Một bộ sách giáo khoa chung trên toàn quốc: Đảm bảo tính thống nhất, tiết kiệm chi phí xã hội

Cùng với Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội cũng thảo luận về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục nhằm tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn thi hành Luật Giáo dục hiện hành. Đồng thời, để phù hợp, thống nhất với các quy định pháp luật mới được ban hành.

Báo Đại biểu Nhân dân đã có cuộc trao đổi với Đại biểu Trương Xuân Cừ, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội liên quan đến Dự án Luật này.

Đại biểu Trương Xuân Cừ, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội

Đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển và hội nhập quốc tế

- Thưa Đại biểu, ông nhìn nhận như thế nào về sự ý nghĩa, sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục trong bối cảnh hiện nay?

Đại biểu Trương Xuân Cừ: Để hội nhập quốc tế và đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước thì giáo dục và đào tạo phải có những chuyển biến thực sự tích cực. Thực tiễn hiện nay cho thấy, giáo dục Việt Nam về vấn đề nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài đã đạt được những kết quả hết sức to lớn. Tuy nhiên, để có một nguồn nhân lực chất lượng cao hơn nữa, đáp ứng nhu cầu phát triển xã hội, phải có cơ sở pháp lý đảm bảo cho phát triển.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã khẳng định phải nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo để đáp ứng phát triển đất nước. Đây chính là cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị để chúng ta sửa đổi Luật Giáo dục, từ đó đáp ứng được nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển và hội nhập quốc tế.

Cùng với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, chúng ta cũng sửa đổi 2 bộ luật là Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cũng đã có những thay đổi rất lớn về mục tiêu đào tạo, nhiệm vụ cho các trường, nhiệm vụ cho đội ngũ giảng viên,... Mục tiêu cuối cùng là chúng ta có được nguồn lực về con người đáp ứng chất lượng tốt hơn, đáp ứng được yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao.

- Ông nhìn nhận đâu là những điểm mới quan trọng của Dự thảo Luật, sẽ có tác động lớn tới ngành giáo dục?

Đại biểu Trương Xuân Cừ: Những điểm mới quan trọng liên quan đến quy định, chức năng, nhiệm vụ của các cơ sở giáo dục; trách nhiệm, yêu cầu với đội ngũ giáo viên và cũng như làm rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước của các cơ quan,...

Đặc biệt, Dự thảo Luật cũng có thêm những chính sách ưu tiên cho giáo dục và đào tạo, đúng với mục tiêu giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu. Tôi cho rằng điều này không những động viên về tinh thần mà còn đảm bảo cho đội ngũ các thầy cô giáo cũng như các cơ sở đào tạo thấy được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, để họ có thêm nghị lực, quyết tâm phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ hơn.

Từ năm học 2026 - 2027, Bộ GD-ĐT sẽ ban hành một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc. Hình minh họa

Phương án một bộ sách giáo khoa chung là hoàn toàn hợp lý, thiết thực và hiệu quả

- Một trong những nội dung nhận được quan tâm rất lớn của xã hội liên quan đến phương án “một bộ sách giáo khoa” chung trên toàn quốc, được đưa vào Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Ông nhìn nhận như thế nào về chủ trương này?

Đại biểu Trương Xuân Cừ: Việc áp dụng một bộ sách sách giáo khoa chung trên toàn quốc là truyền thống rất lâu đời, nhưng trong những năm đổi mới vừa rồi đã có những thời điểm chúng ta triển khai phương án nhiều bộ sách.

Theo tôi, phương án một bộ sách giáo khoa chung trên toàn quốc có nhiều ưu điểm. Ưu điểm thứ nhất là đảm bảo tính thống nhất. Khi tất cả trường học, tất cả thầy cô giáo đều dùng chung một bộ sách để giảng dạy, như vậy về phương pháp giảng dạy, tính định hướng, tính tư tưởng, tính truyền thống,... đều có sự thống nhất, điều này rất thuận lợi trong công tác giáo dục.

Ngoài ra, việc cả nước dùng chung một bộ sách cũng sẽ tiết kiệm được chi phí xã hội, chi phí cho các bậc phụ huynh. Bởi một bộ sách có thể dùng được nhiều năm và chắc chắn chi phí phải trả sẽ thấp hơn rất nhiều so với phương án áp dụng nhiều bộ sách khác nhau. Về vấn đề kiểm tra, thi cử cũng đảm bảo sự công bằng hơn.

Thực tế, trước đây, việc áp dụng cùng lúc nhiều bộ sách giáo khoa là nhằm mục đích xã hội hóa trong giáo dục, để có cạnh tranh từ đó nâng cao chất lượng, để cho xã hội tham gia vào các bộ sách. Tuy nhiên, sau nhiều năm thực hiện, có thể thấy rằng ngoài những mục tiêu đặt ra đã đạt được thì vẫn còn một số bất cập.

Việc sử dụng các bộ sách không phải do phụ huynh, cũng không phải do học sinh mà do các nhà trường lựa chọn. Do đó sự đồng thuận, ủng hộ của các phụ huynh vẫn còn sự khác nhau. Nếu vẫn tiếp tục áp dụng nhiều bộ sách thì chi phí mà phụ huynh phải chi trả cũng cao hơn, việc lựa chọn dân chủ trong mỗi học sinh cũng không được đảm bảo.

Bởi vậy, việc sau tổng kết thực tiễn và định hướng, chúng ta quyết định phương án một bộ sách giáo khoa chung trên toàn quốc là hoàn toàn hợp lý, thiết thực và hiệu quả.

- Để triển khai những chính sách trong Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục phát huy được hiệu quả thời gian tới, ông có những đề xuất, góp ý nào?

Đại biểu Trương Xuân Cừ: Tôi thấy rằng công tác chuẩn bị Luật của chúng ta đã hết sức chu đáo, nghiêm túc, cầu thị, tiến bộ và cũng hết sức đầy đủ, toàn diện. Nhưng để Luật đi vào cuộc sống và thực hiện được những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước thì các nghị định, hướng dẫn của Chính phủ và các thông tư hướng dẫn của Bộ chủ quản cần cụ thể hóa một cách nghiêm túc và trách nhiệm. Đây là điều cần thiết nhất. Nếu không có hướng dẫn chi tiết sẽ khó thực hiện và khó đi vào đời sống.

Do đó, tôi mong muốn khi Luật đã ban hành thì các nghị định, thông tư phải ban hành ngay để Luật có điều kiện, cơ sở để đi vào thực tiễn.

- Trân trọng cảm ơn Đại biểu đã chia sẻ!

Nguyễn Liên