Phát triển công nghiệp theo lợi thế vùng

Giai đoạn 2021 - 2025, giá trị sản xuất công nghiệp (theo giá so sánh 2010) tăng bình quân 10,7%/năm, giá trị tăng thêm toàn ngành tăng 11,6%/năm. Tỷ trọng ngành công nghiệp chiếm khoảng 35% trong cơ cấu GRDP của tỉnh năm 2025.

Ngành công nghiệp Quảng Ngãi được mở rộng nhờ sự phát triển đồng bộ của các KKT, KCN và hệ thống CCN. Mỗi khu vực đều có thế mạnh riêng, được khai thác, phát huy hiệu quả.

Công nhân Công ty TNHH XDD Textile Việt Nam (tại KCN VSIP) trong ca làm việc.

Khu vực phía đông Quảng Ngãi có KKT Dung Quất và một số KCN lớn như Tịnh Phong, Quảng Phú với hạ tầng được đầu tư cơ bản, hệ thống giao thông kết nối thuận lợi cùng với cảng nước sâu Dung Quất có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn là nơi tập trung lực lượng sản xuất nòng cốt.

Tại đây, cùng với ngành công nghiệp chủ lực là lọc hóa dầu (chiếm tỷ trọng hơn 36% trong cơ cấu giá trị sản xuất toàn ngành), từ năm 2019, ngành luyện kim, sản xuất kim loại phát triển mạnh mẽ, vươn lên trở thành công nghiệp giữ vị trí quan trọng (chiếm tỷ trọng 31% giá trị sản xuất ngành công nghiệp).

Công nghiệp dệt may, da giày tập trung chủ yếu ở KCN VSIP, Tịnh Phong và một số cụm công nghiệp ở các địa phương vùng đồng bằng, nơi có điều kiện thuận lợi, lực lượng lao động dồi dào.

Khu vực phía tây của tỉnh có lợi thế lớn về phát triển năng lượng tái tạo với sự đa dạng về loại hình điện gió, điện mặt trời, thủy điện. Trên địa bàn tỉnh có 56 dự án thủy điện đã đi vào vận hành với tổng công suất trên 1.085MW, 2 nhà máy điện mặt trời với tổng công suất 56MW cùng với 17 dự án thủy điện và 2 dự án điện mặt trời đang được triển khai.

Ngành sản xuất và phân phối điện đã từng bước trở thành một trong những ngành công nghiệp thế mạnh của tỉnh, sau ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Khu vực này còn có các vùng sản xuất nông, lâm nghiệp tập trung quy mô lớn, thời gian qua đã cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến tại chỗ và cả ở khu vực phía đông tỉnh.

Một số sản phẩm nông nghiệp chế biến đã từng bước thâm nhập và được đón nhận tại một số thị trường quốc tế có tiêu chuẩn cao, nhất là các sản phẩm từ sâm Ngọc Linh và dược liệu.

Giám đốc Sở Công thương Nguyễn Thanh Mân cho biết, phát triển công nghiệp theo vùng lợi thế giúp khai thác, phát huy tối đa tiềm năng từng địa phương, khu vực, hình thành cấu trúc công nghiệp hợp lý. Điều quan trọng trong phát triển công nghiệp Quảng Ngãi là không chỉ phát huy được thế mạnh riêng lẻ mà còn thúc đẩy liên kết để tạo chuỗi giá trị khép kín.

Đây cũng là định hướng được tỉnh chú trọng nhằm tiếp tục đưa ngành công nghiệp phát triển nhanh, mạnh, bền vững trong thời gian tới. Trong kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội 5 năm 2026 - 2030 (Nghị quyết số 47/NQ-HĐND, ngày 10/12/2025) tỉnh đã đề ra mục tiêu liên kết và phát huy tiềm năng, lợi thế, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đảm bảo kết nối liên vùng, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.

Hiện nay, Quảng Ngãi có không gian phát triển rộng lớn, điều kiện bố trí quỹ đất quy mô lớn cho các khu công nghiệp, dịch vụ logistics, đô thị công nghiệp rất thuận lợi.

Vị trí chiến lược nằm trên hành lang kinh tế Đông - Tây (từ Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y qua Tây Nguyên xuống cảng nước sâu Dung Quất) và trục ven biển miền Trung; hạ tầng then chốt (cao tốc Bắc - Nam, cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum, cảng biển nước sâu, sân bay Chu Lai) đang được hình thành, giúp gia tăng sức cạnh tranh về logistics cũng tạo ra lợi thế để Quảng Ngãi thu hút đầu tư vào các ngành công nghiệp nặng, công nghiệp nền tảng và công nghiệp hỗ trợ.

Theo đó, trên cơ sở nền tảng đã có, Quảng Ngãi tiếp tục đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp có lợi thế như lọc hóa dầu, công nghiệp hóa chất, luyện cán thép, đóng tàu biển và các ngành công nghiệp khác gắn với việc khai thác cảng nước sâu tại KKT Dung Quất.

Đồng thời, tích cực thu hút nhà đầu tư kinh doanh hạ tầng để phát triển các KCN theo các mô hình KCN - đô thị - dịch vụ, KCN hỗ trợ, KCN chuyên sâu chế biến các sản phẩm sau thép, hóa dầu... nhằm phát huy tối đa nguồn lực đất đai và lợi thế sẵn có.

Thực hiện mục tiêu phát triển KKT Dung Quất và các KCN của tỉnh trở thành KKT chuyên biệt, xanh, thông minh và phát triển bền vững. Tỉnh cũng khuyến khích, tạo điều kiện thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản gắn với xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung, quy mô lớn tại khu vực phía tây tỉnh; tăng cường kết nối với các nhà máy chế biến phía đông để hình thành chuỗi liên kết từ sản xuất nguyên liệu - chế biến - tiêu thụ, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu.

Bên cạnh đó, Quảng Ngãi cũng chú trọng khai thác, phát huy lợi thế về thủy điện, điện gió, điện mặt trời tại những vùng có điều kiện nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp năng lượng phát triển nhanh, góp phần tự chủ năng lượng, giảm phát thải carbon và tạo động lực phát triển các ngành sản xuất khác.

Bài, ảnh: THIÊN HƯƠNG