức độ minh bạch thông tin.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, bà Trần Thu Trang - Giám đốc Hợp tác xã Bánh phồng tôm Hàng Vịnh Năm Căn (Cà Mau) - cho biết, khoảng hai năm trở lại đây, hợp tác xã đã từng bước đưa các sản phẩm OCOP như bánh phồng tôm, bánh phồng cua lên các sàn TMĐT và mạng xã hội.

Các sản phẩm bánh phồng tôm và bánh phồng cua đạt chuẩn OCOP của Hợp tác xã Hàng Vịnh - Năm Căn (Cà Mau) được trưng bày giới thiệu tới người tiêu dùng. Ảnh: Minh Anh

"Việc đưa sản phẩm lên sàn TMĐT giúp bánh phồng Năm Căn tiếp cận được nhiều khách hàng hơn, đặc biệt là ở các tỉnh, thành phố xa địa phương. Tuy nhiên, cơ hội này cũng đi kèm không ít áp lực, trong đó áp lực lớn nhất là câu chuyện về giá. Trên cùng một nền tảng, sản phẩm làm từ nguyên liệu thật, công bố rõ ràng tỷ lệ tôm phải cạnh tranh trực tiếp với nhiều sản phẩm có mức giá thấp hơn rất nhiều", bà Trang chia sẻ.

Theo bà Trang, phần lớn khách hàng thường quan tâm đến giá cả, ít khi đọc kỹ thành phần hay tìm hiểu quy trình sản xuất, khiến hợp tác xã phải mất nhiều thời gian giải thích vì sao sản phẩm có giá cao hơn. Dù đã đạt chứng nhận OCOP và bảo đảm nguồn gốc, chất lượng, nhưng trên môi trường số, những lợi thế này vẫn khó tạo khác biệt nếu thiếu cơ chế phân loại và kiểm soát chặt chẽ từ các sàn.

Ở quy mô doanh nghiệp, ông Huỳnh Văn Luận, đại diện Công ty TNHH Vĩnh Hòa Phát cho biết, sản phẩm bánh phồng tôm của doanh nghiệp được sản xuất theo quy trình khép kín, đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của thị trường xuất khẩu, từ kiểm soát nguyên liệu đầu vào đến công bố thành phần minh bạch.

Vĩnh Hòa Phát công khai minh bạch tỷ lệ tôm (38%) và thành phần trên bao bì, khẳng định lợi thế cạnh tranh bằng chất lượng thực tế thay vì chạy đua giá rẻ. Ảnh: Vĩnh Hòa Phát

Chính việc đầu tư bài bản, tuân thủ đúng quy trình này khiến giá thành sản phẩm khó có thể chạy theo cuộc đua giá rẻ đang phổ biến trên thị trường đại trà và các sàn TMĐT.

"Khi tuân thủ đầy đủ quy trình và tiêu chuẩn, chi phí cao hơn nên giá bán không thể thấp. Tuy nhiên, trên sàn TMĐT, sản phẩm của chúng tôi phải cạnh tranh trực tiếp với nhiều mặt hàng giá rẻ, quảng cáo hấp dẫn nhưng chất lượng khó kiểm chứng", ông Luận chia sẻ.

Theo doanh nghiệp, điều này khiến môi trường kinh doanh thiếu công bằng, khi các đơn vị làm ăn nghiêm túc phải gánh nhiều chi phí và áp lực tuân thủ, còn những sản phẩm công bố thông tin không đúng thực tế vẫn dễ dàng tồn tại trên các sàn TMĐT.

Siết chặt quản lý thương mại điện tử

Trước tình hình trên, mới đây Quốc hội đã thông qua Luật Thương mại điện tử. Đây được xem là bước ngoặt quan trọng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho thương mại số tại Việt Nam, hướng tới một thị trường minh bạch, bền vững và phù hợp với quá trình chuyển đổi số.

Luật TMĐT buộc người bán phải công khai minh bạch nguồn gốc, xuất xứ, thành phần và tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; đồng thời không được quảng cáo gây nhầm lẫn về công dụng, chất lượng hay chứng nhận và chịu trách nhiệm pháp lý nếu thông tin sai lệch. Quy định này nhằm ngăn chặn tình trạng "thổi phồng" công dụng sản phẩm và đảm bảo cạnh tranh lành mạnh.

Đáng chú ý, luật siết chặt yêu cầu truy xuất nguồn gốc điện tử nhằm tạo hàng rào bảo vệ đặc biệt cho sản phẩm OCOP và nông sản. Việc quy định rõ trách nhiệm của sàn TMĐT sẽ giúp định danh chính xác đặc sản vùng miền, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái làm ảnh hưởng đến uy tín của các chủ thể OCOP chân chính. Qua đó, khi xảy ra vi phạm, việc xác định trách nhiệm không còn mập mờ, góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng và các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Siết chặt quản lý trên TMĐT là xu hướng tất yếu để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp chân chính. Ảnh minh họa

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, đại diện doanh nghiệp Ánh Kua cho rằng, việc siết chặt các quy định là cần thiết để lập lại trật tự trên môi trường kinh doanh số.

Để thích ứng, doanh nghiệp này đã từng bước chủ động chuẩn hóa nhãn mác, hoàn thiện thông tin sản phẩm, triển khai truy xuất nguồn gốc và thực hiện đầy đủ hóa đơn điện tử theo quy định. Song song đó, doanh nghiệp tích cực cập nhật các tiêu chuẩn mới và tham gia các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trên các sàn TMĐT.

Ở góc nhìn dài hạn, doanh nghiệp bày tỏ sự đồng thuận với định hướng quản lý mới. "Nếu được thực thi nghiêm túc và đồng bộ, các quy định này sẽ trở thành ‘hàng rào’ quan trọng, bảo vệ hiệu quả cho các sản phẩm OCOP làm ăn chân chính trước tình trạng hàng giả, hàng nhái trên sàn TMĐT hiện nay", đại diện doanh nghiệp này nhấn mạnh.

Minh Anh