Mối nguy khó lường từ amip ăn não

Amip ăn não gần đây bỗng dưng quay trở lại đe dọa sự sống người dân Mỹ

Người ta tìm thấy loại amip cực nhỏ này trong nguồn cung cấp nước của cộng đồng. Theo Đài tin tức KHOU-TV ở Houston, cậu bé Josiah đã phải nhập viện vào đầu tháng 9 vừa qua. Nói với Đài CNN, mẹ của cậu bé là bà Maria Castillo kể lại rằng con mình bị đau đầu, sốt, nôn mửa, chóng mặt vào khoảng ngày 3/9. Ngay hôm sau, Josiah được đưa đến phòng cấp cứu để xét nghiệm cúm, COVID-19, và liên cầu khuẩn, nhưng cả ba đều cho kết quả âm tính. Bà Maria vô cùng hoang mang không hiểu lý do vì sao con mình lại rơi vào tình trạng nguy kịch. Ngày 6/9, bà đưa con đến Bệnh viện Nhi đồng Texas ở Houston, cậu được đưa vào phòng chăm sóc đặc biệt về thần kinh và đã phải trải qua nhiều lần chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) mới cho ra được kết quả là não bị sưng tấy và tình trạng này đang mỗi lúc một tồi tệ hơn.

Bà Maria vừa khóc nghẹn vừa kể: “Khuya thứ hai, họ nói với chúng tôi rằng đó là loại amip ăn não. Họ giải thích rằng loại amip này vô cùng hiếm gặp. Trong số các ca bệnh có rất ít người sống sót và không có phương pháp điều trị”. Cậu bé sau đó đã tử vong vào tối 8/9 vì bị nhiễm trùng amip đơn bào Naegleria fowleri.

Tiến sĩ Amesh A. Adalja, học giả cấp cao tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins (Mỹ) nói: “Hãy nghĩ về số lần mọi người nhảy xuống hồ bơi và ao hồ mà không bị nhiễm bệnh. Đây là một loại amip có ở khắp mọi nơi. Mọi người tiếp xúc hàng triệu lần và chúng tôi chỉ nhận được một vài trường hợp mỗi năm”

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), amip đơn bào Naegleria fowleri thường được tìm thấy trong đất và nước ngọt ấm. Nó thường xâm nhập vào cơ thể người qua đường mũi rồi di chuyển dọc theo dây thần kinh khứu giác lên não, sau đó bắt đầu phá hủy mô và “ăn thịt” não, gây ra bệnh nhiễm trùng hiếm gặp và gây chết người với tỉ lệ tử vong hơn 97%. Việc nhiễm vi khuẩn trong các hệ thống nước công cộng đã qua xử lý của Mỹ là rất hiếm gặp, nhưng khi mắc phải thì vô phương cứu chữa. Năm 2011 và 2013, Naegleria fowleri được tìm thấy trong hệ thống nước uống công cộng đã qua xử lý ở miền nam Louisiana (Mỹ), trong hệ thống nước uống khử trùng ở Arizona năm 2003. CDC cho biết, chỉ có 4/145 người sống sót trong những ca bệnh được biết đến ở Mỹ từ năm 1962 đến năm 2018.

Cơ quan chức năng cũng cho biết trong một tuyên bố rằng: “Không rõ phải mất bao lâu nữa thì nước máy mới an toàn trở lại” và họ khuyến cáo người dân Lake Jackson đun sôi nước máy để uống và nấu ăn dù CDC nhấn mạnh rằng mọi người không thể bị nhiễm Naegleria fowleri do nuốt phải nước có amip.

Amip Naegleria fowleri ăn não được hai bác sĩ là Fowler và Carter phát hiện lần đầu tiên tại Úc năm 1965. Sau đó Fowler chính thức đặt tên cho nó là viêm màng não amip sơ cấp (PAM). Theo thống kê, tại Mỹ, riêng từ năm 2001-2011 đã có 35 ca tử vong vì amip ăn não. Tại New Zealand từ năm 1968-1978 có 8 trường hợp tử vong sau khi các nạn nhân bơi trong một hồ nước ấm ở khu vực Waikato. Tại Anh, năm 1979 có một ca tử vong sau khi tắm tại một bể bơi của thành phố Bath. Ở Pakistan có 2 bệnh nhân tử vong vào năm 2010. Tiệp Khắc (cũ) vào năm 1962-1965 cũng ghi nhận có 16 người tử vong vì Naegleria fowleri sau khi tắm ở một hồ bơi trong nhà. Việt Nam hồi tháng 7/2012 cũng có một trường hợp là thanh niên quê ở Phú Yên trong lúc đi lặn để bắt trai ở một hồ lớn gần nhà, khi quay trở lại Thành phố Hồ Chí Minh để sinh sống thì phát hiện bị nhiễm amip ăn não. Ngày 19/9/2012, một bệnh nhi 6 tuổi tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng gặp trường hợp tương tự.

TRÂM ANH