Một bộ phận cán bộ biến chất đã dung túng, tiếp tay cho hàng giả, hàng nhái

Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội năm 2024 và năm tháng đầu năm 2025, chiều 17-6, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết dù các bộ ngành, địa phương đã rất nỗ lực đấu tranh trong công tác phòng, chống hàng giả, hàng kém chất lượng, đã đạt được những kết quả cụ thể nhưng diễn biến vẫn còn rất phức tạp.

Cơ chế, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe

Nguyên nhân, theo bộ trưởng, do hành vi kinh doanh hàng giả, hàng nhái có lợi nhuận lớn, lôi kéo nhiều đối tượng tham gia. Các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, lợi dụng công nghệ cao để vi phạm trong môi trường thương mại điện tử. Nguồn lực, kể cả nhân, vật lực của các cơ quan chức năng, còn hạn chế.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: QH

Công tác phối hợp giữa các cơ quan đôi lúc chưa đồng bộ. Luật pháp hiện hành và cơ chế, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe.

“Một bộ phận cán bộ trong một số ngành, lĩnh vực được trao trách nhiệm nhưng thoái hóa, biến chất, tiếp tay cho hành vi vi phạm” – ông Diên nói và cho biết thời gian tới Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tham mưu hoàn thiện chính sách pháp luật, phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm các bộ ngành, địa phương, cơ quan chức năng và cơ chế phối hợp liên ngành.

Đồng thời, tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, kiểm tra; trình Quốc hội ban hành Luật Thương mại điện tử để tăng cường quản lý lĩnh vực này (dự kiến sẽ trình tại kỳ họp thứ 10 tới đây).

Cạnh đó, nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ, tăng cường kiểm tra, hậu kiểm bắt buộc, hoàn thiện cơ chế hỗ trợ lực lượng quản lý thị trường tại địa phương hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng nêu một giải pháp khác là cần áp dụng các chế tài đủ sức răn đe đối với các đối tượng vi phạm. Đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền, phố biến, hướng dẫn doanh nghiệp, hộ kinh doanh chấp hành pháp luật và khuyến cáo người tiêu dùng trở thành người tiêu dùng thông minh.

Bộ trưởng Diên cho rằng việc xử lý gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái trên môi trường thương mại điện tử luôn gặp khó khăn hơn so với môi trường truyền thống. Lý do, các mặt hàng phức tạp, công nghệ tinh vi, lực lượng và phương tiện thanh, kiểm tra còn hạn chế, cần sự phối hợp của nhiều cơ quan chuyên ngành khác nhau.

Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về chế tài với các mô hình bán hàng, quảng cáo mới như livestream cũng như một số hình thức khác. “Chế tài chưa thật sự đủ mạnh” – ông nói và cho hay Bộ Công Thương sẽ khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Thương mại điện tử trình Chính phủ, Quốc hội.

Trong đó, Bộ đã đề xuất làm rõ trách nhiệm của các bộ ngành, địa phương, cơ quan chức năng với các mô hình hoạt động thương mại điện tử và các đối tượng livestream bán hàng. “Cuối giờ chiều nay, Thủ tướng sẽ nghe báo cáo về dự thảo Luật này để trình ra Thường vụ Quốc hội trong những ngày tới”- ông Diên nói.

Cùng với đó, sẽ phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong quản lý giao dịch thương mại điện tử. Phối hợp với các đơn vị liên quan trong thanh, kiểm tra, xử lý mặt hàng vi phạm; tích cực chủ động rà soát, xử lý việc lợi dụng livestream và các website ứng dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

“Tuyên truyền người dân, doanh nghiệp chỉ mua sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng bảo đảm…” – Bộ trưởng Công Thương nói.

Đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum). Ảnh: PHẠM THẮNG

Lỗ hổng để hàng trăm tấn thực phẩm giả, thuốc giả tràn lan

Trước đó, phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) dẫn số liệu cho biết năm 2023, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện, xử lý hơn 52.000 vụ vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả … Năm 2024 phát hiện và xử lý là hơn 47.000 vụ, trong bốn tháng đầu năm 2025, con số này là khoảng 34.000 vụ vi phạm.

Qua đó, thu nộp ngân sách Nhà nước hơn 4.892 tỉ đồng, khởi tố hình sự 1.450 vụ với hơn 2.100 người.

"Tình hình cho thấy sản xuất buôn bán hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, buôn lậu diễn biến phức tạp, bất chấp nỗ lực của cơ quan chức năng" - ông Tám đánh giá và khẳng định hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn trực tiếp đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của người dân với tư cách là người tiêu dùng.

"Hơn nửa triệu sản phẩm hàng giả tồn tại gần 5 năm trên thị trường như thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả và các hàng giả khác… cho thấy thủ đoạn các đối tượng sản xuất buôn bán hàng giả rất tinh vi và phức tạp" – theo đại biểu Tô Văn Tám.

Việc đường dây sản xuất, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng giả liên quan đến cán bộ cao cấp của bộ chuyên ngành bị khởi tố và một số vụ khác cho thấy có sự tiếp tay của một số cán bộ thoái hóa.

Bên cạnh đó, hiện tượng hàng giả tràn lan trên mạng xã hội với sự quảng bá của một số người có ảnh hưởng, người nổi tiếng với những lời quảng cáo "nổ vang" khiến người tiêu dùng dù thông thái đến mấy cũng khó phân biệt.

Theo ông Tám, việc quản lý sản xuất, buôn bán hàng hóa, quản lý an toàn thực phẩm hiện nay đã được giao cho các cơ quan chức năng nhưng diễn biến của hàng giả vẫn phức tạp. Do đó, ông đề nghị Chính phủ kiểm tra, rà soát quá trình tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan đó như thế nào.

Ông cho rằng cần xem thử tính thống nhất trong quản lý như thế nào, có tình trạng nhiều đầu mối quản lý kiểm soát nhưng phản ứng chậm, có sự chồng chéo trong quản lý hay có lỗ hổng nào để chấn chỉnh và xử lý kịp thời.

Nhận định hàng giả, gian lận thương mại có thể coi là một quốc nạn bởi nó gây ra hệ lụy xã hội và đạo đức rất nặng nề, đại biểu Tám đề nghị phòng chống hàng giả, gian lận thương mại cần được nâng lên tầm quốc gia để có quyết sách phù hợp.

“Quy mô sản xuất, buôn bán hàng giả ngày càng lớn, thủ đoạn tinh vi, thậm chí có sự móc ngoặc của một số cán bộ công quyền suy thoái đạo đức, lối sống” – ông Tám nói thêm.

NHÓM PHÓNG VIÊN