Món quà độc đáo tặng Tổng thống Joe Biden và thông điệp của dân tộc Việt Nam

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, từ ngày 10 đến 11/9/2023, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Kể từ khi lập quốc gần 250 năm trước, đây có lẽ là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của một Tổng thống Hoa Kỳ theo lời mời của người đứng đầu một chính đảng của một quốc gia.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì lễ đón chính thức Tổng thống Joe Biden tại Phủ Chủ tịch chiều 10/9. Ảnh: Phong Sơn

Sau lễ đón long trọng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã hội đàm và thống nhất nhiều nội dung quan trọng, ra tuyên bố chung đưa mối quan hệ hai nước lên tầm cao mới: Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.

Trong chuyến thăm, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden có cuộc gặp gỡ các nhà lãnh đạo Việt Nam. Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã tiếp Tổng thống Joe Biden vào chiều 11/9. Tại cuộc gặp thân tình, món quà Chủ tịch Võ Văn Thưởng chọn để tặng Tổng thống Joe Biden là một cuốn sách đặc biệt cả về nội dung và hình thức. Đó là cuốn sách mang tên “Một con người, một con đường và một lịch sử: HỒ CHÍ MINH – THƯ GỬI NƯỚC MỸ’’, do Nhà xuất bản Hội Nhà văn phát hành.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tiếp Tổng thống Joe Biden tại Phủ Chủ tịch. Ảnh: VNN

Đấy là con người Hồ Chí Minh. Đấy là con đường dân tộc Việt Nam đã lựa chọn. Và đấy là lịch sử đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc và xây dựng đất nước Việt Nam phồn thịnh và văn minh. Cuốn sách bao gồm những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nước Mỹ. Lá thư đầu tiên được viết ngày 18/6/1919 từ Paris (thủ đô nước Pháp) với tên Nguyễn Ái Quốc khi Người mới 29 tuổi, gửi Ngoại trưởng Hoa Kỳ. Bức thư cuối cùng được viết ngày 25/8/1969 gửi Tổng thống Richard Nixon, chỉ một tuần trước khi Chủ tịch Hồ Chí Minh từ trần.

Bìa da của cuốn sách có bức chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh chụp năm 1946 in trên chất liệu canvas. Ảnh: Dương Minh Long

Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã viết lời giới thiệu cuốn sách:

“Đây là cuốn sách nhỏ, khiêm nhường nhưng chứa đựng một trái tim nhân ái vô bờ và một tư tưởng lớn lao của một con người vĩ đại: HỒ CHÍ MINH. Cuốn sách giới thiệu những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nước Mỹ, từ những học sinh, những người phụ nữ, những người dân bình thường, những nhà báo tới những sỹ quan, đến thượng nghị sỹ, Ngoại trưởng và Tổng thống. Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào của lịch sử, gửi cho bất cứ ai và lý do gì thì những lá thư đều chứa đựng tinh thần nhân văn cao cả, chứa đựng khát vọng hòa bình, ý chí đấu tranh cho độc lập, tự do và lòng tự hào dân tộc.

Bức thư đầu tiên được viết năm 1919 dưới tên người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc và bức thư cuối cùng viết năm 1969 ký tên Hồ Chí Minh, Chủ tịch một quốc gia độc lập. Những bức thư ngắn gọn trải dài trong suốt nửa thế kỷ (1919 – 1969) nhưng đã dựng lên chân dung một con người vĩ đại mang tên HỒ CHÍ MINH, dựng lên một con đường chân chính và dựng lên một lịch sử kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam. Và những bức thư của một con người bình dị mang tên HỒ CHÍ MINH đã trở thành di sản vô giá của một dân tộc…

Vỏ và nắp hộp cuốn sách làm bằng gỗ quý của nghệ nhân Hà Nội và men lam của nghệ nhân Huế. Ảnh: Dương Minh Long

Đặc biệt, rất nhiều chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh trong cuốn sách này là do các nhà báo phương Tây chụp. Tất cả những bản dịch các bức thư sang tiếng Anh chúng tôi giữa nguyên để bảo đảm tính lịch sử. Có một số bức thư không có bản dịch, Nhà xuất bản Hội nhà văn đã tổ chức chuyển ngữ một cách tốt nhất có thể để người đọc nước ngoài có thể hiểu được tinh thần cốt lõi của những bức thư đó. Nếu tính thời gian từ bức thư đầu tiên được viết với danh xưng người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc thì thời gian đã đi qua hơn một thế kỷ và bức thư cuối cùng được viết bởi một con người mang tên Hồ Chí Minh thì đã hơn nửa thế kỷ. Thời gian trôi đi với bao biến cố, bao đổi thay trên đất nước Việt Nam cũng như trên thế giới. Nhưng tình yêu Tổ quốc, tình yêu nhân loại, khát vọng tự do và ý chí không gì lay chuyển nổi cho Tự do của một con người đại diện dân tộc mình không hề thay đổi và sẽ mãi mãi không thay đổi.

Đó chính là thông điệp lớn lao từ những bức thư trong cuốn sách này. Và tôi nghĩ, đấy là lý do mà Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng chọn cuốn sách làm món quà mang thông điệp của một dân tộc để tặng Tổng thống Joe Biden”.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều và nhiếp ảnh gia Dương Minh Long (từ trái qua) trao đổi với tác giả về món quà đặc biệt của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng dành tặng Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden. Ảnh: Hà Anh Tuấn chụp sáng 11/9/2023

Chia sẻ thêm với PV, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết, ý tưởng về món quà tặng được hình thành từ một cuộc gặp riêng giữa Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng với lãnh đạo Hội Nhà văn Việt Nam mấy tháng trước. Khi biết nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đang chuyển ngữ những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nước Mỹ để in thành sách, Chủ tịch nước nhận thấy đây là ý tưởng rất hay và đề nghị lãnh đạo Hội Nhà văn in - thiết kế - đóng cuốn sách này thật độc đáo để làm quà lưu niệm tặng ngài Tổng thống Joe Biden trong chuyến thăm Việt Nam vào trung tuần tháng 9/2023.

Thực hiện ý kiến của Chủ tịch nước và với mong muốn góp phần vun đắp mối quan hệ Việt – Mỹ thêm nồng ấm, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã trao đổi với nhiếp ảnh gia Dương Minh Long lên ý tưởng thiết kế, phối hợp cùng các nghệ nhân “chế tác” một món quà giàu tính văn hóa, lịch sử và thông điệp của dân tộc Việt Nam, thể hiện khát vọng hòa bình, hữu nghị và phát triển.

Trao đổi với PV vào buổi trưa 11/9, đúng thời điểm Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tiếp Tổng thống Joe Biden, nhiếp ảnh gia Dương Minh Long phấn khởi cho biết, ông rất vinh dự và hào hứng được là người thực hiện phần trình bày, thiết kế cuốn sách trong gần 3 tháng qua.

Mặt bìa hộp gỗ đựng cuốn sách được làm bằng gốm men lam do các nghệ nhân Huế thực hiện. Hộp và bìa sách là những vật liệu quý đặc biệt gồm gỗ và da nhập khẩu riêng. Cuốn sách được làm bằng tay (handmade) một cách tinh tế, giản dị và rất trang trọng. Bên trong hộp là cuốn sách với thư và các hình ảnh liên quan lấy từ các nguồn như Viện Hồ Chí Minh, Cục Lưu trữ văn phòng Trung ương Đảng, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bộ Ngoại giao, Báo Nhân dân, Bộ tài liệu United States-Vietnam Relations 1945-1967 xuất bản bởi US Government Printing Office...

Giấy in là giấy mĩ thuật loại tốt có độ bền cao, mặt giấy có vân màu ngà xưa, tạo sự liên tưởng đến những văn bản, thư tịch trong thời gian 50-100 năm trước. Phông chữ được chọn giống như loại chữ đánh từ máy chữ Hermes mà Bác Hồ từng sử dụng nhiều năm. Các trang in được đóng rời bằng tay. Bìa cũng được làm từ da đặc biệt của Hermes. Sau khi sách được bọc bìa, tên sách được dùng chữ bằng đồng nung nóng đóng chìm chữ xuống mặt da. Bìa sách có bức chân dung đen trắng Chủ tịch Hồ Chí Minh chụp năm 1946, in trên chất liệu canvas, được in hàng chục tấm để chọn ra bức ưng ý nhất khâu, dán vào bìa. Khung ảnh cũng được làm bằng da khâu tay rất kỳ công… Tổng cộng có 3 nhóm làm việc với những nghệ nhân nổi tiếng chỉ làm thủ công để hoàn thành cuốn sách đặc biệt làm quà lưu niệm của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tặng Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.

Cuốn sách quý và độc đáo “Một con người, một con đường và một lịch sử: HỒ CHÍ MINH – THƯ GỬI NƯỚC MỸ’’ mà Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tặng Tổng thống Joe Biden chính là thông điệp của dân tộc Việt Nam với Hoa Kỳ về hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển bền vững.

Trần Duy Hiển