Mỏi mòn chờ tái định cư

Một góc của Dự án Khu đô thị ven sông Hạc nhìn từ trên cao.

Khu dân cư phố Thành Công nằm trong vùng quy hoạch Dự án Khu đô thị mới ven sông Hạc do Công ty TNHH Tập đoàn Bất động sản Đông Á làm chủ đầu tư, được UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt từ năm 2006, đến năm 2009 thì được phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 với tổng diện tích đất quy hoạch hơn 37ha, gồm: Đất ở thương mại giao cho nhà đầu tư là 9,721ha; đất nhà ở chia lô phục vụ tái định cư, diện tích 4,595ha; đất chung cư, kết hợp dịch vụ thương mại, nhà trẻ để bố trí tái định cư, người có thu nhập thấp và các đối tượng chính sách khác, diện tích 1,127ha... Mục tiêu của dự án là cải tạo môi trường cảnh quan đô thị dọc hai bên bờ sông Hạc; xây dựng lại và xây dựng mới một khu đô thị hoàn chỉnh theo quy hoạch được duyệt. Thế nhưng, sau gần 20 năm triển khai, dự án vẫn chưa thực hiện xong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), khiến hàng trăm hộ dân “đi không được, ở cũng không xong”.

Ngôi nhà của gia đình bà Nguyễn Thị Cúc, 65 tuổi nằm ở trong con ngõ nhỏ ở phố Thành Công. Vốn là công nhân của một công ty xây dựng, gia đình bà chuyển đến đây sinh sống từ những năm 1980. Ngôi nhà đã xuống cấp theo thời gian.

“Nhà cửa tạm bợ, chắp nối để ở, khổ lắm! Mà ở đây thì thường xuyên bị ngập lụt. Cứ mùa mưa, bão là ngập, ngập cao cả mét và phải mất cả tuần nước mới rút. Từ tháng 7/2025 đến nay, khu dân cư này đã 3 lần sống trong cảnh ngập lụt, có lần nước ngập ngang người, đồ đạc ngâm trong nước, hư hỏng nặng”, bà Cúc thở dài nói.

Với gia đình bà Lê Thị Nhạc, căn nhà vốn đã xuống cấp theo thời gian nay càng thêm hư hỏng. Đợt mưa bão dữ dội năm nay khiến một phần mái ngói và bức tường phía trước bị sập, buộc bà phải thuê thợ chắp vá tạm để bảo vệ tài sản. Giống như nhiều hộ dân trong khu phố, bà Nhạc chỉ mong sớm được thoát khỏi cảnh sống tạm bợ giữa lòng đô thị. Và dường như đã quen với cuộc sống tạm bợ suốt nhiều năm, các hộ dân trong khu phố còn chung tiền đóng bè luồng để di chuyển ra đường lớn, đưa con đi học hay đi chợ mỗi khi nước lên. Hầu như gia đình nào cũng phải dự trữ sẵn đôi ủng cao, phòng trường hợp ngập bất ngờ. Ngập lụt không chỉ gây khó khăn trong sinh hoạt mà còn kéo theo mất điện, mất nước và nỗi ám ảnh về vệ sinh môi trường trong khu dân cư.

Gia đình ông Hà Phạm Dương - một trong những hộ sống ở vị trí trũng nhất khu dân cư, vừa phải chật vật trong căn nhà cấp 4 đã xuống cấp, vừa thường xuyên phải chịu đựng mùi hôi thối bốc lên từ hệ thống cống nước thải ngay trước cửa.

Những căn nhà ở phố Thành Công đã xuống cấp, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Ông Dương ngao ngán nói: “Ở đây ô nhiễm lắm. Nước cống dồn về khu đất trống trước nhà, nắng lên thì bốc mùi, mưa xuống lại ngập úng, nước thải tràn lan khắp nơi. Có nhà chịu không nổi phải khóa cửa về quê hoặc đi nơi khác thuê trọ. Gia đình tôi kinh tế khó khăn nên vẫn phải bám trụ. Chỉ mong dự án còn tiếp tục thì sớm hoàn thành GPMB; còn nếu bỏ dở thì cũng cần sớm “gỡ” quy hoạch để người dân được sửa chữa, nâng cấp nhà cửa và khu phố được đầu tư hạ tầng. Chứ chờ đợi hết năm này sang năm khác thế này thì mệt mỏi quá"!

Được biết, Dự án Khu đô thị mới ven sông Hạc có tổng diện tích đất phải thu hồi hơn 33ha, liên quan đến hơn 1.000 hộ dân thuộc 3 phường Đông Thọ, Trường Thi và Nam Ngạn cũ. Tính đến tháng 3/2025, UBND TP Thanh Hóa trước đây đã thực hiện GPMB được trên 22ha. Tổng diện tích chưa thực hiện xong việc GPMB là hơn 9ha trong đó có hơn 7,5ha đất thổ cư. Một trong những điểm vướng mắc của dự án đó là, năm 2010 quy hoạch tổng diện tích thực hiện bố trí tái định cư được điều chỉnh là 5,72ha, trong đó 3,85ha nằm trên phần diện tích dân cư hiện trạng (với khoảng 300 hộ dân đang sinh sống). Đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm chậm GPMB thực hiện dự án. Bên cạnh đó, dự án được ban hành cơ chế, chính sách thực hiện từ năm 2010, đến nay đã kéo dài nhiều năm, nhiều văn bản pháp lý quy định về quản lý đất đai đã không còn phù hợp và hết hiệu lực thi hành...

Được biết, đối với việc thực hiện Dự án Khu đô thị mới ven sông Hạc, cuối tháng 10/2025 UBND tỉnh đã giao Thanh tra tỉnh rà soát lại tổng thể dự án, tiến hành thanh tra những nội dung chưa được thanh tra, để kết luận, chỉ rõ những hạn chế, tồn tại, khó khăn, vướng mắc và khuyết điểm, vi phạm nếu có. Trên cơ sở đó, kiến nghị biện pháp khắc phục, xử lý kịp thời theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người có đất bị thu hồi.

Bài và ảnh: Minh Hiền