Mở ra cơ hội mới về nhà ở cho người lao động

Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết về nhà ở xã hội - mở ra cơ hội cho người lao động

• KỲ VỌNG TỪ CHÍNH SÁCH ĐẶC THÙ

Nghị quyết gồm 14 điều khoản cụ thể, sẽ được thực hiện thí điểm trong vòng 5 năm trên phạm vi toàn quốc. Đây là bước tiến quan trọng, thể hiện sự quyết liệt của Quốc hội trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt nhà ở xã hội, đặc biệt là tại các đô thị lớn và khu công nghiệp tập trung đông lao động.Một trong những điểm sáng của nghị quyết là việc giao quyền chủ động cho địa phương trong việc xác định đối tượng thụ hưởng. Việc này sẽ dựa trên các yếu tố thực tế như khoảng cách di chuyển, điều kiện hạ tầng giao thông, đặc điểm vùng, miền..., từ đó, đảm bảo chính sách được áp dụng linh hoạt, phù hợp với nhu cầu và điều kiện của từng địa phương.

Nội dung đáng chú ý nhất trong nghị quyết là đề xuất thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia - một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, có tư cách pháp nhân độc lập. Đây được xem là giải pháp mang tính nền tảng, tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định và bền vững cho phát triển nhà ở xã hội. Quỹ này sẽ được hình thành từ nhiều nguồn: ngân sách nhà nước cấp; tiền từ đấu giá đất; từ việc bán nhà ở thuộc tài sản công; và đặc biệt là các khoản đóng góp tự nguyện từ tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Quỹ sẽ được sử dụng để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, hệ thống hạ tầng kỹ thuật - xã hội, và hỗ trợ tạo lập nhà ở cho công nhân, cán bộ, viên chức, người lao động.

Nhiều Đại biểu Quốc hội đã góp ý, đề xuất rất phù hợp thực tiễn và cho rằng, một trong những trở ngại lớn nhất trong phát triển nhà ở xã hội nhiều năm qua là thủ tục hành chính rườm rà, thiếu nhất quán. Nhằm khắc phục tình trạng này, nghị quyết đã mạnh dạn đề xuất bỏ hàng loạt bước trong quy trình đầu tư xây dựng, như: lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết; thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi; miễn giấy phép xây dựng nếu sử dụng thiết kế mẫu đã được phê duyệt. Đặc biệt, thời gian thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và giao chủ đầu tư được rút ngắn xuống tối đa 75 ngày, thay vì hơn 200 ngày như hiện tại. Đây là một thay đổi mang tính “đột phá thủ tục”, hứa hẹn đẩy nhanh tiến độ các dự án đang chậm trễ.

• CƠ CHẾ ĐẦU TƯ LINH HOẠT VÀ MINH BẠCH

Thay vì buộc phải tổ chức đấu thầu như các dự án thương mại, các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang Nhân dân không sử dụng vốn công sẽ được phép chỉ định chủ đầu tư. Điều này không chỉ đơn giản hóa thủ tục, mà còn giúp chọn lọc các nhà đầu tư có đủ năng lực, tâm huyết, sẵn sàng đồng hành lâu dài cùng chính sách.

Việc xác định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội cũng được giao cho chủ đầu tư, với điều kiện phải tuân thủ quy định pháp luật và được kiểm tra, kiểm toán công khai. Nếu chi phí thực tế thấp hơn giá đã ký với người mua, phần chênh lệch phải hoàn trả; nếu cao hơn, nhà đầu tư không được thu thêm. Cơ chế này nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân, đồng thời tránh phát sinh tiêu cực.

• HƯỚNG TỚI MỤC TIÊU 1 TRIỆU CĂN HỘ NHÀ Ở XÃ HỘI

Chính phủ đã từng đặt mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030. Tuy nhiên, tốc độ triển khai hiện nay vẫn còn chậm do nhiều rào cản cả về pháp lý lẫn nguồn lực. Với việc thông qua nghị quyết lần này, kỳ vọng lớn được đặt vào khả năng tháo gỡ nút thắt, mở rộng không gian phát triển cho nhà ở xã hội. Một điểm mới là các cơ quan như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an có thể chủ động giao chủ đầu tư các dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang, sau khi thống nhất với địa phương. Điều này góp phần phân bổ lại hợp lý nguồn lực và chủ động hơn trong công tác tổ chức thực hiện.Có thể thấy, nhà ở không chỉ là nhu cầu thiết yếu, mà còn là điều kiện tiên quyết để giữ chân người lao động, ổn định nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp, đô thị lớn. Việc đẩy mạnh đầu tư nhà ở xã hội, đặc biệt là nhà ở cho công nhân, sẽ tạo ra sự ổn định dài hạn cho thị trường lao động. Không ít doanh nghiệp hiện nay gặp khó khăn vì công nhân phải thuê nhà xa, di chuyển bất tiện, ảnh hưởng tới năng suất lao động và gắn bó lâu dài. Chính vì vậy, chính sách cho phép doanh nghiệp nhà nước, cơ quan hành chính thuê nhà ở xã hội cho nhân viên cũng là một bước đi đúng hướng, thể hiện tầm nhìn dài hạn.

Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm về các cơ chế, chính sách đặc thù cho nhà ở xã hội không chỉ là một hành động lập pháp đơn thuần. Đó là cam kết của Nhà nước trong việc đảm bảo an sinh xã hội, bảo vệ quyền được sống, được an cư của hàng triệu người lao động. Nghị quyết này sẽ là nền móng cho một hệ sinh thái phát triển nhà ở xã hội bền vững - nơi mà mỗi người dân, dù thu nhập thấp hay cao, đều có quyền mơ ước và hiện thực hóa một mái ấm gần nơi làm việc, đầy đủ tiện ích, và giá cả hợp lý.

NGUYỆT THU